Aan de slag!

Altijd al uw eigen gitaar willen bouwen? Maar er nog steeds niet aan toe gekomen? Maar nu hebt u tijd over? Aan de slag met deze voorbeelden:  een viertal zelfgebouwde gitaren: een van een jerrycan, een van een koektrommel, een van een sigarenkistje en een van een blik.  

ORBANISATIE

DE ORBANISATIE VAN HONGARIJE

(of  de wederopstanding van Miklós Horthy,
Orbans paard heet Corona)

Riverboat 2

Het moet zo'n 150 jaar geleden een fantastische ervaring geweest zijn om op een paddlesteamboat, met een calliope, die voor  muziek zorgde, één  van de grote Amerikaanse rivieren te bevaren. Samuel Clemens (1835-1910), gecertificeerd riverboatloods, ontleende er zelfs zijn schrijversnaam aan: Mark Twain (twee vadem). Muzikant John Hartford (1937-2001) had eveneens zijn loodsdiploma. Jaren geleden haalde ik hem, komend uit Parijs, in Amsterdam van de trein en voordat ik hem naar zijn hotel, uiteraard  het befaamde Hotel Wiechmann, bracht gingen we naar de werf 't Kromhout. Hier beschrijft John - loodsend - zijn liefde voor schepen en natuurlijk bezong hij ze ook, één van de raderboten is de Julia Bell Swain. Een ander lied van hem gaat over een door stoom voortbewogen vliegtuig,  dat klinkt merkwaardig, maar het heeft echt bestaan.

BINNENBLIJVEN 13

NU U MOET BINNENBLIJVEN

BN'ERS

HOU JE BEK

De Marçay

In 1919 stond op de Parijse vliegtuigsalon een gesloten en redelijk gestroomlijnde tweedekker voor de - ook toen al - snelle zakenman, die zich samen met een piloot wilde verplaatsen , helaas bleef het succes van het vliegtuig uit en besloot Baron De Marçay, net als andere Franse vliegtuigconstruceurs de markt uit te  breiden en auto's te gaan bouwen. Hij had, net als Farman, luxe limousines kunnen maken, maar koos voor de in opkomst zijnde uiterst lichte racewagens:  sportieve cyclecars. Het werd een kleine met een een door Anzani (geen onbekende vliegtuigmotorconstructeur uit de Eerste Wereldoorlog) gebouwde luchtgekoelde tweecylinder met een innhoud van 1100cc als aandrijvingsbron.

ACTIE

RIVERBOAT

Nu in het vorige item een riverboat werd genoemd is het natuurlijk aardig om het geluid van een stoomorgel op zo'n boot te laten  horen.

Ze klinken altijd, ietwat aandoenlijk, vals; de stoomorgels of calliopes aan boord van de Mississippiraderboten, maar luid zijn ze, dat wel. Drie calliopes, van de 'Delta Queen', van de 'Natchez' en van de 'Belle of Louisville'.

Nappy

Eén van de gister gememoreerde Bobcats was gitarist en banjospeler Nappy Lamare (1907-1995); na de Bobcats aanvoerder van een eigen band, met  zo ongeveer de langste naam in dixieland: Nappy Lamare and his Louisiana Levee Loungers. Nappy kreeg zijn eerste banjo toen hij op de middelbare school zat en werd op  achttienjarige leeftijd professioneel muzikant, de eerste grammofoonplaatopname maakte hij met Johnny Hyman's Bayou Stompers in 1927 (gelieve geen aandacht te schenken en de meer dan belachelijke illustraties die  aan dit YouTubefilmpje toegevoegd zijn). Samen met de ook uit New Orleans afkomstige en voormalige Bobcatdrummer Ray Bauduc leidde hij in de jaren zestig de Riverboat Dandies.

BINNENBLIJVEN 12

NU U MOET BINNENBLIJVEN

PAARDRIJDEN

DIT LIJKT TOCH VERDOMD VEEL OP PAARDRIJDEN IN EEN AUTO

Penderecki

Krzysztof Eugeniusz Penderecki, 23 november 1933 - 29 maart 2020

PAUZE

KOFFIEPAUZE

Band in band

Benny Goodman had naast zijn grote orkest een kwartet, Bob Crosby, Bing (1913-1993), een jongere broer van Bing, had iets dergelijks, behalve zijn swingband, een kleinere dixielandformatie "The Bobcats" hier met "Muskat Ramble". 

