Anders dat wat velen van u denken is het afsteken van vuurwerk op
oudjaarsavond in dit land niet eerst in 1955 ontstaan, maar dateert het
geknal en geknetter al van 330 jaar voor Christus (goed, die was toen
nog niet geboren, maar zo worden de jaren nu eenmaal geteld) en
uitgevonden door een groep Batavieren onder de koene leiding van Ranja
Verbonk, die destijds de moerasdelta reeds vrij wilde houden van
vreemde smetten en voortdurend riep dat zij trots was op Nederland, dat
overigens nog niet bestond, maar zij wist als geen ander - zij was
immers niet voor niets leider van de Batavieren en enigszins te
vergelijken met Jeanne d'Arc, alhoewel ook die van later datum dateert -
toen al, dat je wonderlijke snuiters niet kunt vertrouwen en de toegang
tot de vleespotten, die trouwens sinds al eeuwen in Egypte stonden, moest verbieden.
Ranja Verbonk was oorspronkelijk de pacifistischsocialistische
beginselen toegedaan, maar kwam daar alras op terug, verwisselde haar
politieke idealen en maakte evenals Gommert Wikkers carrière bij de
Bataafse Volksdemocraten, die voorwendden de gewone Batavier van dienst te
zijn, maar hoofdzakelijk het volk geknal en geknetter gunden en in de
huidige leider op overtollig lawaaigebied, ene in 1981 geboren Klambambus Bijderhandd, de juiste man op de juiste plaats zouden vinden.
Wellicht
is het u in uw jeugd, gezeten in een te harde schoolbank, tijdens de
geschiedenislessen, niet ontgaan dat ons land in 1813 door een nijver
drietal, dat de zoon van onze laatste en zeer onbenullige stadhouder uit
Engeland importeerde, van republiek tot koninkrijk werd gemaakt. De drie - Grimbaart Walger Fruiteltuit Hooghindehersenen, Frommert Japik van Jubbega thoe Derdesluis en Bolderding Bronsgroeneikenhout van Kalverum
- waren weliswaar allen in vreemde krijgsdienst geweest en had het
Nederlanderschap onverwijld dienen te worden ontnomen, maar in zulks is
het vaderlandse establissement redelijk selectief, want het gebeurde niet,
in tegenstelling tot wat de Nederlanders overkwam die zo'n 125 jaar
later aan de zijde van het democratisch Spanje tegen Franco en zijn fascistische kornuiten vochten.
Nee, het drietal wordt zelfs geëerd met een triomfantelijk standbeeld in
Den Haag: Nederland werd een koninkrijk onder een aantal oksel- en
scrotumfrisse heren die evenwel van democratie weing kaas gegeten hadden
en van wie vooral de laatste ons altijd, dankzij Alexander Cohen, in
gedachten zal blijven als een monarch die volgaarne met een primaat zou
worden vergeleken. Maar al te dikwijls wordt onze vaderlandse geschiedenis met niet ter zake doende feiten opgeleukt, zo kan met zekerheid worden vastgesteld dat de in onze geschiedenisboekjes figurerende Jan van Schaffelaar in feite Johannes de Schoffelaar heette, ter ondersteuning van deze geschiedvervalsing diepte ik de volgende tekst op in het mediamuseum te Hilversum.
Teruggevonden deel van een radiolezing uit maart 1951 in een door de SGP gevorderde zendtijd voorgelezen door de omroeper van dienst
Stoffel Cromcond
Vanochtend, waarde luisteraars, wil ik het met
u hebben over het schoffelen op protestants-christelijke basis. Zoals U
waarschijnlijk zult weten, bestaat er een verschil tussen het hogere schoffelen, ook
wel bovenschoffelen genoemd en het lagere schoffelen, dat ook wel
onderschoffelen wordt geheten. Beide begrippen dateren al van voor de
reformatie, want paus Herpes III heeft
het in zijn encycliek uit 1264 “Sarclanda pro
Deo, aut superiore sartioni”, dus ver voor
Zwingli, bekend van zijn "Minimum fabrefacta dulcis currum", reeds over het schoffelen voor de Heer (sarclatio Dóminus), waarmee
het ruimte scheppen voor God bedoeld wordt. Herpes’ schoonzoon Jean Étourdi, chevalier de
Bapaume, interpreteerde het begrip bovenschoffelen echter ook als geldend voor
wereldse zaken, hij en zijn nageslacht hebben dan ook flink geschoffeld tot de
Franse revolutie van 1789 daar een eind aan maakte.
