Meer alternatieve zang

Ook van het Amerikaanse volkslied, 'The Star-Spangled Banner', bestaat een alternatieve versie
"Oh say can you see
Any bedbugs on me?
If you do, pick a few,
And they look just like you!"

Een langere versie luidt als volgt:

"Oh say can you see
Any bedbugs on me?
If you do, pick a few,
And we'll have bedbug stew-ew.

Oh say can you see
Any leeches on me?
If you do, pick a few,
And we'll serve them up too-oo.

With a cockroach deee-sert
And spider's brain tea
It's a meal for a ghoul
And I'm sure you'll agree

Oh say can you see
Any wor-or-orms on me-ee?
If you do...Pick a few...
And we'll have...SPAGHETTI!"

31 augustus

31 Augustus. Die datum zegt alleen ouderen ons nog wat. Koninginnedag: de verjaardag van Koningin Wilhelmina. Onder aanvoering van meester Rijpstra trok mijn klas naar de Prinsentuin om daar met andere Leeuwarder lagere schoolklassen een zogenaamde aubade te brengen: vaderlandse liederen mochten na de oorlog weer en we hadden vol ijver gerepeteerd: van "Het Wilhelmus" tot "Waar de blanke top der duinen". Van het laatste, inmiddels lang vergeten, lied bestond een alternatieve versie, die uit de oorlog dateerde en die ik pas later leerde kennen. ("Waar de blanke top der duinen, afgezet met prikkeldraad en op elke honderd meter weer zo'n vuile rotmof staat, juich ik aan het vlakke strand: hij komt nooit in Engeland.") De alternatieve versie van het Fries volkslied kende ik wel en dus zong ik samen met de andere kinderen uit mijn klas vol overgave:"Frysk bloed tsjoch op! Ik moat sa noadich pisje, it wetter stiet my oan 'e knibbels ta".

Electra

Nog altijd blijkt het moeilijk een electrische auto serieus te nemen, maar wanneer er vanaf 1900 evenveel geinvesteerd zou zijn in de ontwikkeling van de electrische auto zoals dat gebeurd is bij de ontwikkeling van de auto voorzien van een verbrandingsmotor, dan zou de wereld er anders uitzien. Het grote probleem van electrische auto is de accu, die nog steeds onvoldoende is ontwikkeld om de concurrentie met een verbrandingsmotor aan te gaan. Er moeten snelwerkende oplaadpunten komen of de accu moet zo vlug en handig uitwisselbaar zijn, dat het even snel kan gebeuren als het vullen van een benzinetank.

Vooral in de Verenigde Staten was de electrische auto een eeuw geleden redelijk populair, er werd vooral gegokt op rijke dames, die zonder hun handen vuil te maken, een eenvoudig bedienbare auto zouden kunnen aanschaffen. Toch werd er toen ook gekeken naar een ander marktsegment: transportondernemingen, die zonder vervuiling, in de grote steden hun waren konden vervoeren. (clicken maakt de foto's groter)

'Cabaret du Néant'

In 1960 zag ik, twee jaar voordat het definitief sloot, in het Grand Guignoltheater in Parijs bijzonder griezelige zaken op het toneel. Ik herinner me veel bloed en een aantal afgehakte hoofden. Veel eerder sloot het 'Cabaret du Néant' (Cabaret van de Doden), het eveneens in de jaren negentig van de voorvorige eeuw furoremakende theater in de Franse hoofdstad. Ik had er nooit van gehoord, maar gister vond ik in een marktkraam in Bussum een ansichtkaart van dat cabaret. Ik ben op vervolgens op zoek gegaan om wat meer van het 'Cabaret du Néant' te weten kon komen.

Er zijn twee theaters met die naam geweest, een in Parijs en later ook een in New York. Na binnenkomst werden de bezoekers door een 'monnik' naar een zwartgeschilderde kelder geleid en vandaar naar een café met kaarsen op tafels in de vorm van doodkisten, waar drankjes werden geserveerd door obers in doodgravercostuum. Een presentator wees tegelijkertijd op schilderijen van figuren, die oplosten in skeletten. Terwijl klokken luidden en een 'marche funèbre' ten gehore werd gebracht, leidde de 'monnik' de bezoekers naar een ander ruimte, waar een vrijwilliger werd gevraagd plaats te nemen in een rechtopstaande doodkist (zie foto). Nadat de bezoeker was omwikkeld met wit linnen werd een skelet op het linnen geprojecteerd, zodat het net leek alsof door de bezoeker werd heengekeken. Daarna werd de projectie gedoofd en de bezoeker weer uitgepakt. In de laatste te bezoeken ruimte waarde, eveneens door middel van projectie, een geest rond.
Hoe de onverstuurde ansichtkaart van het 'Cabaret du Néant', meer dan honderd jaar later, op een Bussumse marktkraam belandde zal altijd wel een raadsel blijven.

.

