Salt Lake City

In de bureaula van mijn hotelkamer ligt naast de bijbel "The Book of Mormon". Ik ben in Salt Lake City, waar de "Church of Jesus Christ of the Latter-day Saints" zijn hoofdkwartier heeft. Dat zorgt voor merkwaardige gevoelens. Is de chauffeur van het busje, dat me naar het hotel brengt mormoon? Is de man, die ik de weg naar het automuseum vraag mormoon? Vreemd zulke vragen stel ik in Nederland nooit. Maar ik weet de oorzaak. Ik mag ze niet: mormonen. Om de simpele reden dat ze mensen - ook mijn voorouders - tot mormoon maken. Daarom zijn ze zo volijverig bezig met genealogie. Tante Josie, mijn vaders jongste zus, vermoord in Polen, werd zonder ze er weet van heeft, na haar dood mormoon gemaakt, want ze staat in hun boeken.

Newark

Eindelijk berijp ik waarom je geen zakmes in je handbagage mee mag nemen en je koffer niet mag afsluiten als je gaat vliegen, dat geeft het bagage-afhandelingspersoneel in Newark de gelegenheid het uit je koffer te stelen. Maar wat erger is: de digitale camera van mijn vrouw is uit haar koffer verdwenen. Om een telefonische klacht bij de luchtvaartmaatschappij in te dienen word ik een half uur in de wacht gezet. Ik besluit om naar het vliegveld af te reizen (kosten $30) om mijn ongenoegen te uiten. We moeten nog zeven vluchten maken, vermoedelijk komen mijn vrouw en ik met lege koffers thuis.

Weg

Morgen bij nacht en ontij naar Schiphol op weg naar Salt Lake City om Dick Verkijk, wiens documentaire Operatie Barbarossa deze week werd herhaald, op te zoeken. Ooit trokken we met Andre van der Louw en Jan Nagel een week door de toenmalige DDR. Vanavond gegeten bij Candi Borobudur, ik zal een maand lang de voortreffelijke Indische keuken moeten missen.

Penguin Cafe Orchestra

Simon Jeffes (op de foto vooraan in het midden), de briljante componist/aanvoerder van het Penguin Cafe Orchestra overleed in 1997. Al zo lang geleden, denk ik en ga op zoek of er muziek van het orkest te vinden is en die is er gelukkig: het in "Rapaille" genoemde "Music for a Found Harmonium" en "Air a Danser", beide opgenomen tijdens een concert voor de BBC in 1989.

Rapaille

Zou ik de euvele moed hebben om een kilt te dragen? Nee, want ik ben geen Schot en ik word ook behoorlijk ziek van de term Kelt die te pas en te onpas gebruikt wordt. Ik ontving net per post een CD van de de Groninger groep “Rapalje” en het is weer kelt, celtic en keltisch wat de klok slaat: “Gekleed in middeleeuwse kilt” schijnt een viertal heren het podium te beklimmen in de waan de noordelijke klei te ontstijgen met behulp van o.a. fluitjes, theekistbas en trekharmonica. Nu schijnt de geschiedenis van de kilt pas natrekbaar te zijn tot het eind van de 16e eeuw en toen waren de Middeleeuwen reeds enige decennia voorbij. Maar ok, als je moeite hebt met je identiteit dan kan zo’n falsificatie er best bij. Dat de Groningers zonder bronvermelding Simon Jeffes’ (Penguin Cafe Orchestra) “Music for a Found Harmonium” op de CD zetten, verbaast me niets: Rapalje blijft rapaille.

Muzikanten onderweg 12

Musea 2

Het noordelijkste eiland van Shetland, Unst is het allermooist. Ik schreef er eerder over. Het heeft een museum, dat de ontwikkeling van de scheepjes laat zien, waarmee de bewoners, die vaak ook nog een boerderijtje hadden, de zee trotseerden. Op het “mainland” na een fikse wandeling vanuit de hoofdstad Lerwick te bereiken, ligt de voormalige hoofdstad Scalloway. Daar bevindt zich het “Shetland Bus Museum”, dat heeft niets met openbaar vervoer te land te maken, maar alles met de gevaarlijke tochten die kleine vissersschepen tijdens de Tweede Wereldoorlog ondernamen tussen Shetland en het bezette Noorwegen om onder meer Noren hun land uit te smokkelen.

