Van de eerste dertig Rami's waren maar drie geen Franse auto's: twee waren Fordjes en de andere was bovenstaande Packard uit 1912. Packard, dat roemruchte Amerikaanse merk met de beste slagzin aller tijden: "Ask the man who owns one", een slagzin waar geen reclamebureau aan te pas was gekomen maar bedacht was door de president-directeur. Ik heb de Packard, trouwens een merk samen met die ander P's (Peerless en Pierce-Arrow) zo ongeveer het beste was dat je op autogebied in de Verenigde Staten kon aanschaffen, alleen maar omgeschilderd. Packard begon ooit in Warren, Ohio maar in 1903 verhuisde de fabriek naar Detroit. Vooral in de jaren dertig leverde de fabriek schitterende auto's, maar zoals ik al eerder schreef Amerikanen hadden moeite de vooroorlogse verticale lijnen in automobielcarrosserieën te vertalen naar horizontale lijnen en bij Packard was dat in de jaren veertig en vijftig overduidelijk zichtbaar. In 1954 ging Packard samen met Studebaker en de laatste auto's van het eens zo befaamde merk waren in de laatste jaren (1957, 1958) opgefrunnikte Studebakers.
30.8.23
Wimille
29.8.23
Adolfina 4
Op weg van school naar huis bedacht hij dat het nog minstens twee weken zou duren voordat hij zou weten of de beide Adolfina's uit het dorp, genoemd waren naar de Vuur R. Dat duurde hem veel te lang. Hij zou natuurlijk kunnen proberen iemand uit de middelste rij zijn vraag over de Adolfina's te laten stellen. Maar hij verwierp die gedachte meteen weer. Want er kwam niemand in aanmerking. Zelfs Jolle niet, want die zou meteen vragen waarom hij het wilde weten. En Jolle zou niet tevreden zijn met het antwoord: zo maar. Zo in gedachten liep hij tegen de electriciteisopnemer. "Hé, uitkijken!" riep deze. Misschien moest hij hem wel vragen. Maar nee, hij kende de man niet goed genoeg. Wie kende hij wel, die lang genoeg in het dorp woonde? Juist, de man met de bakkerskar: Teake Brandsma. Dat was een vriend van zijn ouders. Hij zou een paar dagen, na schooltijd met hem meelopen en dan de vraag stellen. Een prima idee, al zei hij het zelf.
28.8.23
BUS
In 1938 reed de Franse president met het Britse koninklijk paar in een Renault door Parijs, de Ligne du Hoggar bracht je eveneens met een Renault dwars door de Sahara en wanneer je van de Eiffeltoren naar de Champs Elysées moest, dan deed je dat, als je niet met de metro wilde, ook met een Renault. Met deze in 1934 geïntroduceerde autobus, de Renault TN, die jarenlang het straatbeeld van Parijs zou beheersen. De TN-bus werd ontwikkeld opverzoek van de voorganger van de RATP, de Société des Transports en Commun de la Région Pairisienne (STCRP), kon vijftig pasagiers meenemen, de TN had een zescylinderlijnmotor, het type zou met vele varianten, oorspronkelijk met een open achterbalkon, decennia in productie blijven. Ik heb twee filmpjes toegevoegd ook om te tonen hoe de chauffeur - hoog op de bok - in een weinig ergonomische omgeving zijn werk moest doen.
27.8.23
Vreemde eend
Jaren 20
26.8.23
Van achter naar voor
Dzifa
Vlak tegenover het Berlijnse vliegveld Tempelhof, nu een stadspark, maar waar ik vanuit Hamburg nog een keer naar toe gevlogen ben, ligt de Manfred van Richthofenstraße, genoemd naar een bekende jachtvlieger uit de Eerste Wereldoorlog. Gisteravond ging Dzifa Kusenuh op reis naar Berlijn om " het karakter van de stad te leren kennen aan de hand van de verschillende culturen". Werd dat waar gemaakt? Nee. Het was onbenulligheid troef. Het was zelfs onbenulligheid in overtreffende trap. Met een kirrende presentatrice die het nodig vond vooral zelf veelvuldig in beeld te komen.
