31.3.12
Galibier
De alleenheerschappij van Sturmey-Archer op het gebied van gesloten fietsversnellingen (in tegenstelling tot open derailleurs) werd voor de Tweede Wereldoorlog betwist, toen Adler met een in het bracket geplaatst versnellingsbakje uitkwam. Minder handig, ik geef dat ogenblikkelijk toe, want bijna iedere fiets is achteraf uit te rusten met een Sturmey-Archernaaf, maar voor een Adlerbak heb je een speciaal frame nodig. Klaarblijkelijk waren er toch liefhebbers, want het bakje kwam o.a. terecht in deze Galibier. Je schakelt de drieversnellingsbakbak, net als de bak van een Indian- of Harley-Davidsonmotorfiets, met een pookje. Een ander, grappig detail van de Galibier is de meegebogen bagagedrager.
30.3.12
Gerard
Gisteravond naar een optreden van Gerard van Maasakkers en vanochtend op zoek naar zijn, neem ik aan, eerste elpee "Komt er mer in" opgenomen eind 1977. Ik ben altijd een bewonderaar van hem geweest, vooral van de portretjes uit zijn ouderlijke woning: zo precies, maar ook zo breekbaar. Maar er is meer en het bijzondere is dat hij anders dan op plaat en op CD zijn liedjes nu kan verpakken in een klein omlijstend verhaal. Zo krijgt het liedje over de in haar vuil verkommerende Cis Verdonk een inleiding die te maken heeft met carnaval. Het concert opende met een liedje van zijn elpee "Onderwege": "Ik loat d'n dag nog efkes dure, nog geen lamp aan, geen gordijn. Efkes zitte, efkes kijke, kijke naor dit uur van mijn". Maar zoals ik zei is hij op zijn best in de familieminiatuurtjes: hoe hij na jaren weer naast zijn moeder in de kerkbank zit en haar hoort zingen. Het prachtige verhaal over de klok, nu de zijne, maar lang geleden van het buurmeisje van Vincent van Gogh. Ook uit Nuenen. Nog altijd moet ik lachen om de achterkant van de hoes van "Onderwege" met Gerard als de Here Jezus temidden van zijn discipelen bij het laatste avondmaal.
Gerard, stel dat van jou nog maar even uit!
Dit is "Hier heur ik thuis" uit zijn theatershow, de CD "Lijflied" is hier te bestellen.
Gerard, stel dat van jou nog maar even uit!
Dit is "Hier heur ik thuis" uit zijn theatershow, de CD "Lijflied" is hier te bestellen.
29.3.12
Tatra van de zijlijn
Lied over de Tatra-expres gezongen door Frantisek Kristof-Vesely begeleidt door het kleine radio-orkest, opgenomen begin jaren veertig.
Tatra 5
Railvoertuigen, personenauto's, vrachtwagens? Tatra maakte het allemaal. In 1935 besloot de firma zijn vleugels uit te slaan en vliegtuigen te gaan fabriceren, eerst door in licentie de Bücker "Jungman" te bouwen om daarna in 1937 een geheel eigen vliegtuig in productie te nemen, de Tatra "T-001", waarop heel spoedig de vergrote "T-101" volgde, bedoeld om om grote hoogte lange afstanden te overbruggen. Dat lukte wonderwel want op 18 mei 1938 landde de enig geproduceerde "T-101" na een tocht van 27 uur en 4340 km in Khartoem. Van het vliegtuig is onlangs een exacte kopie (foto) gebouwd en natuurlijk zijn er plannen om de tocht te herhalen.
28.3.12
Tatra 4
Dat de Tatra "11" niet op de lijst van belangrijke auto's van de twingtigste eeuw voorkomt, kan natuurlijk ook liggen aan het feit dat er in "het westen" verduveld weinig gepubliceerd is over Tsjechische auto's, terwijl de industrie daar wel aanleiding voor gaf. Ik moet, om de nodige informatie te vergaren, het doen met drie boekjes van Adolf Kuba: "Atlas Našich Automobilů", die maken een ding duidelijk het vooroorlogse Tsjechoslowakije had een bloeiende automobielindustrie, waar experimenten niet uit de weg werden gegaan, getuige deze Wikov 35 "Kapka" uit 1931.