Harry Chapin 2

De opname van "30.000 Pound of Bananas" komt uit het Duitse programma "Rockpalast" tegen het eind van de opname zit een publieksshot en verdraaid als daar in het midden Heintje, een buitengewoon populair zangknaapje in die dagen, niet zit.

Shockerend

Die zaterdagmiddag had ik een lijkwagen gekocht. Ik was al een tijdje op zoek geweest naar een vervangende auto gedurende de winter voor mijn Chevrolet cabriolet uit 1938. Ik had eerst in het dorp waar ik woonde geinformeerd bij een lokale garagist of ik zijn verouderde begrafenisauto kon kopen, maar die vond dat niet verantwoord tegenmover zijn klanten. Uit Amsterdam had ik met drie vrienden drie verlengde Mercury volgwagens uit 1957 gehaald voor het gezamenlijke kapitale bedrag van duizend gulden, maar zo’n auto met separatie en strapontins was toch wel erg groot en gebruikte veel benzine. In de Betuwe vond ik een Ford Ranchwagon uit 1953 met zwart/zilveren gordijntjes, kortom compleet met alles wat een lijkwagen tot lijkwagen maakt. Heel indrukwekkend, startte de verkoper, buiten de wagen staand door het sleuteltje om te draaien, de motor. Daarna maakten we een heel lange proefrit. Ik kreeg het gevoel dat de man maar moeilijk afscheid kon nemen, terwijl ik al lang besloten had dat dit mijn auto voor de winter zou worden. In de garage stond al een jongere begrafenisauto klaar. Achter de man liep ik naar zijn kantoor om te betalen, de wanden van het kantoor waren van boven tot onder beplakt met foto’s van racewagens. Compensatie voor iemand die altijd bijna stapvoets rijdt?

‘s Avonds ging ik naar Country Joe & The Fish. In de lijkwagen. Pikte op weg naar het Concertgebouw nog een mederedacteur op. Het werd een goed concert van Joe McDonald, Berry Melton, Bruce Barthol, David Cohen en Chicken Hirsh, uiteraard kwam het memorabele anti-Vietnamoorloglied “I-Feel-Like-I’M-Fixin’-To-Die-Rag”, geschreven op de melodie van Kid Ory’s “Muskrat Ramble”, ook voorbij. Om de hierbij afgebeelde foto, die ik van de hoes plukte, is nog veel te doen geweest, Chicken Hirsh staat er afgebeeld met een ietwat groot uitgevallen keppeltje met daarop een molentje, de mijter die hij in werkelijkheid droeg is door platenmaatschappij Vanguard weggeretoucheerd, te shockerend voor het Amerikaanse katholieke volksdeel. Mijn lijkwagen bleek trouwens ook shockerend, maar daarover een andere keer.

Harry Chapin

Goede liedjes moet je als korte verhalen kunnen horen. Een meester in het schrijven van dergelijke liedjes was Harry Chapin die, (opgeleid als documentairefimmaker) slechts 10 jaar, van 1971 tot 1981, actief is geweest als singer/songwriter. Zijn eerste succes was het liedje "Taxi" te vinden op de elpee "Heads & Tales" (Elektra 75023). Een krankzinnig liedje is zijn "30.000 Pounds of Bananas" op "Verities & Balderdash (Elektra 7E-1012), over een vrachtwagenchauffeur die steeds sneller een heuvel afrijdt in Scranton, Pennsylvania.
Op weg naar een concert in Eisenhower Park in Nassau County kwam Chapin in 1981 bij een aanrijding met een vrachtwagen om het leven. Op zijn grafsteen staan de volgende woorden:
Oh if a man tried To take his time on Earth And prove before he died What one man's life could be worth I wonder what would happen to this world

Muzikanten onderweg 3 II

Zo nu en dan gebeuren er leuke dingen: een vijfjarig jongetje ziet mijn tekening van de cornettospeler, vraagt zijn vader om een afdruk en kleurt vervolgens de tekening heel keurig in.