Bersey

Een electrische taxi, gefabriceerd door W.C. Bersey in 1897 in Londen, toont exact dat er in de eerste dagen van de automobiel veel ontleend werd aan de bouw van koetsen. De Bersey was trouwens geen succes en na twee jaar gooide de fabrikant de handdoek in de ring, alhoewel de Prince of Wales voor een rit van Marlborough House naar Buckingham Palace gebruik heeft gemaakt van een Berseytaxi. Ook onderstaande Panhard & Levassor uit 1895 heeft nog veel van een koets, maar is desalniettemin veel moderner: de verbrandingsmotor staat voorin en de aandrijving vindt door middel van kettingen plaats op de achteras.

Robby

Eerlijk gezegd: ik heb niet zo heel veel met honden. Katten hebben lang mijn voorkeur genoten, al heb ik jaren geen meer. Maar nog steeds komen sommige in de buurt op mij af, vooral als ik ze miauwend begroet. Sinds 30 juni heb ik een hond. In feite heb het bezit de danken aan mijn goede vriend E.G. te M., die een buitengewoon komische Jack Russell heeft: Dirk. Dirk is een onvermoeibaar pretpakket, dat enthousiast dikke takken van bomen aansleept, die dienen te worden weggegooid, opdat hij ze terug kan brengen. Robby, mijn hond, is een Cairnterrier, waarvan gezegd wordt dat het een grote hond is in een klein pakje. Die observatie klopt, want meneer hoeft maar een grote reu te zien of hij krijgt het te kwaad: trekt aan de lijn, blaft, gromt en laat zijn tanden zien. Robby is overwegend zwart, met hier en daar een grijze en witte veeg, alsof hij langs nat schilderwerk heeft gelopen, zijn staart is net een maiskolf.
Hij zat, nadat zijn bazin overleden was, veertien dagen in een asyl in het zuiden des lands, maar ging zonder problemen met bus en trein mee naar Bussum. Inmiddels heeft hij er diverse treinreizen, en autoritten opzitten, gaat hij mee in een mand achterop de tandem en loop ik drie keer per dag door straten, waar ik nooit eerder was. Tijdens mijn bezoek aan de Verenigde Staten was hij o.a. logeren bij Dirk. Robby heeft, zo heb ik ontdekt vrolijke en boze dagen. Nu ligt hij onder mijn stoel, want van onweer wordt hij nerveus.

Auto Red Bug

Veel meer dan een stuk speelgoed voor volwassenen is de Auto Red Bug niet, oorspronkelijk ontwikkeld door maaimachinefabrikant Briggs & Stratton, maar daarna, respectievelijk door Automotive Electrical Service Co. in Newark (N.J.) en Standard Automobile Corp. in North Bergen (N.J.) voorzien van een 12 volts accu, die een van de achterwielen aandreef. De Auto Red Bug was van 1923 tot 1928 in productie. Er staat natuurlijk veel meer fraais in het museum in Cleveland, maar mijn aandacht ging voornamelijk uit naar naar auto's, die ik in Europa nooit zie: de door stoom aangedreven  White, de luchtgekoelde Franklin en de electrische Auto Red Bug.

AH

In Zaandam wordt, na AH TOGO, serieus nagedacht over het openen van AH BURKINA FASO, AH GHANA en AH BENIN.

Franklin

Een luchtgekoelde Franklin uit 1905, gemaakt in Syracuse (N.Y.). Pas met de introductie van de Volkswagen "Kever" werd luchtkoeling echt populair. Franklin bleef tot sluiting van de fabriek in 1934 luchtkoeling trouw. In 1904 brak een Franklin het record San Francisco - New York.

PCC in Kenosha

Kenosha

Vier weken geleden was ik in Kenosha. Die kleine plaats in Wisconsin stond al jarenlang op mijn verlanglijstje.

In Kenosha gebouwde achtcylinder-in-lijn Nash, model 4088. Prijs destijds $1195.

Dat had twee redenen: de Nashfabrieken, waar ook mijn, inmiddels allang, noodgedwongen, verkochte 1937er Nash was gefabriceerd, stonden daar en er rijden originele Amerikaanse PCC-cars. De allereerst gebouwde PCC-car zag ik een paar jaar geleden in East Haven, maar die was destijds nog in restauratie.

De groene grasvlaktes van Kenosha, met in het midden aan de horizon de vuur- en rechts daarvan de watertoren.

Kenosha bestaat voor een groot deel uit groene glasvlaktes, op die plaats stonden de Nashfabrieken. De gemeente heeft een enkelsporige trambaan uitgelegd, die vanaf het spoorstation een rondje maakt en in een kwartiertje door een PCC-car wordt bereden. De vijf, oorspronkelijk uit Toronto afkomstige PCC-cars, zijn in de kleuren van een vijftal steden (Cincinnati, Toronto, Pittsburgh, Chicago en Johnstown) geschilderd. Meestal doet slechts een dienst. De dag, dat ik Kenosha bezocht, reed de tram in Chicagokleuren, een zogenaamde 'Green Hornet'. Heel bijzonder vond ik het feit, dat zelfs deze, vrijwel alleen door toeristen benutte, tram uitgerust was met een lift voor invalidewagens. Klaarblijkelijk worden de belangen van invaliden in de Verenigde Staten beter behartigd dan in Nederland en wordt met hen veel meer rekening gehouden.