TYPE 13

 De allereerste auto die Ettore Bugatti faam bezorgde: het Type 13, dat in 1910 in Molsheim werd vervaardigd en met  zijn cylinderinhoud van nog geen anderhalve liter fabrikanten  van automobielen met motoren van een veelvoud van die cylinderinhoud de stuipen op het lijf joeg. Na de eerste wereldoorlog dook Type 13 opnieuw op, niet langer in de witte racingkleur van Duitsland, maar in het blauw van Frankrijk omdat de Elzas na zevenenveertig jaar weer Frans werd. Na een gewonnen race in Brescia werd het type ook wel "Brescia" genoemd. Sommige bezitters schaften spatborden en lampen aan zodat ze zich over de openbare weg naar het racecircuit konden bewegen.

BINNENBLIJVEN 11

NU U MOET BINNENBLIJVEN

2000 knikkers

Een muziekinstrument waarin tweeduizend stalen knikkers een voorname rol spelen en waaraan gedraaid wordt door de bouwer Martin Molin van  het Zweedse duo "Wintergatan"  alsof het alsof het - zij het een zeer wonderlijk en uiterst gecompliceerd - draaiorgel gaat.

MILES

Een Brits echtpaar bezig in de vliegtuigbouw: Frederick George en Maxine ("Blossom") Miles en dat is redelijk uniek te noemen in deze door mannen beheerste sector, zeker wanneer we het tijdvak in ogenschouw nemen. Want het echtpaar Miles begon in de jaren dertig in dienst van Phillips & Powis Aircraft, een bedrijf dat in 1936 werd overgenomen door Rolls-Royce, maar vanaf 1943 opereerde de firma als Miles Aircraft Ltd. zelfstandig. Het voornaamste product was de "Messenger", een licht toestel dat oorspronkelijk door het leger werd gebruikt als verkenner en daarna door de RAF in dienst werd genomen als verbindingsvliegtuig. Er was ook de M-20, waarvan maar twee prototypes zijn gebouwd: sneller dan de "Hurricane" en maar een fractie langzamer dan de "Spitfire", het vliegbereik  van de M-20 was groter dan van beide genoemde toestellen, tot productie werd echter niet overgegaan omdat Nazi-Duitsland de slag om Groot-Brittannië verloor.  Naast de fabriek werd in 1943 de Miles Aeronautical Technical School opgericht waarvan "Blossom" de leiding had.  Er verschenen na de oorlog verschillende experimentele toestellen, zoals de vreemdogende M-35. In 1947 werd failissement aangevraagd en er een ontstond een vervelende  rechtzaak omdat de fabriek zijn financiën rooskleuriger had voorgesteld dan ze in werkelijkheid waren. De vliegtuigafdeling werd overgenomen door Handley Page en de andere bedrijfstakken (waaronder de productie van ballpointpennen) van Miles werden overgenomen of verzelfstandigd. In 1948 is Frederick Miles als  vliegtuigbouwer terug en wordt o.a. samengewerkt met de Franse firma Hurel-Dubois en verschijnt de Miles "Aerovan" als HDM.105, Short Brothers gebruikt hetzelfde ontwerp voor een licht  transporttoestel in verschillende uitvoeringen van de "Skyvan".

EXCUSES

Mijn excuses voor het feit dat de op dit blog geplaatste YouTubefilmpjes regelmatig beginnen met een slecht Nederlands sprekende vlerk die u tutoyerend meent te kunnen benaderen met "Cool Blue".