Musea

Langzamerhand moet ik gaan pakken: ik ga een poosje weg en ik heb geen idee of ik in staat zal zijn om zo nu en dan iets op dit blog te zetten. Ik heb de afgelopen jaren een aantal interessante musea bezocht, mocht u deze zomer in Antwerpen komen ga dan eens naar de schitterende muziekinstrumentenverzameling in Het Vleeshuis. Sinds september 2006 pakt het Museum Vleeshuis uit met een uniek thema: het muziekleven in de stad. In Straatsburg vindt u het museum dat de geschiedenis van de Elzas herbergt: er is heel veel te zien, dus trek er een paar uur voor uit. Het automuseum in het zuidelijk van Straatsburg gelegen Mulhouse is genoegzaam bekend, maar dezelfde stad herbergt ook het Franse spoorwegmuseum en dat wordt nog te vaak overgeslagen. Men heeft niet geschroomd om het verzet van de Franse spoorlieden te onderstrepen en een complete locomotief op zijn kant gelegd. Wie meer over het Franse verzet wil weten moet op de Avenue Berthelot 14 in Lyon zijn, daar bevindt zich het "Centre d' histoire de la resistance et de la deportation". Heel informatief en bepaald niet onkritisch ten opzichte van de Fransen zelf. Een bijzonder fraai automuseum is gevestigd in een kasteel iets ten noorden van Lyon, het is met een stadsbus bereikbaar. In het kasteel zelf staan de auto's van meer dan een eeuw oud, in een aangrenzende hal jongere, voornamelijk Franse auto's, waaronder een prototype van een 2CV. In Parijs, vlakbij het Centre Pompidou is een prachtig poppenmuseum, de eigenaren zijn een vader en een zoon, die de poppen in een passend decor hebben gezet. Wie het wat verder van huis zoekt, in Kirkwall, de hoofdstad van de boven Schotland gelegen Orkneys, is een radiomuseum met een ongekende hoeveelheid ontvangst- en zendtoestellen.

Driekleur

Op 10 september vorig jaar sta ik op het uiterste muntje van Manhattan. Het podium voor het optreden van The Klezmatics, Michael Doucet & Beausoleil en Tom Chapin wordt achter me opgebouwd. In de verte zie ik het Vrijheidsbeeld en rechts van me ligt Ellis Island, waar 12 mijoen immigranten hun eerste schreden op Amerikaanse bodem zetten. Maar dan gebeurt er iets wonderlijks. Als een anachronisme verschijnt een zeventiende eeuw schip in beeld met de Nederlandse vlag in top. Het was geen fata morgana want ik heb het gefotografeerd. (door op de foto te clicken kunt u hem vergroten)

Muzikanten onderweg 11

Polen

Wat gebeurt er eigenlijk in de EU wanneer er geheel legaal een fascistisch bewind in een EU-land aan de macht komt? Ik vind die vraag belangrijker dan het gezanik over een Europees volkslied of een Europese vlag. Polen is namelijk onder aanvoering van de Kaszynskitweeling, die klaarblijkelijk een IQ van 100 moet delen, hard op weg een staat te worden, waar de democratie aan zijn laars wordt gelapt. Rechters die de regering onwelgevallig zijn, dreigen te worden ontslagen en hetzelfde is aan de hand in de media. De vorige week donderdag in dit blog geciteerde premier Jaroslaw Kaszynski, die vanwege de Tweede Oorlog om meer stemmen voor Polen in de EU vroeg en daarmee aangaf zelfs van de geschiedenis van zijn eigen land geen snars te begrijpen, voert een driepartijenregering aan, bestaande uit de Wet en Recht Partrij, de Zelfverdediging Partij en de Liga van Poolse Families. De laatste genoemde partij is een xenofoob, antisemitisch zoodje dat voor de Tweede Wereldoorlog ook op een forse aanhang kon rekenen. Het geheel wordt ondersteund door Radio Marya, een fundamentalistisch katholiek radiostation stevig gegrondvest op Pools nationalisme en Pools clericalisme. Stel dat de Kaszynskis en hun onfrisse volgelingen de democratie verder uithollen, wat gaat Brussel doen?