Parijs 2

In de 'France-bak' in Chardon vond ik nog een paar kaarten uit Parijs, heel merkwaardig: onbeschreven, dus klaarblijkelijk ooit door een verzamelaar megenomen naar de Verenigde Staten. De bovenste, ingeleurde, foto dateert vermoedelijk van vlak voor de oorlog. Ik zie een Renaultbus, een Peugeottaxi en een aantal geparkeerde Citroën Traction-Avants. De andere, eveneens ingekleurde kaart toont de Place de la République in ongeveer dezelfde tijd. Op de eerste rij staan naast een motorbakfiets, vermoedelijk een Peugeot, met daarnaast een Hotchkiss en daarachter een Peugeottaxi.

Fiets

Gisteravond op jaardagsvisite bij Hinke Zwierstra, die een eind verder in de buren woont. Ik heb haar een belletjebloem gekocht. Ze had Bote Tokstra met het wijf ook uitgenodigd, dat is niet zijn echte naam, die weet ik niet eens, maar hij heeft een grote hennehouderij, daarom noemt elkeneen hem Tokstra. Ik raakte met hem in het petaar en hij zat behoorlijk op te snijden over een fiets, die hij krekt voor hem en het wijf aangetuigd had: een elektrieke fiets. "Vrouw Sinnema", zei er, "zulkzowat moet u ook kopen. De wind kan hard puisten, maar u komt er altijden tegenin." En ik was nog niet zo halfwijs of ik moest het in de buren bezieken. Het is een mirakel hoor, het is krekt of u vliegt. Ik was zomaar van het ene eind van de buren naar het ander eind. Je moet de hol er al goed bijhouden anders rent het verkeerd af en komt men raar te landen.

Vrouw Ymkje Sinnema - Meinderstma, Rotsterhaule.

Parijs

Het dorpje Chardon, ten oosten van Cleveland heeft nog een typisch Amerikaans plein, compleet met kerk, raadhuis en muziektent, waar elke vrijdagavond een muziekkorps concerteert. Op de hoek van het plein bevindt zich een antiekgalerij, met in de kelder een verzameling bakken vol ansichtkaarten. Ik zou er uren kunnen doorbrengen, maar dit keer heb ik me beperkt tot de bak 'France' en vond twee kaarten van Parijse stations. Bovenstaande kaart, meer dan honderd jaar oud (er is nog geen auto te zien), is van het Gare de Lyon van de P.L.M. , nog altijd een must voor iedereen die Parijs bezoekt, vanwege het schitterende restaurant. Onderstaande kaart van het Gare de l'Est is van meer dan een halve eeuw later.

Stoom

Het 'Frederick C. Crawford Auto-Aviation Museum' in Cleveland verkeert in financiële moeilijkheden en dreigt negentien auto's te verkopen. Dat zorgt voor opschudding omdat veel van wat tentoongesteld is, uit schenkingen bestaat en de nazaten van de gulle gevers maken bezwaar. Toch begrijp ik de noodzaak. De keren dat ik het museum bezocht was het er doodstil, donderdag een week geleden waren er hooguit vijftien bezoekers. Dat maakt het fotograferen van de auto's eenvoudig, ook omdat de wagens ruim staan opgesteld. Bovenstaande in 1904 in Cleveland gemaakte White is een door stoom aangedreven auto, een principe dat destijds de concurrentie met de verbrandings- en de electromotor gemakkelijk aankon. Tot in de jaren dertig werden er in de Verenigde Staten stoomauto's gebouwd en in het Verenigd Koninkrijk verliet een door stoom aangedreven vrachwagen pas in 1952 de fabriek. Het probleem van een door stoom aangedreven auto was, dat je anders dan met een door een verbrandingsmotor aangedreven auto er niet ogenblikkelijk mee weg kon rijden: er moest voldoende stoom worden opgebouwd. Door eerst een kleine ketel op te warmen, voordat het hele waterreservoir werd verhit, heeft men getracht dit probleem op te lossen. Maar uiteindelijk werd de strijd verloren. Jammer, want stoomauto's waren veel geruislozer. De White was voorzien van een condensator, zodat de stoom kon worden hergebruikt.

Player's

Ik was acht, bijna negen toen Drachten door de Canadezen bevrijd werd. Ergens in Zuid hadden ze een kampement langs de kant van de weg en alhoewel het door mijn ouders strikt verboden was om op of in miltaire voertuigen te klimmen, deed ik dat toch. Daar vertelde ik thuis niets over, wel over het feit, dat ze echt wit brood, dat nogal wat afweek van het grijze oorlogsbrood, aten, met kaas van een dikte, die de boterham overschreed, belegd. Ze rookten twee merken sigaretten 'Sweet Caporal' en 'Player's Navy Cut' en nogal altijd kan ik niet nalaten een pakje van het laatste merk te kopen. Hier heeft het merk jaren geleden de sigaretten in een nieuw doosje gestoken, maar in de Verenigde Staten worden ze nog altijd in het de oude verpakking verkocht. Ik vergeet dan maar even, dat er 'MADE IN U.S.A". opstaat.