Ransom Eli Olds

Over REO bestaan net zo'n aardige anecdote als over Horch. August Horch, in 1909 als directeur aan de kant gezet bij de door hem opgerichte fabriek, begon in 1910 een nieuwe firma onder de naam  Audi op raad van  zijn zoon, die in de achterkamer van de ouderlijke woning zijn lessen Latijn zat te maken, Ransom Eli Olds, die in 1891 zijn eerste auto had gebouwd en faam kreeg met de  constructie van 's werelds eerste "mass-production automobile", de "Curved Dash Runabout", kreeg problemen met de aandeelhouders van Oldsmobile, zodat hij het bedrijf in 1904 verliet en REO (Ransom Eli  Olds) oprichtte. Op de foto een in 2016 door mijn oudste zoon in Japan gefotografeerde REO-brandweerwagen uit 1930 of begin 1931. REO bouwde tot 1936 ook personenwagens. De kleine vrachtwagen van het merk, de "Speedwagon" zorgde ook voor de naam van een Amerikaanse rockband.

CONTROLE

U  bent momenteel in de gevarenzone wanneer u de volgende woorden kent:

Flying Enterprise

Planta-affaire
Drollenvanger

Snoepje van de week

Chief Whip

Molly Geertsema

Kunsthoning
Kniekousen

Van Drees trekken

Houtgas
Tom Erich

Gordel van smaragd
Hannekemaaier

Puddingbroodje

Maria Zamora
Pompelmoes

Herstelbetaling

Rip Kirby
Taptemelk

Mees Toxopeus

Overstapje
Regeringsbrood

Boerenpartij

Landwachter

Thierry Baudet
Oelewapper

Aluin
 Medinos

Opoe Herfst

Chrysler "Saratoga"

"Socialistenmars"

Joannes Gijsen

 Biafra

Kinderbijslag

BINNENBLIJVEN 10

NU U MOET BINNENBLIJVEN

MINI

De Mini, dat prachtige autootje ontworpen door Alec Issigonis, kende oorspronkelijk twee varianten de Morris 'Mini Minor' (foto boven) en de Austin 'Seven Mini', dat was een kwestie van 'badge engineering'. Badge engineneering - alleen het naamplaatje op de grille verschilde van merk tot merk - deed uiteindelijk vrijwel de totale Britse automobielindustrie de das om. 

De Wolseley 'Hornet' (foto onder) en Riley 'Elf' waren luxe derivaten met aangebouwde kofferbak van Issigonis' oorspronkelijke ontwerp. De nieuwe Mini, die momenteel in grote getale onze wegen bevuilt, toont  overigens dat BMW niets van Issigonis' meesterwerk begrepen heeft. 

Badge engineering speelt nog steeds een rol, want de Toyota Aygo, de Peugeot 107 en de Citroën C1 rollen uit dezelfde fabriek in Kolin in Tsjechië en zowel bij de Peugeot en de Citroën is eigenlijk sprake van 'badge engineering' op basis van de Toyota.

Niet alleen in Schotland 2

Er bestaat dat merkwaardige misverstand dat alleen de Schotten doedelzak spelen, maar ook in Bulgarije gebeurt het en daar is, anders dan bijvoorbeeld in Bretagne, het originele instrument, de gaida, in de regel nog favoriet. Dit is Svetlyo Zhilev op een Bulgaars instrument dat een eeuw geleden in onbruik was geraakt. Maar Svetlyo heeft ook totaal andere noten op zijn zang, zoals Jimi Hendrix' "Purple Haze". Dit is het origineel van Hendrix.

BINNENBLIJVEN 9

NU U MOET BINNENBLIJVEN

EERSTE & LAATSTE

Het was de eerste Amerikaanse jager die sneller vloog dan 400 mijl per uur en het was de laatste Amerikaanse jager die enkele minuten voor het  einde van de Tweede Wereldoorlog een Japanse C6N "Saiun" neerschoot. Ik heb het over de Chance Vought F4U "Corsair", waarvan het prototype in 1940 aan de Amerikaanse marine werd geleverd en het eerste serieproduct in juni 1942 in dienst kwam. Het toestel werd niet alleen door Chance Vought gebouwd maar ook door Goodyear en Brewster, medio 1945 waren meer dan tienduizend toestellen afgeleverd.  Gedurende de productiejaren werd het toestel regelmatig van nieuwe zaken voorzien, tussen de F4U-1 en de F4U-4 kunnen zo'n drieduizend wijzigingen worden  geteld. De F4U-4 had een  Pratt & Whitneyachttiencylinderstermoror De "Corsair" was onmiddelijk herkenbaar aan  de merkwaardige knik in de vleugels.