Zijn er regels voor? Of hadden we de Polen maar beter helemaal buiten de de deur kunnen houden?

Vrijwilligers

Overal ter wereld zijn het vrijwilligers, die zo'n trammuseum draaiende houden. Bewonderenswaardige mensen, want geen van de trams is persoonlijk bezit. Zij restaureren, besturen en knippen kaartjes.

Brooklyn 1001

Vorig jaar september bezocht ik het Shore Line Trolley Museum in East Haven (Connecticut) waar vrijwilligers bezig waren met de restauratie (foto links) van 's werelds eerste PCC-car, de Brooklyn 1001, die in 1936 in dienst kwam. Ik heb - als oud-Hagenaar - een zwak voor dat type tram: modern, gestroomlijnd en snel. Inmiddels is de tram, na een vijfjaardurende restauratie, weer dienstvaardig (foto rechts) en rijdt hij op het museumlijntje langs de kust.

Springfield

Dit is, geen twijfel mogelijk, een Rolls Royce, maar wel een heel bijzondere. Hij werd in de Verenigde Staten gemaakt, waar de Britse fabriek tussen 1920 en 1931 in Springfield, Massachusetts een filiaal had. Het wonderlijke was dat de Amerikaanse klanten een echt Brits product prefereerden en er dus linksgestuurde exemplaren vanuit Derby (Derbyshire) moesten worden geexporteerd. De auto op de foto (gemaakt in Chardon, Ohio) is door de duidelijk Amerikaanse carrosserie meteen herkenbaar als Springfield Rolls Royce.

8 Juli a.s.

The Klezmatics, Michael Doucet en Tom Chapin met
This land is your land, this land is my land
From California to the New York Island,
From the Redwood Forest, to the Gulf stream waters,

zo begint op 8 juli a.s om 20.00 uur de uitzending op Radio 5 gewijd aan het vorig jaar in New York gehouden OY!HOO-festival. Op de foto het gezelschap op de uiterste punt van Manhattan met op de achtergrond het Vrijheidsbeeld.

Muzikanten onderweg 10

Onderwaterfietsen

Gister na zeker 25 jaar John Zuursma tegen het lijf gelopen. Hij moet destijds één van de eerste mountainbikers in ons land geweest zijn, alhoewel ik me, nu ik dit woord opschrijf, afvraag of we die berijders van fietsen met verende frames en dikke banden destijds zo noemden. In ons land zijn geen “mountains” dus valt er ook niet op en af te “biken”. John is nu voorzitter van de Eerste Nederlandse Onderwater Fietsclub “ENOF”. Ik kan me onderwaterfietsen moeilijk voorstellen, maar John heeft me duidelijk gemaakt wat eronder verstaan wordt: het is een combinatie van twee sporten: duiken met zuurstofflessen en mountainbiken. Eergister is John met vijf kompanen van Weesp naar Loenen gefietst over de bodem van het Amsterdam-Rijnkanaal: “Het water moet voldoende diep zijn, een boerensloot is ongeschikt. Deze zomer ga ik proberen van Calais naar Dover te fietsen, dat is een hele uitdaging en ik hoop er mee in het Guinness Book of Records te komen.” ENOF telt momenteel 31 leden, hoofdzakelijk in Bussum, waar de gemeente momenteel langs de Brinklaan een speciale oefengracht voor de onderwaterfietsers aanlegt.