METRA

De METRAtrein van Ogilvie Transportation Center (Chicago) naar Waukegan/Kenosha is een zogenaamde trek/duwtrein: van Ogilvie loopt de locomotief voor, vanaf Waukegan/Kenosha loopt hij achter. Dat is een beproefd systeem en vermijdt tijdrovend omlopen van de locomotief. Rond Parijs gebeurte het lang geleden al in het stoomtijdperk: de stoker bleef op de locomotief als de trein geduwd werd, de machinist nam plaats in een cabine in het eerste rijtuig. Op de foto boven duwt de locomotief de trein, dat lijkt misschien voor insiders wat vreemd omdat in De Verenigde Staten over het algemeen rechts wordt gereden, maar op deze lijn rijdt men links. Alle stations aan de lijn hebben ongeveer hetzelfde uiterlijk. Kaartjes kopen doe je, zonder bijbetaling, bij de conducteur. Op de foto onder staat de trein gereed om geduwd te worden vanuit Kenosha naar Chicago, de machinist zit boven.

Je hebt dus als passagier, vanachter de deur, vrij uitzicht over de baan.

Het interieur van de dubbeldekrijtuigen is volslagen anders dan bij ons, trapjes aan weerszijden leiden naar boven.




De conducteur blijft beneden en verkoopt de kaartjes, die, eenmaal aangeschaft, tussen een klipje gestoken worden. Reizen per METRAtrein is goedkoop en zonder voordeelurenkaart of andere onzin, krijgt een bejaarde altijd korting.


Een deel van het METRAnet is geelectrificeerd.

Hoe het ook zij, ik heb een aantal keren enthousiast gebruik gemaakt van het METRAnet, zonder auto, dus geen gezoek naar een kostbare parkeerplaats kom je in hartje Chicago, bovendien zijn alle rijtuigen air conditioned, voorzien van zonwerend glas en van ook voor invaliden toegankelijke toiletten en hebben ze een uitschuifbare laadplank, die het mogelijk maakt om met een invalidewagen de trein in te rijden.

Namen

Iedereen heeft dergelijke foto's. Foto's waarop iemand lang geleden vergeten heeft op de achterkant de namen van de afgebeelden te noteren. Bovenstaande foto dateert uit 1926 en toont de familie van mijn grootmoeder: haar broers, haar zus en de aangetrouwden, met hun kinderen. Mijn beppe heb ik niet gekend, ze stierf zeven jaar voordat ik geboren werd. Haar herken ik van andere foto's, ze is de tweede van links op de tweede rij van boven, pake herken ik ook: hij staat derde van rechts op de bovenste rij. Alle mannen op die rij dragen een driedelig pak met een vestzakhorloge aan een ketting op een dagje uit naar Olterterp. Pakes horloge (ik ben zijn oudste kleinzoon en naar hem genoemd) hangt nu onder een stolpje in mijn boekenkast. Een aantal van de geportreerden herken ik, maar van zeven weet ik de namen niet. Jammer. We moeten met elkaar afspreken, dat we namen achterop onze foto's zetten, dan weten onze nazaten 83 jaar later wie we waren.

Wagenhals

Dankzij neef Chris heb ik mijn collectie autofoto's flink uit kunnen breiden. Bovenstaande driewieler is een product van de Wagenhalsfabriek in Detroit, die slechts drie jaar (1913 - 1915) heeft bestaan. De grote motor stak ver voor de vooras uit en dreef met een ketting het achterwiel aan. De fabriek heeft weinig personenwagens gebouwd, de meeste auto's waren bestelwagens voor de Amerikaanse posterijen.

Thuis

Eindelijk, voor mijn eigen beeldscherm, heb ik de mogelijkheid foto's en korte video-opnamen te laten zien. Het was erg vreemd in Chicago plotseling het beroemde schilderij van Grant Wood uit 1930 (hier boven) als standbeeld te zien. Groot, heel groot.

Inmiddels zijn er met het schilderij, net als met de Mona Lisa, heel wat grappen uitgehaald. Dit zijn twee variaties. De eerste variant is, gezien de groote van de telefoons, imiddels ietwat achterhaald.

De jeugd

De zwaarlijvigen torsen hun gewicht ietwat achteroverleunend. Het woord schrijden zou op zijn plaats zijn, als het niet te voornaam klonk. Je hebt ze in soorten en maten, oud en jong. Over het jonge Amerika heb ik het nog niet gehad, ik bedoel de kinderen tussen vier en tien. Ik heb ze broodjes zonder en met knakworstjes, de zogenaamde 'hotdogs', gillend van pret onder hun stoel zien vertrappen. Ik heb ze, met de handen in elkaars voedsel, zien eten. Ik heb ze schreeuwend, tijdens de maaltijd, rond de tafel zien rennen. En dat allemaal zonder dat de ouders ingrepen. Wie eens echt wil lachen, raad ik ernstig aan, zo rond een uur of zes onverschillig welke Amerikaanse eetschuur te bezoeken. Ik heb nog napret.