Niet alleen in Schotland

Er is volk dat in de veronderstelling verkeert dat de doedelzak iets specifieks Schots is. Een merkwaardige veronderstelling, want de behoefte om een muziekinstrument te construeren dat zonder  naar adem te hoeven happen is wijd verbreid. De vorm mag dan verschillen met de Schotse bagpipes maar ook de Italiaanse zampogna is een doedelzak.

BINNENBLIJVEN 8

NU U MOET BINNENBLIJVEN

LUCHT

De Britten hebben het, wanneer ze het over zeer oude auto's hebben, nog altijd over veteran cars. Ik herinner me Nederlandse schoolboekjes uit de tijd dat ik leerde lezen, dat moet in het begin van  de jaren veertig geweest zijn, dat er in onze taal sprake was van tuf-tufs. In Duitsland heette een bejaarde auto  een Schnauferl, zowel tuf-tuf als Schnauferl zijn vervangen door het pseudo-Engelse "oldtimer" (uit te spreken als ohltaimuh), terwijl de Engelstalige wereld met een oldtimer heel iets anders bedoelt. Uit het blad "Schauferl" uit 1904 komt bovenstaande cartoon, men moet zich destijds getuige het onderschrift "Frische Luft für Fussgänger" al  ongerust hebben  gemaakt over de luchtkwaliteit.

SNELHEID

Het is 30 december 1905. De Franse coureur Victor Hémery sluit in Arles een voor hem buitengewoon succesrijk jaar af door het wereldsnelheidsrecord te verbeteren op - want je zat destijds meer op, dan in een wagen - een Darracq, een enorme V8, waarmee hij 176 km/u haalt. In 1906 wisselt hij van renstal en gaat naar Benz en op 8 november 1909 weet hij op de zogenaamde Blitzen Benz in Brooklands het record op nieuw in handen te krijgen met een snelheid van 202 km/u. De Darracq (met een cylinderinhoud van 25 liter) is gelukkig bewaard gebleven en wordt door restaurator/eigenaar Mark Walker zelfs regelmatig gestart (zo te zien geen simpel karwei) en gereden.

Noordenwind

Noordenwind of correcter, want dat  is de echte naam van de Canadese groep, Le Vent du Nord maakt de zo typisch voor Quebec  Franstalige volksmuziek, maar het is niet alleen de taal waardoor de muziek  zich onderscheidt van andere Canadese muziek. Net als cajunklanken afwijkend zijn van de rest van de Amerikaanse folklore is la musique Quebecois anders dan die van de Engelstalige Canadezen. Vooral een vorm van zittend tapdansen door één van de musici, dat integraal onderdeel uitmaakt van de muziek,"podorhythmie" genaamd, is opvallend. De viool staat anders dan in de cajunmuziek, waar de accordeon het belangrijkste instrument geworden is, nog altijd op de voorgrond.

BINNENBLIJVEN 7

NU U MOET BINNENBLIJVEN

Mag ik even uw aandacht?

shooooouuuuut
 maar er waren meer zingende trio's in de jaren zestig

waar, o, waar?

Aan het onderschrift van deze foto heb je dus geen fluit: "Vliegkamp Soesterberg. Vliegtuigen boven Nederland". Het zijn Fokker C.5's, of beter C.V's, want Fokker hanteerde bij zijn typeaanduidingen met Romeinse cijfers. Maar bij die C.V's had je weer een onderverdeling, dus moeten de registraties opheldering bieden 316, 320 en 323. Het blijken C.5d's met als taak: verkenner, lichte bommenwerper en escortejager. Ze waren in ons land uitgerust met een 520PK Hispano-Suizamotor, maar in Denemarken werd een Bristol Jupitermotor gebruikt, waardoor het toestel een ander uiterlijk kreeg. De vier toestellen vliegen zeker niet boven vliegkamp Soesterberg, maar waar dan wel? Ik zie een kopstation in een grote stad, links daarvan en bovenin is water. Het is het op 15 october 1939 gesloten Weesperpoortstation, het water links is de Amstel, het water bovenin het IJ. De C.Vd's vliegen boven Amsterdam.

eindelijk

eindelijk houdt het plebs afstand

Bruce & Rich

LENNY BRUCE  INTRODUCEERT  DRUMMER BUDDY RICH 

en diens kwartet met Nat Pierce, piano; Harry (Sweets) Edison. trumpet en Ike Isaacson, bas.