Skoda heeft in die tijd geëxperimenteerd met een stroomlijnauto. Vermoedelijk zijn er twee prototypes van de "935" gebouwd.
Tatra kwam in 1934 met onderstaande "77" met een V8 met een inhoud van 2973cc achterin.Het is duidelijk dat de invloed van carrosserie-ontwerper Paul Jaray (1889 - 1974) bij Tatra het grootst is geweest.
Tatra kwam in 1934 met onderstaande "77" met een V8 met een inhoud van 2973cc achterin.Het is duidelijk dat de invloed van carrosserie-ontwerper Paul Jaray (1889 - 1974) bij Tatra het grootst is geweest.
27.3.12
Tatra 3
Ik ken de rijtjes: de belangrijkste auto's van de twintigste eeuw. U kent ze ook: prominente plaatsen voor Volkswagen Kever, Ford T en Mini. Maar dit baanbrekende autootje figureert zelden op het lijstje van het autojournaille: de Tatra 11 uit 1923 met zijn luchtgekoelde tweecylinder met een inhoud van 1056cc, totaal afwijkend van wat Nesseldorf voordien gefabriceerd had. Het leek net alsof met de naamsverandering van de fabriek er een andere wind was gaan waaien. De ontwerper was Hans Ledwinka en zijn ontwerp was de basis van wat er nadien bij Tatra gebouwd zou worden. De 11 werd gevolgd door de 12, een vierwielgeremde versie, en alhoewel de auto's absoluut niet bedoeld waren om aan sportieve evenementen deel te nemen, gebeurde dat toch en in 1925 eindigden ze op plaats 1 en 2 in de 1100cc klasse in de "Targa Florio".
26.3.12
Tatra 2
Wie het over het automerk Tatra wil hebben, moet eerst terug naar NW, de Nesseldorfer Wagenbaufabrikgesellschaft (Koprivnicka vozovka) waar in 1897 bovenstaande auto werd gebouwd, de "Präsident ", met een tweecylinder Benzmotor met een inhoud van 2714cc, een zelfde motor werd vervolgens gebruikt voor een reeks auto's, zoals de "Meteor", de "Nesseldorf", de "Wien", de "Bergsteiger", de "Versucher", de "Auhof", de Spitzbub", de "A Vierer Balder", de "A Vierer", de "A Vierer Nesseldorf II" en de "Tourenwagen", kortom tot 1900 verschenen er wagens met weinig technische verschillen, al hadden ze wel een verschillende carrosserie. De Nesseldorfer Wagenbaufabriksgesellschaft had naam gemaakt als bouwer van spoorwagons en koetsen, voordat ter gelegenheid van een tentoonstelling in Wenen, de "Präsident " gebouwd werd.
25.3.12
Van Raam
Wat is er van onze rijwielindustrie over gebleven nu de het overgrote deel frames van onze fietsen in China of andere exotische oorden worden vervaardigd?
Op deze Van Raam staat nog trots "Made in Holland" en ik neem aan dat de firma nog steeds zijn eigen frames bouwt, al is dit type uit het assortiment verdwenen.
Ik heb de door Ir. Tauber ontworpen fiets altijd bewonderd: een lage instap en toch kun je er met gestrekte benen op fietsen, bovendien straalt het vakmanschap er van af.
Tatra
Natuurlijk ken ik Tatra als fabrikant van de Tsjechische variant van de PCC-car, die bijna overal in het oostblok dienst deed, en ook als als automerk, al heb ik er al jaren geen gezien. Tatra bouwt ook vrachtwagens, zo'n dertig jaar geleden kwam ik wel eens eentje, met de opvallend schuin geplaatste wielen, tegen tussen Driemond en Weesp. Vrachtwagens werden nog steeds afgeleverd, dit is een indrukwekkend fabrieksfilmpje van een 8x8. Commentaar overbodig.