Roken

Anders dan met fastfoodketens is dit land uiterst dun bezaaid met sigarenzaken: de meeste stralen bovendien een gezelligheid uit, waar alleen een Klink zich thuis moet voelen. Gister was ik in een uitzondering: een soort voorkamer met luie stoelen en een paar andere comfortabele zitmeubelen, waarop een aantal heren aan de sigaar in een uiterst geanimeerd gesprek. Verderop in de winkel bevond zich de toonbank met daarachter de eigenaar, die vertelde dat hij zijn zaak al 57 jaar voert. Daarvoor was de winkel van zijn moeder: "Ik ben hier als baby de eerste keer binnengebracht". Binnen roken kan hier verder nergens, eten, maar dat had u uit de openingsregels al begrepen, destemeer. De gevolgen van die vraatzucht zijn overal constateerbaar, maar niemand is nog op het idee gekomen de binnenkant van een van de dijen van de zwaarlijvigen van grof schuurlinnen te voorzien.

Telefoneren

Het is uiterst verleidelijk iets te schrijven over de belachelijk lage autoprijzen hier (een nieuwe Toyota Corolla LE kost net geen $16000, een Jeep Grand Cherokee net geen $23000), maar ik ga het niet doen. Uit een recent onderzoek blijkt dat 2600 Amerikanen per jaar gedood worden in ongelukken, waarbij een telefoontje in het spel is en het maakt niet uit of dat aan het oor of 'hands free' gebruikt wordt. Verandert dit getal het gedrag van de mensen? Ik vrees van niet. Ik zie veel zwalkers, die klaarblijkelijk met iets anders bezig zijn dan met het besturen van hun auto. Terwijl ik me met de toegestane sneldheid van 45 mijl per uur voortbeweeg, zie ik de mevrouw voor me plotseling afremmen, in haar tas op het midden console grijpen en ja hoor, mevrouw gaat aan de kwebbel. In de krant ('The Plain Dealer') lees ik net, dat de nieuwe Kia Forte is uitgerust met een 'Bluetoothsysteem, dat het mogelijk maakt dat alle vijf inzittenden tegelijk kunnen telefoneren.

Boek 3

Voor wie toch al plaatjes van de auto's in het Crawford Museum in Cleveland wil zien en zelfs de motoren van een aantal wil horen, clickt hier. Lang niet alle auto's zijn altijd tentoongesteld. Ik was er nu drie maal en iedere keer staan er andere auto's en/of is de opstelling gewijzigd.

Boek 2

Al lezend in Borgnines autobiografie, begin ik te aarzelen. Was hij wel een favoriet acteur van mijn vader, verwar ik hem niet met Edward G. Robinson? Ik denk nu toch dat het Robinson was, Borgnine is simpelweg te jong. Mijn enige excuus is, dat het laatste gesprek, dat ik met mijn vader over film voerde, zo'n halve eeuw geleden plaats vond en dat de acteurs wel wat op elkaar lijken. Het boek is overigens best de moeite waard.

Boek

Eigenlijk was ik van plan vandaag iets te schrijven over het automuseum in Cleveland, waar o.a. een Panhard & Levassor uit 1895 te vinden is. Maar zonder foto's is het schrijven over auto's onbegonnen werk en ik kom op het museum terug als ik weer thuis ben. Ik ben net terug van een bezoek aan een van die enorme boekwinkels, waar je uren in kunt zoet brengen. Mijn in 1962 overleden vader was een groot filmliefhebber. Hij vertelde me, dat hij voor de oorlog soms twee films op een avond zag. Hij las 'Filmliga' (waarin Menno ter Braak schreef) en recenseerde zelf ook films. Een van zijn favoriete acteurs was Ernest Borgnine, in de biografieafdeling van de boekwinkel vond ik diens autobiografie. Meteen aangeschaft. Daarna op naar 'The Rider Inn' om te checken of mijn favoriete serveerster er nog steeds werkzaam was. Ze zei en paar jaar geleden toen ze mij een sandwich met mes en vork zag verorberen: 'You're the first person that eats a sandwich that way'. Ze heeft ietwat moeilijke voeten en loopt een tikkeltje als Charly Chaplin. Tot mijn grote vreugde werkt ze (ze moet inmiddels 67 zijn) er nog steeds. Dit keer wilde ze weten hoeveel mijlen er tussen Ohio en Nederland liggen. Ik had geen antwoord.