BINNENBLIJVEN 6

Nu u moet binnenblijven

Californië 2

Meer (zie gister) Bob Gordon op baritonsax in 1954  met  Jack Montrose en Paul Moer op  tenorsax, Joe Mondragon op bas en Billy Schneider op piano.

HAARARCHITECT

weer iets geheel anders dan de Nederlandse coiffeur die zijn salon "KAPSONES" noemt

HONGARIJE

VANAF VANDAAG ENIG TOEGESTANE MUZIEK  IN HONGARIJE

STAMMERDONK

JACOBUS STAMMERDONK: "TOCH HOOR JE MOMENTEEL WEINIG MEER VAN DE FARMERS DEFENCE FORCE."

TREKZAK

De accordeon heeft anders dan andere muziekinstrumenten een aantal bijnamen verworven: schippersklavier en trekzak zijn de aardigste, maar Baskische priesters noemden hem de duivels blaasbalg en de Amerikaanse schrijver en journalist Ambrose Bierce (1842 - 1913) vond het een instrument met de gevoelens van een moordenaar. In 1821 werd in Berlijn door Christian Buschmann op een prototype patent aangevraagd: de "Handäoline", kort daarna werd door Cyrillus Demian in Wenen de eerste "Akkordion" gebouwd, beide instrumenten hadden toetsen maar pas in 1852 introduceerde Constant Busson in Parijs een accordeon met pianoklavier. Ik zag ooit zo'n instrument in de winkel van André Bissonnet in een zijstraat van de Boulevard Beaumarchais in Parijs. Tot mijn schrik bleek zijn winkel, een waar paradijs voor liefhebbers van antieke instrumenten, in juli 2011 verdwenen. Bissonnet dreef zijn zaak in de Rue de Pas de la Mule in zijn oude slagerij, nog duidelijk zichtbaar door de betegelde wanden. Hier zingt hij zichzelf begeleidend op een draaiorgeltje. Het was altijd een groot plezier bij hem even binnen te lopen, omdat hij nooit te beroerd was een paar instrumenten van de wand te halen en te bespelen. Maar terug naar de accordeon, hier een meer dan 110 jaar oud exemplaar met een Frans dansje. De accordeon zorgde trouwens voor nogal wat muzikale problemen in het Parijs van zo'n 130 jaar geleden, toen in de Marais niet alleen Auvergnaten arriveerden met hun musettes (doedelzakken) maar ook Italianen met hun accordeons. Het duurde even voordat de vrede getekend werd en de typerende Parijse accordeonmuziek notabene musette ging heten.

 

HYBRIDE

Een hybride auto is vandaag de dag een auto die zich zowel met een verbrandings- als met een electromotor kan voortbewegen, in 1915 werd onder het begrip hybride, wanneer we het over auto's hadden, iets anders verstaan. Het was een begrip overgewaaid uit de scheepvaart, nadat het slagschip "New Mexico" was uitgerust met een electromagnetische transmissie en Ray M. Owen van de firma Baker, Rauch & Lang - fabrikant van electrische auto's in Cleveland (Ohio) - dat systeem adopteerde voor een naar hem genoemde automobiel, die eerst in New York, daarna in Cleveland en tenslotte tot 1922 in Wilkes-Barre (Pennsylvania) werd gebouwd. Het was geen goedkope wagen en de productieaantallen waren niet geweldig, toch had de firma een beroemde klant: de tenor Enrico Caruso.

BINNENBLIJVEN 5

NU U MOET BINNENBLIJVEN

Californië

Noemde je Shank, dan noemde je Cooper. En zo waren in de jaren vijftig wel meer namen die, je als je het over Californische jazz had, in één adem uitsprak. Gerry Muligan & Chet Baker, Cy Touff & Richie Kamuca en Jack Montrose & Bob Gordon (foto).