24.3.12
Rover op HBG
Wanneer voorgaand verhaal u bekend voorkomt, dan hebt u geen ongelijk: ik publiceerde het eerder op dit blog in januari 2008 en in mei 2011 nogmaals. Ik wilde vorig jaar melden hoe Dr. Windermeres onderzoek verliep, maar kwam er helaas te laat achter dat hij met een sabbatical vertrokken was naar Tokelau in de Grote Oceaan en het leek me ongepast hem daar lastig te vallen. Ik bleef echter goede hoop houden hem na terugkeer opnieuw te spreken en dat lukte, zij het met enige moeite, want Windermere is van universiteit veranderd en verricht zijn onderzoekingen thans aan de Universiteit van Holsworthy (Devon). Windermeres onderzoek bleek in Mousehole te zijn gedwarsboomd door twee afgunstige collega's, die zover gingen leden van Windermeres panel op pad te sturen met lek geprikte rugzakjes.
"Ik wil het daar niet meer over hebben, van de lucht werd ik niet onpasselijk, want daar was ik aan gewend geraakt, maar uiteraard wel van zulk gedrag. Het gaat toch tegen elke wetenschappelijke standaard in, het onderzoek van een collega te dwarsbomen, louter en alleen omdat deze met enige regelmaat de pers haalt. Ik moest in feite helemaal opnieuw beginnen, maar had geen enkele behoefte dat in Mousehole te doen. Gelukkig opende zich een mogelijkheid hier, in Holsworthy. Het betekende evenwel dat vanwege logistieke redenen het panel vervangen moest worden, men kan nu eenmaal niet verwachten dat deelnemers uit Mousehole en omstreken bereid zijn meermalen per week naar Holsworthy te komen om hun rubber rugzakjes te laten legen, maar dankzij de lokale krant, de "Holsworthy Post", heb ik inmiddels weer een vijftigtal deelnemers. Het onderzoek heeft echter een geduchte achterstand opgelopen, wel is de Austin 1100 inmiddels vervangen door een modernere auto, een Rover "Streetwise" uit 2004. Maar ik beloof, dat zodra er nadere onderzoeksresultaten zijn, u daarvan op de hoogte te stellen", tot zover Dr. Windermere.
Austin 1100 op HBG
In het kader van vermindering van
CO2-uitstoot is Dr. John-Philip Windermere van de Universiteit van
Mousehole (Cornwall) aan een nieuw project begonnen. “Mensen stoten door
het laten van winden gassen uit, door deze op te slaan en als brandstof
te gebruiken valt er een belangrijke stap te zetten in CO2-reductie.
Het enige probleem is het gas op te vangen, maar ik denk dat we daar
iets op gevonden hebben, de eerste resultaten zijn in ieder geval
hoopvol.” Windermere geeft zijn proefpersonen een uien- en bonendieet
ter verhoging van de gasproductie en voorziet hen vervolgens van
lekvrije rubber rugzakjes, die uitgerust zijn met een anaal in te
brengen slangetje, met aan het eind een op een fietsventiellijkende
constructie. “Zodra het rugzakje gevuld is, komt de proefpersoon naar
ons laboratorium, waar wij het zakje in een grote tank legen. Het gas in
de tank wordt vervolgens samengeperst. Het blijkt dat het gas
buitengewoon goed geschikt is om een automotor aan te drijven en we
hebben inmiddels de eerste proeven achter de rug: een lichtbruine Austin 1100 uit
1967 heeft de afstand Mousehole - Penzance heen en terug op menselijk
gas afgelegd.”
Eergister heb
ik contact gezocht met Dr. Windermere, dat viel nog niet mee, omdat Dr. Windermere niet in
Mousehole woont, maar in het nabijgelegen Paul. Ik was nieuwsgierig
hoeveel personen bij zijn onderzoek met rubber rugzakjes zijn uitgerust
en of er inmiddels nieuwe resultaten waren geboekt een auto aan te
drijven op menselijke uitlaatgassen.
"Er
doen momenteel 120 mensen mee, dat is een relatief kleine groep, maar
we hopen die, zodra meer rugzakjes ter beschikking komen, deze uit te
breiden naar zo'n duizend. Ook hopen we een modernere auto met een
kleinere cylinderinhoud en een zuiniger verbranding te kunnen
aanschaffen, zodat we grotere afstanden kunnen afleggen."
"Schuilt in zo'n eenzijdig uien- en bonenmenu niet een enorm gezondheidsgevaar voor de deelnemers aan uw onderzoek?"