Geografie

De herrie over Obama's gezondheidswet duurt voort. De tegenstanders verspreiden nu het waanzinnige gerucht, dat het wetsvoorstel o.a. inhoudt, dat er geen verzekering voor bejaarden zal zijn. Opnieuw valt het woord nazi-Duitsland. Afgevaardigden, die het voorstel in zogenaamde 'townhallmeetings' verdedigen, worden schreeuwend weggehoond, soms door tegenstanders met een revolver in de broekriem. Er zijn ook Amerikanen, die bestrijden dat Obama in de Verenigde Staten is geboren. Eerst heeft men geprobeerd met een vals document aan te tonen, dat hij niet in Hawaii, maar in Kenia zou zijn geboren, maar zelfs Hawaii blijkt niet goed genoeg. Elf procent van de inwoners van South Carolina weet niet, dat Hawaii een Amerikaanse staat is. Stel dat de inwoners van Drente niet zouden weten, dat Zeeland een provincie van Nederland is. Ik blijf me verbazen.

Taal

Wanneer ik een paar mijl naar het westen rijd en vervolgens naar het zuiden, kom ik in Middlefield, een plaatsje waar veel Amish wonen. Je ziet het ogenblikkelijk: er zijn zwarte koetsjes ondeweg, getrokken door prachtige paarden. Als ik Spector, een winkel, waar ze hun stoffen voor kleren kopen, binnenloop, zie ik dat de mevrouw achter de toonbank haar jak heeft dichtgespeld, ze gebruikt geen knopen en knoopsgaten. Onder de Amish zijn verschillende gradaties van geloof, die kledingeisen stellen. De poppen in de winkel hebben geen ogen, geen neus, geen mond, want je mag geen afbeeldingen maken. Een deel van de winkel is het domein van een jongeman, die huishoudelijke apparatuur verkoopt. Ik raak met hem in gesprek. Het gaat over het Duits, dat de Amish spreken. Ik wijs een ouderwetse eierklopper aan en vraag hoe hij zo'n apparaat noemt. "An eggbeater." Toen zijn verre voorouders emigreerden bestonden er geen eierkloppers, dus kent hij alleen het Engelse woord. "Wat zeg je als je weggaat?", is mijn volgende vraag. "Seh'n Di." Geen "Auf Wiedersehen", maar een letterlijke vertaling van "see you". Er wachten andere klanten, jammer, maar ik krijg ongetwijfeld nog maar kansen om over de taal van de Amish te praten.

Open

Gisterochtend van Chicago naar Cleveland gevlogen en zit nu ver buiten het dorp Chardon, ten oosten van Cleveland. Omdat het vliegveld O'Hare in Chicago de mogelijkheid biedt meteen vanuit de auto in te checken, heb ik dat gedaan. De procedure nam hooguit drie minuten in beslag, tegelijkertijd vertelde de man me, dat hij de zesde van acht kinderen was, dat hij drie zoons had, waarvan twee, dankzij een hockey-scholarship naar college gingen op twee verschillende universiteiten en dat zij daarom soms tegen elkaar moesten spelen. Zo'n openheid verbaast me steeds opnieuw. Komt het doordat het land zo groot is en dat er een geringe kans is dat ik de man ooit weer zal zien? Ik weet het niet, maar het overkomt me regelmatig, dat ik uiterst persoonlijke dingen hoor.

Palin

Belangrijkste nieuws: meer dan drie miljoen dollar per jaar verdienende sporter slaat taxichauffeur, die geen twintig cent wisselgeld heeft, het ziekenhuis in, hetgeen evenwel niet wil zeggen dat het gekrakeel in de zogenaamde 'townhallmeetings' rond Obama's gezondheidsheidsplan niet onverminderd doorgaat met een een gemiddeld lawaai dat de factor tien, waarmee Amerikanen in fastfoodrestaurants de maaltijd genieten, ruimschoots overtreft. Voormalig Alaskaans gouverneur Sarah Palin, voornamelijk bekend door een echtgenoot, die ter verhoging van het CO2-gehalte graag op een sneeuwmotorfiets mag racen, een ongehuwde zwangere dochter en een voortdurend voor de buik meegezeuld kindje met het syndroom van Down, deed ook een duit in het zakje. Volgens haar houdt Obama's gezondheidsplan in dat een jury bepaalt of haar Downsyndroomkind mag blijven leven.

Metra

Bij het verlaten van de trein in Aurora spreek ik mijn bewondering uit tegen de conducteur - altijd een pet op zijn of haar hoofd - over de service. Niks voordelenurenkaart (ik krijg de hele dag korting, omdat ik kan aantonen, dat ik ouder dan zestig ben), niks afgesloten toiletten, niks van te voren bellen als je met een invalidewagen komt, niks graffiti, niks eerste en tweede klas, niks vervuilde spoorbaan, zoals dat allemaal schering en inslag is bij de Nederlandse Teloorwegen. Om nog niet te spreken over de grote, gratis parkeerterreinen bij ieder station. Omdat ik hier niet in staat ben om mijun eigen opnames op het blog te zetten, een video van iemand anders om vast een idee te geven.