Vrij onverveerd

Iemand heeft me veertien dagen een abonnement op Het Parool cadeau gedaan, maar ik ben niet geinteresseerd in Turks voetbal in Amsterdam dat met behulp van een Arabische sheik en de heren Gullit en Van Hanegem op de been moet worden gehouden, nog veel minder in de mening van Ellin Robles, iemand die in de veronderstelling verkeert dat een column gevuld dient te worden met ordinair gescheld en het ventileren van buitengewoon onfrisse menningen. Een voorbeeld van beide: Vonhoff, Bolkestein en Wiegel (bepaald niet mijn politieke vrienden, W.B.) heten half seniele knarren en ik citeer: “Het is een tijdje zo hip geweest te verkondigen dat managers in de zorg en in het onderwijs moesten opduvelen. De dokter moest weer de baas zijn in zijn praktijk en de leraar in de klas. Een anarchistische bende zou dat worden. Personeel - hoog- of laagopgeleid - moet strak worden aangelijnd. Hoe strakker, des te beter de resultaten”. In de kop van Het Parool staat nog steeds “Vrij onverveerd”. Misschien dat de hoofdredactie van de krant Robles eens kan uitleggen wat die woorden betekenen.

Muzikanten onderweg 9

Chozpe 3

Kreeg net de vraag om hoeveel door hun buren vermoorde Joodse inwoners van het Poolse dorp Jedwabne het op 10 juli 1941 ging. Ik vind 1 te veel, maar het ging om 1600 mannen, vrouwen en kinderen. Wie er meer over wil, weten lees "Buren. De vernietiging van de joden in Jedwabne" van Jan T. Gross, uitgegeven door De Bezige Bij in 2002, ISBN 90 234 0058 5.

Buitenboordmotor 3

Het gemotoriseerde wiel werd in 1910 uitgevonden door de Brit Wall en heet daarom ook het Wall Autowheel. Je kon het aan elke willekeurige fiets bevestigen.

Muzikanten onderweg 8

Värttinä

De Finse groep Värttinä zag en hoorde ik begin jaren negentig voor de eerste keer in het Deense Skagen. Vond het prachtig en interviewde de zingende dames later met behulp van een tolk, omdat ik dat authentieker vond, voor de VPRO en nam de groep ook op. Inmiddels hebben er een paar personele veranderingen plaats gevonden, maar de muziek blijft fascineren.

Giraffe

En dan zijn er natuurlijk Amerikanen die eigenlijk liever een ander dier dan een hond zouden houden...

Chozpe 2

Misschien wordt het tijd de Polen eens te wijzen op hun antisemitische verleden door een

email te sturen aan de Poolse ambassade in Den Haag: ambhaga@polamb.nl

Chozpe

Interessant, uitgerekend de Poolse premier Jaroslaw Kaszynski te horen opmerken dat de bevolking van Polen groter zou zijn geweest als de Tweede Wereldoorlog niet zou hebben plaatsgevonden. Als de niet-Joodse inwoners van het Poolse dorp Jedwabne zonder medewerking van de Wehrmacht op 10 juli 1941 hun Joodse bewoners niet met bijlen, messen, ijzeren staven te lijf waren gegaan om tenslotte de overlevenden in een schuur levend te verbranden dan waren er ongetwijfeld meer Polen geweest. En Jedwabne staat niet alleen. Zelfs na de oorlog werd in Polen nog een pogrom georganiseerd.

Buitenboordmotor 2

Het lijkt een gek idee een gemotoriseerd wiel, zoals dat vijfde wiel van de Smith of Briggs & Stratton Flyer, waarvan hierboven een opname. Maar na de Tweede Wereldoorlog zagen we het concept terug bij twee bromfietsmotoren uit het Vereningd Koninkrijk: de Cyclemaster (linksonder) en de Winged Wheel (rechtsonder).

Buitenboordmotor

Een boot met een buitenboordmotor? Prima! Maar een auto met een gemotoriseerd vijfde wiel?

