28.12.09

Masematte

Het lokale dialect van Münster heet masematte, een woord dat in het jiddisj handelen betekent. Jaren geleden bezocht ik een vriend in Münster, toen hij de deur voor me opendeed werd ik te enthousiast begroet door zijn bullterrier, die ik tot kalmte maande met "Koest keilew", waarop mijn vriend informeerde: "Du sprichst Masematte?" Nou nee, ik gebruikte het jiddisje woord voor hond. Mijn nieuwsgierigheid was gewekt en 's avonds gingen we naar een café, waarvan de eigenaar vloeiend in het masematte was. Hij begon met een zin waarvan ik de betekenis moest achterhalen: "Roin mal wat dat Osnik schmust?" Roinen ist gucken, schmusen ist sagen, aber Osnik ist kein jiddisches Wort, ich kenne es jedenfalls nicht." "Osnik heisst Uhr." "Aha: gucke mal wie spät es ist."
Maar hoe komt het dat het Münsters dialect jiddisje woorden kent? Het werd me al snel duidelijk dat de geschiedenis van masematte verbonden is met de veehandel in Münster en vergelijkbaar is met het dialect van Winschoten: joodse handelaren spraken jiddisj en dat werd door iedeen die er omheen bivakeerde deels overgenomen. Maar ook het Rotwelsch, de dieventaal leverde een bijdrage en soms is de herkomst van een woord niet meer te achterhalen, want waar komt dat merkwaardige Münsterse woord voor fiets "Leeze" vandaan? Wie meer over masematte wil weten, probeer de eigen uitgave van Margret Strunge en Karl Kassenbrock uit 1980 te achterhalen: "Masematte. Das Leben und die Sprache der Menschen in Münsters vergessenen Viertel".