"Nee,
nee. Het is een multidisciplinair onderzoek. Er is een
voedingsdeskundige en zelfs een psycholoog bij betrokken. De
voedingsdeskundige vult het dieet aan met vitaminen en vezels, bovendien
volgen de proefpersonen slechts drie dagen ons dieet, daarna eten ze
weer drie dagen 'normaal' voedsel. De psycholoog is aangetrokken om
eventueel aanwezige schaamte bij de deelnemers weg te masseren."
"Wat is uiteindelijk het doel van uw onderzoek?"
"We
hopen dat met een volle tank HBG (Human Bio Gas) een afstand van 70
mijl kan worden afgelegd met een gemiddelde snelheid van 50 mijl en dat
in noodgevallen de tank door de inzittenden kan worden aangevuld door de
AT's (Anal Tubes) rechtstreeks op de motor aan te sluiten. Die
handeling moet even eenvoudig zijn als het omdoen van autogordels. Maar
dat is een noodvoorziening, de bedoeling is dat er overal
HBG-tankstations komen, waar mensen niet alleen kunnen tanken, maar ook
hun rugzakjes kunnen legen."
"Als de actieradius met een volle tank slechts 70 mijl is, dan betekent dat een groot aantal tankstations."
"O
ja, zeker. Maar het is pas een begin. Verder onderzoek gaat
ongetwijfeld uitwijzen dat we op een grotere afstand uitkomen en dan
verschilt de onderlinge afstand van de tankstations niet zo heel veel
met die van de huidige benzinestations. Binnen drie jaar wordt de eerste
succesvolle rit op HBG van Land's End naar John O'Groats gereden. Let
op mijn woorden."
23.3.12
Ooit 5A
Dat automobielfabrieken in "l'Illustration" adverteerden, begrijp ik: Delage, Unic, Sizaire-Naudin, Packard, De Dion-Bouton en Delahaye, ze zijn allemaal aanwezig, maar dat ook carburateurfabrieken als Solex en Zenith in 1913 in een algemeen, geillustreerd tijdschrift hun waren aanprezen verbaast me.
22.3.12
Lancastrian
Het project begon ooit als B.13/36: een tweemotorige bommenwerper met Rolls-Royce Vulture-motoren voor de RAF. In juli 1939 vloog het prototype, de "Manchester". Maar de ontwikkeling van de Vultures duurde langer dan verwacht en medio 1940 werd het besluit genomen de twee Vultures te vervangen door vier Merlins, dat betekende dat de vleugels verlengd moesten worden. Maar de basis (75%) was nog steeds een "Manchester" en zo ging het eerste prototype ook de lucht in, het tweede prototype kende een groot aantal wijzigingen, kreeg een andere naam en werd de meest bekende Britse bommenwerper van de Tweede Wereldoorlog, de "Lancaster". Al tijdens de oorlog werd in Canada een transportversie ontwikkeld, die na de oorlog ook aan de BOAC als "Lancastrian" werd geleverd. De neus en staart waren gewijzigd, maar de romp, met plaats voor negen passagiers, bleef identiek aan die van de "Lancaster".
Ooit 5
Van een monarchie naar een republiek, van een prins naar een president. In een advertentie in "l'Illustration" staat de Franse president Poincaré met zijn echtgenote afgebeeld aan boord van een Rochet-Schneider, product van een destijds fameus Franse automobielfabriek, gevestigd in Lyon en opgericht in 1894. Om welk type Rochet-Schneider het hier precies gaat weet ik niet, want de fabriek bouwde nogal wat verschillende wagens, vermoedelijk is het een zescylinder met een motorinhoud van vijfeneenhalve liter. Vader en zoon Rochet waren begonnen als fietsenmakers, Théophile Schneider was een familielid uit de bekende wapenfirma Schneider, uiteindelijk werden de Rochets door hem uitgekocht, hij was ook eigenaar van de carburateurfabriek Zenith.
Een kleine derig jaar later zit Franklin D. Roosevelt in een Cadillac V16. Cadillac opgericht in 1902 door drie financiers uit Detroit met Henry Leland en Henry Ford als voornaamste constructeurs. Ford verlaat het bedrijf een jaar later om voor zichzelf te beginnen. Leland blijft, ook na overname door General Motors in 1910 de belangrijkste man tot 1917, wanneer hij zich op 74-jarige leeftijd terugtrekt. In 1930 was Cadillac de eerste Amerikaanse fabriek met een V16 in het programma. De afgebeelde auto "Series 90" was in productie van 1938 tot 1940.
