23.4.18

Jiddisch 18

Waarom zette ik eergister de Jiddische versie van "Hallelujah" op dit blog? Hoofdzakelijk om aan te tonen dat Jiddisch een taal  is waarin, anders dan in  een jargon als het bargoens, een gevoelig liedje kan worden vertaald. Teveel wordt Jiddisch in ons land nog steeds versleten als een wat  grappig, aan een lagere, soms zelfs criminele klasse geliëerd,  dialect en dat  is onzin, want ieder verschenen boek kan zonder problemen in het Jiddisch worden overgezet. Dat overgezet is een opzettelijk germanisme, want  ik  ga nu  een aantal woorden noteren waaruit de verwantschap tussen Jiddisch en Duits blijkt en ik pak daartoe het begin van bladzijde 40 van "A Yiddish Word Book For English Speaking People" van  Samuel Rosenbaum: "Kil, cool, kiml (der), caraway seed, kin (di), chin, kind (dos), child, kindergortn, kindergartengarten, kinderyorn (di), childhood, kine (di) (Heb. kinah), envy, jealousy. Dat zijn achtereenvolgens: kühl, Kümmel, Kinn, Kind, kindergarten (eigenlijk geen Duits) en dan aan het eind van het  kleine rijtje een woord dat in het Nederlands uit het Hebreeuws via het Jidisch is opgenomen: kinnesinne, het Duits kent eifersüchtig of neidisch. Ik ben me er terdege van bewust  dat  dit een heel kort rijtje woorden is, maar ook als u de woorden retsept, shpatsirn en aroysgebn leest, weet u zonder  enige twijfel wat er bedoeld wordt. De Amerikanen hebben er soms meer moeite mee, toen het liedje "Bei mir bist du shein", geschreven door Jacob Jacobs en Sholom Secunda voor de Jiddische(!) musical "Men ken lebn nor men lost nisht") in de jaren dertig buiten Joodse kringen  populair werd, had men het het bij tijd en wijle over "Buy a beer, mister Shane".