Dat was de Smith Flyer tussen 1915 en 1919 geproduceerd door de A.O. Smith Company in Milwaukee, daarna werden de rechten verkocht aan Briggs & Stratton. Omdat bijna alle Flyers rood waren, werden ze "Red Bugs" genoemd. Het idee van een gemotoriseerd wiel kwam uit Engeland met de bedoeling een fiets aan te drijven. De motor van de Flyer werd gestart met het wiel van de grond en daarna door middel van een handle neergelaten. Briggs & Stratton hielden de motor van de Flyer in ere en gebruikte hem later o.a. voor maaimachines.

Peel

Zowel na de Eerste als na de Tweede Wereldoorlog werden er mini-auto's geconstrueerd, soms was het wagentje, zoals de op het eiland Man gebouwde Peel P50, niet meer dan een stoel in een doos op wieltjes. Oorspronkelijk met één wiel voor en twee wielen achter kreeg het door een DKW-motor van 49cc aangedreven autootje al snel twee wielen voor en één wiel achter en verscheen er zelfs een tweezitsversie de Trident.

Muzikanten onderweg 7

London - Brighton

Een uniek filmpje uit 1950 van de "London to Brighton Run", ieder jaar (behalve in de oorlogsjaren en in 1947) gehouden op de eerste zondag van november en open voor auto's gebouwd voor 1905. In november 1896 werd de snelheid van "Light Locomotives" verhoogd van 4 mijl per uur naar 14 mijl per uur, en alhoewel automobielen al sinds 1878 in Groot-Brittannie niet meer hoefden te worden vooraf gegaan door iemand met een rode vlag, wordt de wet van 1896 algemeen beschouwd als de "Red Flag Act" en werd bij de eerste "London to Brighton Run" in dat jaar een rode vlag symbolisch vernietigd.
Het filmpje is niet alleen interessant vanwege de pioniers op de weg, maar het geeft 57 jaar later een aardige kijk op de de rest van de verkeersdeelnemers.

Ierland

De Ierse formatie "The Chieftains" samen met elf harpistes in 1999.

Opvang

Bij ons op het dorp hebben wij geen verlet van zonaamde buitenschoolse kinderopvang, maar als ons aanvoerend trio (BB met R) verorderd heeft, het moet al gebeuren en ik heb krek na mijn middagknippertje van Ulbe de Jong gehoord en die weet meestentijds alles eerder als een andereen, komt er toekomend jaar ook verplichte hondenopvang. Als Baucko en Zwanelina Beintema morgens om halve zevenen de deur uitgaan naar Het Veen om te werken, dan kunnen ze hun gouden getriefel bij bovenmeester afgeven, want die zal er dan op hoeden. Dat zal hij niet allenig, dat moet hij ook, want zo komt het in de wet te staan, dan had hij maar geen meester worden moeten. Om zes uur kan het gouden getrievel dan weer opgehaald worden. De grijzen rennen mij over de grauwen over wat ons nog te wachten staat: verplichte varkenmotopvang, verplichte hamsteropvang, verplichte kanarievogelopvang. Straks moet meester nog te boeren ook. Het moet niet raarder worden.

Vrouw Ymkje Sinnema - Meindertsma, Rotsterhaule

Frank London

8 Juli a.s. van 20.00 tot 20.30 op Radio 5 nog één keer een reportage van het vorig jaar september in New York gehouden OY!HOO-fesival met speciale aandacht voor Frank London, niet alleen trompettist van de "Klezmatics" maar ook initiator van een concert van drie voorzangers en een jazzcombo.

Muzikanten onderweg 6

Hoog tijd

Het is weer hoog tijd om te kijken wat
onze Amerikaanse hondenvrienden nu
weer bedacht hebben om hun troetels
aan te kleden.

Laag en hoog

Waanzinnig diep geknor op een zeldzame contrabassaxofoon en het andere uiterste: gepiep op een sopraninosaxofoon.

Pennock 2

Ook deze Lagonda LG6 uit 1938, Austin Sheerline (gebouwd voor koningin Juliana) en Armstrong Siddeley (in ongerestaureerde staat) kregen een door Pennock gebouwde carrosserie.