12.10.10

Stoompont




Helemaal begrijpen doe ik het niet. Wanneer ik een Nederlandse spoorwegkaart uit 1889 pak, dan zie ik dat er zeven spoorwegmaatschappijen zijn: de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (S.S.), de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (H.IJ.S.M.), de Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschapij (N.C.S.), de Noord Brabantsch Duitsche Spoorweg Maatschappij (N.B.D.S.). de Nederlandsche Rhijn-Spoorweg Maatschappij (N.R.S.), de Grand Central Belge en de Luik-Maastrichtse Spooweg Maatschappij. Wanneer ik vervolgens een spoorwegkaart pak uit 1939, dan zie ik dat alle spoorlijnen zijn ondergebracht in de Nederlandsche Spoorwegen (N.S.) Inmiddels is, meer dan zeventig jaar, later de buit opnieuw verdeeld en dat leidt tot merkwaardige toestanden: wie bijvoorbeeld in Hilversum met een OV-chipkaart incheckt komt op het station Zuidhorn tot de ontdekking dat hij daar niet kan uitchecken. Daar rijdt Arriva en in het zuiden van het land is Veolia actief. In feite is met meer maatschappijen op het spoorwegnet de klok teruggedraaid. Ik kom daarop omdat ik net een grote envelop met foto's openmaakte, mij toegestuurd door Martin Smit. Zijn vader bouwde een model (kleurenfoto) van een van de stoomponten, die ooit met spoorwagens voeren tussen Enkhuizen en Stavoren. 1885 blijkt voor de verbinding een belangrijk jaar: de spoorweg van Amsterdam naar Hoorn werd doorgetrokken naar Enkhuizen en de spoorweg van Leeuwarden naar Sneek werd doorgetrokken naar Stavoren. In de periode van 15 juli 1886 tot 15 october 1890 exploiteerde de H.IJ.S.M. de lijn Amsterdam - Enkhuizen, de S.S. die van Stavoren naar Leeuwarden, lees ik in "100 Jaar Spoorwegen in Nederland" en het verhaal vervolgt met: "Bekend is, dat niet bepaald van "service" kon gesproken worden, want de elkaar beconcurrende Mijen werkten, waar het mogelijk was, elkaar tegen en te Stavoren bv. wachtte de S.S. trein geen minuut op de boot. Eerst toen bij de spoorwegovereenkomsten van 1890 de H.IJ.S.M zich de exploitatie van het baanvak Stavoren-Leeuwarden zag toegwezen was een goede, regelmatige dienst verzekerd." Behalve passagiersschepen waren er ook dubbelschroefsstoomponten voor het vervoer van maximaal dertien wagens, die kwamen vanaf 1900 in dienst, er waren jaren dat er 45.000 wagens werden overgezet, in 1936 werd de goederentreindienst per pont opgeheven.