Fokker
25.8.23
3
Adolfina 3
Niks zeggen, dacht hij. Vooral niks zeggen nu, want anders zou hij opvallen en juist daarvoor was hij door zijn moeder gewaarschuwd. Wat dat opvallen precies inhield wist hij niet en daar was het moeilijk: niet opvallen. Altijd beleefd zijn, met twee woorden spreken. Maar misschien viel hij juist daarom op. Juf had intussen Jarich gevraagd wat een kromme neus was. Stond die bijvoorbeeld scheef in iemand hoofd? Jarich begon te stotteren: "Mijn va-vader zegt dat al-alle jo-joden kro-kromme neuzen hebben". "Ja, maar zegt je vader ook wat een kromme neus is, Jarich?" "Nee juf." 'Nou dan moet je dat eerst maar eens aan je vader vragen. En nu graag de volgende vraag. Sipke stak zijn hand op: "Juf, de melkfabriek heet Lijempf, wat betekent dat." "Dat is een afkorting. Een afkorting van Leeuwarder IJs En Melkproducten Fabriek". "Maar juf, die fabriek staat helemaal niet in Leeuwarden, maar bij ons in het dorp." 'Klopt. Maar de fabriek is in Leeuwarden begonnen en daarom heet hij Leeuwarder IJs En Melkproducten Fabriek. Ik zal de hele naam even op het boord schrijven en onder de beginletters een streep zetten zodat jullie kunnen zien waar de letters Lijempf vandaan komen."
24.8.23
Marathon
Shetand
Broek
Ik moet het vandaag even met u hebben over de korte broek, die zo blijkt vandaag de dag, enorm opgeld doet. Waarom? Ik was rond mijn twaalfde enorm blij dat ik de korte broek kon verruilen voor de plusfour, die ik zo laag mogelijk droeg, om hem zoveel mogelijk op de gewenste lange broek te laten lijken. Een korte broek was iets voor kleine jongens en nu iets voor Scheveningen of Zandvoort. Maar nee, je gaat tegenwoordig kort gebroekt zonder enige gene zelfs naar het hospitaal. Moet toch kunnen, niet waar? Het wachten is op iemand die meent zonder shirt een arts te kunnen bezoeken.
22.8.23
Zithers
Drie P's
Adolfina 2
zijn vraag naar de Adolfina's zou hij pas over drie weken kunnen stellen, want komende zaterdag mochten alleen degenen die in de klas naast het raam een vraag stellen. De volgende zaterdag de kinderen uit de middelste klas, Maar hij zat in klas naast de muur en dus kwam hij pas in de derde week aan de beurt. Dat duurde lang. Richtje Zondervan zat in de klas naast het raam en mocht vandaag een vraag stellen, ze wilde weten waarom de Hoge Weg de Hoge weg heette. Hij vond het een domme vraag, omdat iedereen toch kon zien waarom de Hoge Weg de Hoge Weg heette. Die weg lag hoger dan het omliggende land. Maar goed, de juf legde uit, wat hij al wist. Daarna was het de beurt aan Jarich Kingma. Die had hij al eens zien marcheren op een vrije woensdagmiddag op een ander schoolplein met een soort zwart petje op dat van boven oranje was. Hij had van zijn vader begrepen dat Jarich lid was van de Jeugdstorm omdat zijn vader lid was van de NSB. Daar moest je voor uitkijken. Jarich wilde weten hoe je een jood kon herkennen. Hij ging iets rechter zitten. Juf zei dat je een jood kon herkennen aan de gele ster op hun jas, maar dat je verder niets bijzonders aan een jood kon zien. Dat klopte volgens hem, want aan zijn vader kon je niets bijzonders zien. Maar Jarich begon over kromme neuzen. Jarichs vader had gezegd dat alle joden kromme neuzen hadden. Wat was dat nou voor onzin, zijn vader had geen kromme neus.