Hyde Park

Gister met de Metratrein van Aurora naar Chicago. Metra heeft een met de RER in Parijs vergelijkbaar netwerk. Op vertoon van een identificatie, ik ben boven de zestig, kreeg ik korting op de toch al belachelijk lage prijs: een uur treinen voor $5,65. Comfortabel, airconditioned en in elk rijtuig een toilet dat ook toegankelijk is voor invaliden in hun wagentjes. Bovendien is ieder rijtuig voorzien van een onder een treeplank verborgen laadsysteem, dat het mogelijk maakt zonder veel problemen een invalidewagen aan boord te nemen. De reis eindigde in Union Station en ik kon vandaar met de bus naar Millenium Park Station om een andere, een electrische Metratrein, naar Hyde Park te pakken, maar ik besloot te gaan lopen: er lagen per slot van rekening een paar befaamde straatnamen op de route: State -, Wabash - en Canal Street. Er waren meer mensen lopend onderweg, dat deed goed, want waar ik nu zit ben ik een uitzondering. Na mijn wandeling, pakte ik de trein (geen derde rail, maar echte bovenleiding) naar Hyde Park: een buurt met veel fietsende en lopende mensen en interessante huizen. Op naar het fameuze pizzarestaurant De Medici, waar het bedienend personeel t-shirts draagt met het opschrift "Obama eats here". Maar dat heeft hij sinds vorig jaar augustus niet meer gedaan, verteldde een ober en dus verkopen ze t-shirts met dat opschrift niet meer. Het Museum of Science & Industry is op loopafstand, fascinerend, niet alleen door de oude locomotieven, de vliegtuigen, maar vooral doordat een aantal zaken bijzonder goed worden uitgelegd: ik zag bezoekende kinderen een melkmachine bedienen.

Benito Hitler

De strijd rond Obama's gezondheidsplan neemt groteske vormen aan: de door de Republikeinen opgehetste tegenstanders noemen hem een fascist en een nazi. Al eerder ontdekte ik hiaten in historische kennis bij Amerikanen, begin bijvoorbeeld nooit een gesprek over Fransen met de gemiddelde Amerikaan. want er volgt een hoeveel vuiligheid. Het is onbegonnen werk aan mensen, die zo overtuigd zijn van hun gelijk, omdat ze in alles het beste zijn en van alles het beste hebben, uit te leggen, dat ze het aan het verkeerde eind hebben. Ieder zakelijk argument wordt van tafel geveegd. Als ik opmerk, dat ik maar een land ken waar bij binnenkomst van iedere buitenlander een foto en vingerafdrukken worden genomen, wordt dat schouderophalend afgedaan met: "Homeland Security". De enige manier om Amerikanen te laten voelen hoe absurd het is iedere vreemdeling als crimineel te behandelen, is om hen op exact dezelfde wijze bij binnenkomst in Europa te fotogaferen en vingerafdrukken af te nemen.

Dol

Gister had ik het over het naburige plaatsje Oswego. Net als Chicago is Oswego oorspronkelijk een Indiaanse naam. Maar de dagen dat men de aarde in ere hield liggen in Oswego lang achter ons: een typerende kakelaar begeleidt hier de "race' tussen een vliegtuigje en dragster voorzien van een straalmotor.

Nudisme in de USA

Wanneer Honduras geen t-shirts, Vietnam geen onderbroeken, Lesotho geen spijkerbroeken en Indonesie geen schoenen zouden exporteren, zou de doorsnee-Amerikaan naakt lopen. Geen prettig gezicht: al die vettige, blote lijven. Sokken compleet met de Amerikaanse adelaar met een "stars and stripes" in de klauwen en het opschrift 'American Living' (sic) blijken gefabriceerd in China!

Groninger

Voor de Groningers onder de lezers van dit blog, in het naburige plaatsje Oswego bevindt zich Buikema Hardware Store, hier uitgesproken als Bjoekema. Een monteur in een GM-garage kan dus last hebben van onderbjoekgevoelens.

Een avondje tv

Om te beginnen kijk ik naar FOX - eigenaar rechtse rakker Rupert Murdoch - belangrijkste nieuws: de eigenaar van concurrent MSNBC, General Electric, wordt beschuldigd van fraude. Het gaat van dik hout: General Electric heeft een 'bail out' ontvangen en wordt dus met belastinggeld overeind gehouden en gaat de boete voor fraude met geld van de Amerikaanse burger betalen. De presentator schreeuwt driewerf schande en wijst erop dat Obama's tijdens zijn verkiezingscampagne geld ontving van General Electric en nu het bedrijf daarvoor beloont. Vervolgens wordt Obama's gezondheidszorgplan voor de zoveelste keer aangevallen. De USA heeft de beste 'health care' ter wereld en wijziging is absoluut niet nodig. Waaruit blijkt dat de USA, met miljoenen onverzekerden, de beste gezondheidszorg heeft, wordt niet duidelijk gemaakt. Her en der in het land worden door de Democraten zg. 'town hall meetings' georganiseerd, waar de bevolking vragen aan hun afgevaardigden in het Congres in Washington kan stellen. Het is een gekrakeel van je welste: Joe the Plumberachtige types willen geen socialistisch gezondheidsplan. Voor wie het niet weet: socialisme is hier een ernstige vorm van criminaliteit. Ik schakel over naar MSNBC en krijg te horen dat de 'town hall meetings' worden gesaboteerd door belangenorganisaties van de pharmaceutische industrie, die oproerkraaiers van 'town hall' naar 'town hall' transporteren, e.e.a. ondersteund door de Republikeinse partij, die op zijn beurt geld ontvangt van de pharmaceutische industrie. Een zestal Democraten schijnt zich ook tegen Obama"s gezondheidsplan te hebben gekeerd, het televisieprogramma maakt duidelijk dat zij forse bijdragen van de pharmaceuten hebben ontvangen voor hun verkiezing, dan wel herverkiezing, in het Congres. Ach ja, ik was het bijna vergeten, ik bevind me in de beste democratie ter wereld.

