6.3.10

Wurlitzer


Vraag: "Wurlitzer?" En het antwoord komt bijna als een pavlovreactie: "Jukebox!" Maar hoe kan het dan Franz Rudolph Wurlitzer zijn firma in Cincinnati iets meer dan veertig jaar startte voor de uitvinding van de grammofoonplaat? Dan moet Wurlitzer voor de uitvinding van de jukebox (of deftiger de coin-operated phonograph), die overigens pas uit 1934 dateert, iets anders hebben gedaan. Dat klopt, oorspronkelijk importeerde het bedrijf muziekinstrumenten uit Europa, daarna vervaardigde Wurlitzer ze zelf, om in 1880 volledig over te schakelen op de vervaardiging van mechanische muziekinstrumenten, daar bleek een alsmaar groeiende markt voor te zijn.
Je had destijds als uitbater van een etablissement waar gedanst kon worden, maar niet alleen daar, de keuze tussen een pianist en eventueel een strijkje of een mechanisch muziekinstrument, dat ging spelen na inworp van een muntstuk. Met de groei van de dansgelegenheden groeiden ook de instrumenten. Een mechanische piano bleek niet genoeg en er werd een heel instrumentarium aan toegevoegd: een pijporgel, een stel percussie- en soms zelf snaarinstrumenten. Wurlitzer maakte ze allemaal en noemde de instrumenten uit laatst genoemde categorie niet ten onrechte orchestrions. Hier een voorbeeld van zo'n orchestrion uit 1912, met "Sweet George Brown".