Het wonderlijke is dat geen van de acht genoteerden in Californië geboren is:  altsaxofonist Shank kwam uit Dayton, Ohio, tenorsaxofonist Cooper uit Pittsburg, baritonsaxofonist Mulligan uit New York, trompettist Baker uit Oklahoma, (bas)trompettist Touff uit Chicago, tenorsaxofonist Kamuca uit Philadelphia, tenorsaxofonist Montrose uit Detroit en baritonsaxofonist Gordon uit St. Louis.  Touff & Kamuca en Montrose & Gordon zijn minder bekend dan de duo's Cooper & Shank en Mulligan & Baker. Van de uitstekende, helaas bij een autoongeluk in 1955 omgekomen, baritonsaxofonist Bob Gordon (uiteraard met Jack Montrose)  is dit "Meet Mr. Gordon" en Cy Touff & Richie Kamuca leven zich uit in "Primitive Cats".

REKEN MAAR...

"EN REKEN MAAR DAT IK MORGENVROEG OM KWART OVER ZES BIJ ALBERT HEIJN VOOR DE DEUR STA!"

TYPE 40

Het is een miniem (onscherp) fotootje, dat ik ergens  in de jaren  zestig maakte op het Circuit van Zandvoort - toen koninklijke huisjesmelkers daar nog niets in de melk te brokken hadden -  van een Bugatti Type 40. De productie van dat type begon in 1926 en eindigde in 1932,  het totale aantal gebouwde wagens (inclusief het Type 40A) bedroeg ongeveer achthonderd. Het Type 40 had een viercylindermotor met een inhoud van 1496cc.

2CV

Natuurlijk waren de Franse accessoirehandelaren er als de kippen bij om bij het verschijnen van Citroëns 2CV, deze van allerlei nuttige en minder nuttige zaken te voorzien, zo leverde Tonneline, bekend van de Traction-Avantgrilles, een zogenaamde malle bombée - een bolle achterklep - zodat een ietsje pietsje meer bagage in het achteronder kon worden gestuwd, Robri zorgde o.a. voor aluminium spatbordverlengstukken en anderen voor een mogelijkheid om het reservewiel onder motorkap op te bergen, voor een handige voorruitopenhouder en fraaiere bumpers. Kortom, keus genoeg om de 2CV aan te kleden en dan heb ik het nog niet over de leverbare opvoersets. Wie de achterklep op bovenstaande Eend door practische deurtjes verving heb ik niet kunnen achterhalen.

Aan de voordeur

De meeste - nieuw uitgevonden - muziekinstrumenten werden een eeuw geleden door postorderbedrijven in de Verenigde Staten verkocht, maar soms werden ook particulieren ingeschakeld, die langs de deuren gingen en per verkocht instrument een percentage van de prijs ontvingen, dat was onder andere het geval met de ukelin. De kans dat er vandaag iemand met een nieuw instrument voor de deur staat is zelfs in de Verenigde Staten gering: nieuwe instrumenten komen er nauwelijk bij. Uit de jaren tachtig dateert de omnichord, een soort electrische autoharp, op de markt gebracht door de Suzuki Musical Instrument Corporation. Het is een opvolger van de tronichord. De omnichord is trouwens nog steeds in de handel, maar dan als Qchord.

CRISIS

Binnenblijven 4

NU U MOET BINNENBLIJVEN

Wybertje op wielen

Alle grote Amerikaanse automobielfabrieken werden vanaf het moment dat de Verenigde Staten werd betrokken bij de Tweede Wereldoorlog ingeschakeld bij de productie van militair materieel, Hudson in Detroit bouwde bijvoorbeeld rompen van B29 bommenwerpers. Toch was er hier en daar een eigenzinnige geest die zich voorbereidde op de afloop van de krijg en een wonderlijk vehikel op papier zette. Gordon Hanson is daar een prachtig voorbeeld van, hij tekende de Gordon Diamond: een auto met één wiel voor en éen wiel achter, die beide stuurden en twee door een Ford V8 aangedreven wielen in het midden, zeg maar: een wybertje op wielen. Na de de oorlog kwam de auto op de weg, het bleef, zeer waarschijnlijk terecht, bij een protoype.