21.3.12
Ooit 4
Terug naar de "Wereldkroniek" van 1915. Wat me opvalt is hoe het blad probeert strikte neutraliteit te betrachten in zijn verslaggeving over de Eerste Wereldoorlog. In het blad foto's van zowel Engelse, Franse en Belgische kant, zowel van Oostenrijkse en Duitse zijde. De pagina waarop ik bovenstaande foto vond wordt gedeeld met een beeld van het Nederlandse schip "Medea" in de grond geboord door een Duitse U-boot, omdat het was geladen met voor Engeland bestemde sinaasappels. Commentaar van het blad: "Het is voor onze regeering wel een zeer moeilijke tijd. Zij heeft thans in Berlijn schadevergoeding voor schip en lading doen vragen". Maar het beeld boven komt van Duitse kant: links achter in de slee zit prins Joachim van Pruisen. En ondanks het bijschrift hij werd hij wel degelijk gewond bij de slag bij de Mazurische meren. Tijdens de Paasopstand in Dublin in 1916 schijnen er Ieren te zijn geweest die hem op een eventuele Ierse troon wilden hijsen en nadat Georgië zich na de Russische revoltie van 1917 onafhankelijk verklaarde, waren ook daar plannen om Joachim koning te maken. Hij trouwde in 1916 met prinses Marie Auguste von Anhalt, het was geen gelukkig huwelijk en Joachim maakte op 18 juli 1920 een einde aan zijn leven.
20.3.12
Ooit 2a
Ik ben toch nog eens op zoek gegaan of ik bewegende beelden van zo'n Hart-Parrtractor (zie dit blog van gister) kon vinden en waarachtig, ze zijn er en bovendien is duidelijk te zien hoe zo'n apparaat gestart werd. Bovendien vond ik dit filmpje van de Holt in gebruik als artillerietrekker.
Ooit 3
L'Illustration was een fameus Frans blad. Voor me ligt het kerstnummer van 1913. Alles is nog pais en vree in Europa. De Dion Bouton adverteert zijn V8 met de wervende woorden "Le roi de moteurs" en zijn daarmee uitgeruste wagens met "Les voitures de l'Élite". Zedel levert een aanzienlijk goekopere auto, achter het Franse merk zitten twee Zwitsers, Zürcher en Lüthi (Z & L), die in eigen land o.a. motoren, motorfietsen en bougies hebben vervaardigd, maar omdat de Franse markt veel groter is dan de Zwitsterse en de invoerrechten voor buitenlandse auto's in Frankrijk hoog zijn, verleggen ze hun productie naar Frankrijk. In de advertentie ook een Terrotmotorfiets met een Zedelmotor. Tien jaar later voegt zich een andere Zwitser bij het duo, Donnet, die zowel hotelier, autodealer als vliegtuigfabrikant is geweest, het merk gaat daarna Donnet-Zedel heten. In 1933 verdwijnt het merk, de fabriekshal wordt overgenomen door Simca.
19.3.12
Ooit 2
"Door de Russen achtergelaten motorwagens, voor het vervoer van kanonnen bestemd", luidt het bijschrift in de "Wereldkroniek" van april 1915 en alhoewel ik aboluut geen autoriteit ben op het gebied van artillerietrekkers, weet ik dat nummer 1 en 3 Hart-Parrs zijn, Amerikaanse tractoren, die ook in de landbouw werden gebruikt en gestart werden door het (enorme) vliegwiel aan te slingeren. Hart en Parr waren studenten toen ze hun bedrijf begonnen en de eersten die een benzinetractor bouwden. Nummer 2 op de foto is een Holt, vermoedelijk een Type 120, een Amerikaanse trekker, ook in gebruik bij het Britse, Franse en Amerikaanse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Ooit
Ooit kocht ik de restanten van wat eens een keurig ingebonden jaargang was van het blad "Wereldkroniek". Jaargang 1915, dus veel foto's uit de Eerste Wereldoorlog. In mei van dat jaar waren er rellen in Londen n.a.v. de torpedering van de "Lusitania".
Dim Kesber
Subscribe to:
Posts (Atom)