21.8.23
Afgelopen
Adolfina
Er waren twee vrouwen in het dorp die Adolfina heten. Of ze naar de man die steeds de Vuur R genoemd waren wist ik niet, maar wilde ik wel heel graag weten. Ik durfde het mijn vader niet te vragen, want bij het horen van die naam werd hij steeds verdrietig. Ik besloot het op zaterdagmorgen te doen. Elke zaterdagmorgen om kwart voor twaalf mochten we in de klas vragen stellen. Hoe de post verstuurd werd van Joure naar Leeuwarden en wat je moest doen om burgemeester te worden, bijvoorbeeld. Maar het was nog geen zaterdag. Eén Adolfina kende ik, ze woonde op de Hogeweg. Mijn vader had haar dag gezegd in het postkantoor, waar ik gevraagd had waarom ze zulke rare 4's hadden geschreven op een aanplakbiljet. Toen had mijn vader uitgelegd dat het geen 4's waren maar s'en. Ik had nog verder willen vragen maar ik voelde dat mijn vader geen zin had om het uit te leggen. Ik moest voorzichtig zijn naar wat ik hem vroeg, had mijn moeder mij uitgelegd. Het was allemaal niet gemakkelijk. Alle vader werkten, mijn vader zat thuis en las dikke boeken. Ik las ook, "Daantje". De andere Adolfina werd, zodra andere kinderen uit het dorp haar zagen, nageroepen. Het was mij streng verboden daaraan mee te doen. Ik vond dat jammer, want ik kon hard schreeuwen. En ik begreep eigenlijk ook niet goed waarom ik niet mee mocht doen
20.8.23
Foto
Voetbal
Zo, de wereldkampioenschappen vrouwenvoetbal zijn achter de rug. Er zal nog wat worden nagezeverd. Zoals door een Haarlemmer ingezondenbriefschrijver die opmerkt dat het een verademing was om er naar te kijken: "fris en fruitig voetbal". Daarom pleit ik meer voor meer van het mannen afwijkend voetbal. Bejaardenvoetbal. Gemengdvoetbal voor boven tachtigers. Assertief en appelig. En kleutervoetbal voor kinderen onder vier jaar. Bewust en bramig,
Kaapana
Oorspronkelijk, en ik begrijp dat het de liefhebbers van hawaiimuziek vreemd in de oren klinkt, werd er op die eilanden in de de Grote Oceaan alleen maar op trommels geslagen, daar kwam pas verandering in toen Mexicaanse vaqueros - zeg maar cowboys - eind 19e eeuw de gitaar meebrachten. Er ontstonden vervolgens in Hawaii twee kenmerkende gitaarstijlen, de bekendere wat jankerige, oorspronkelijk met een kammetje schuivend over de snaren, voortgebrachte klanken en de slack-key-stijl, waarvan hier een goed voorbeeld, gespeeld door Ledward Kaapana.
19.8.23
Nash-Healey
18.8.23
Cherki
Westerling
Het was natuurlijk te verwachtten: een herdenking waar bij aandacht zou worden besteed aan iemand die zich schuldig had gemaakt aan oorlogsmisdaden. Sinds op vier mei niet alleen oorlogsslachtoffers van 1940-1945 maar ook alle latere vaderlandse gesneuvelden moesten worden herdacht. Veeg alle doden op een hoop en wees twee minuten stil. Soms kwam zelfs de vraag van een kleinkind, waarom opa, een aan het oostfront gesneuvelde SS-er, niet kon worden herdacht, maar dat bleek voor het vaderland net iets te gortig. Bij de Indiëherdenking op Dam deze week verscheen de dochter van Raymond Westerling die aandacht vroeg voor haar paps die toch zo dapper had gestreden tijdens de - eufemistisch genoemde - politionele acties. Terwijl kan worden geweten dat de man zich schuldig had gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid.
17.8.23
Blond-Blond
Albert Rouimi was een andere in Algerije geboren joodse zanger. Omdat hij een albino was kreeg hij de bijnaam Blond-Blond. Hij zong ook in het Frans o.a. dit "Viens à Juan-les-Pins".