Lawaai

Dit is een depressiefmakend land: tv-presentatoren op NBC en FOX, die avond aan avond uit een persoonlijke hetze tegen elkaar te keer gaan, want er zal verdomme lawaai zijn. Braaf in de box spelende kinderen, worden tegelijkertijd blootgesteld aan een dom programma met een zingende, paarse dinosaurus, want er zal verdomme lawaai zijn. Dwars door een woonwijk loopt een spoorlijn, maar van spoorbomen is geen sprake, de hele nacht rijden er treinen, die bij elke onbewaakte overweg en dat zijn een stuk of vijf, hun dubbeltonige luchthoorns laten horen, want er zal verdomme lawaai zijn.

Best

Het blad 'Chicago' heeft keuzes gemaakt. Wie zet de beste tatoeage (van mij mogen ze dat soort, compleet met hun 'slachtoffers' ogenblik naar de meest gevaarlijke posities in Afghanistan exporteren), waar kan een zesjarige het best gaan eten en wat is beste lokale bluegrassband. De meest fascinerende keuze is deze, die ik onvertaald laat:

'BEST PET REHAB

A resitance swimming pool, underwater and land tread mills, and a therapy gym with the same flooring as that found in the Chicago Bears' weight room? That is just a sample of the therapeutic equipment you'll find at Integrative Pet Care, a rehab and wellness facility in Logan Square designed for dogs and cats of all sizes. Whether your pet is recovering from surgery, getting old, or just out of shape, Integrative Pet Care's compassionate and welltrained staff (all are either veterinarians or animal rehabilitation therapists) offer a number of treatment options: massage, chiropractic, herbal medicine, and low-level laser therapy, to name just a few.'

Huis

Ik logeer in het grote, in 1907, uit rotsblokken gebouwde, huis op de heuvel. Van 1980 tot 1990 heeft het leeggestaan, daarna werd het omringende land verkocht en verschenen er allerlei wittige optrekjes rondom. Het huis is een immens gebouw, de overdekte 'porch' meet gemakkelijk 20 bij 4 meter. In de kelder woont neef Chris temidden van zijn electronisch walhalla. Er is daar veel te zien, dat ik uiteindelijk toch niet begrijp. Van zijn oude Oldsmobile heeft hij een rijdend laboratorium gemaakt, vol meters en een deel van het dashbord wordt ingenomen door een beeldscherm, aan het linkerportier hangt een toetsenbord. Gister nam hij me mee in het vervaarlijk ronkende en buitengewoon snel optrekkende voertuig naar een supermarkt voor automaterialen. De hoeveelheid middeltjes, die je hier aan motorolie kunt toevoegen, blijkt even groot als de keuze die je hebt in ontbijtgranen en tandpasta's.

Homeland

Sinds gisteravond zit ik in Montgomery, een piepklein plaatsje aan de Foxrivier. Ik heb er weinig over te melden, want tijd om een en ander te verkennen heb ik nog niet gehad. Mijn verbazing over hetgeen ze hier bedenken om zichzelf veilig te voelen neemt nog steeds toe. Op vliegveld moest ik behalve afdrukken van al mijn vingers een foto achterlaten, om een fles wijn in een supermarkt aan te schaffen diende ik mij te identificeren. Het is waarachtig 'the land of the free'.

Autofabrieken

Het centrum van Kenosha maakt een merkwaardige indruk: er staat wat nieuwbouw, maar er ligt veel terrein braak. Eens stond op dat enorme complex de Nashfabriek, later samen met Hudson: American Motors, dat nog later werd overgenomen door Chrysler, in 1990 werd de fabriek in Kenosha gesloten. In Kenosha is dat verval in ieder geval aangepakt, er is gebouwd, de PCC-cars rijden en niet alleen als toeristenattractie. In een andere steden is minder voortvarend te werk gegaan, in Detroit bijvoorbeeld staan de enorme restanten van de meer dan vijftig jaar geleden gesloten Packardfabrieken nog steeds overeind.

Packard 1934

Geen plaatjes

Fotograferen doe ik wel, maar ik heb op een vreemde computer niet de mogelijkheid foto's en fimpjes op mijn blog te zetten. Bij terugkeer komen ze alsnog.