(enige regels onleesbaar)
Richten we thans onze blik
op het onderschoffelen. Pas na
de reformatie en in feite pas na Calvijn doet het begrip lager schoffelen zijn intrede. Oorspronkelijk heeft dit protestantse onderschoffelen een betekenis
die sterk verbonden is met de geslachtsdaad, pas in later eeuwen krijgt het lagere schoffelen een betekenis die
wij thans kennen. Pieter van den Oudenaerde Jzn. heeft het in zijn tractaat,
want zo kunnen wij zijn boek uit 1724 wel noemen, ”Van den schoffelaere en
sijne arbeid op den acker”, gedrukt bij Hermanus Pompernickel en Jean
Paindeseigle te Emmercompascuum, nadat een jaar eerder een Franstalige editie – "Du
ratisseur et son travail" was
verschenen bij Engelbert Boendermaecker te Anvers - nog altijd over “seeckere
festiviteyten durende de oogst waarbye de keerlen hunne lusten niet kunnende
ende bedwinghen en met de meydjens onder het hooy schoffelen”. Ruim honderd jaar
later, in 1853 gebruikt Hendricus Harkemans Hzn, schrijver van protestans-christelijke volksliteratuur voor strictvolwassenen
uit Krommenie het nog steeds in dezelfde zin: “Symen, beneeveld door den
genever schoffelde met Alijda achter het varkenskot, tot hij geheel onwel naar
buyten strompelde en vomeerde”. Eerst rond 1904 wordt onderschoffelen alleen nog gebruikt op de
manier die wij kennen: het wegwerken van onwelgevallige meningen. In het
woordenboek van Guikelman & Passeniersz (Giekerk & Bandoeng, 1907) lezen we dan ook als
voorbeeld: “republikeinse meningen worden in ons vaderland ondergeschoffeld”.
(rest van de tekst ontbreekt)
Een volgend maal vertel ik u over de fantastische avonturen van de Duitsebondsrepublikein en meest rechtse hand van kanselier Albenauwer, Hampelmann Maria Glopkens.
Kanselier Albenauwer was genoemd naar dit type Mercedes-Benz.
Adeline Plunkenborgh-Smallenborst, Deventer.
En spreekt Johannes-Khristoffel Heemelaar Thz., uiterst vooraanstaand lidmaat der Khristenunie, tot ons: "Was niet de belangrijkste onzer voorwaarden tot toetreding tot het huidige kabinet Rutte dat op de dag des Heeren geen vuurwerk diende te worden verkocht, al knijpen wij volgaarne een onzer oogen toe wanneer des zulks op dien dag wordt afgestooken, want staat er niet geschreeven: Jezus doopt met de Geest en Vuurwerk?"
Het
was een leuk, nostalgisch avondje gisteravond op Nederland 3: 25 jaar
Rock 'n Roll Hall of Fame. Mijn vrouw was teleurgesteld, want die Hall
of Fame staat vlak aan het Eriemeer in haar geboortestad Cleveland en
niet in New York, waar het feestje gegeven werd. Wat ik het meest
waardeerde was, dat ik eindelijk een aantal artiesten zag, die ik nooit
eerder onder ogen kreeg, zoals Sam Moore van het befaamde Staxduo Sam
& Dave. Sam, geboren in 1935 in Miami, ontmoette David Frater in een
club in zijn geboortestad in 1961 en in 1966 hadden zij een hit met
"Hold On, I'm Comin'". Daar was Little Anthony met zijn Imperials, een
van de vele doo-wopgroepen met een naam ontleend aan een automerk,
oorspronkelijk een vijfmansformatie, maar gisteravond met zijn vieren.
Anthony Gourdine begon in 1955 met een groep The DuPonts, een jaar later
voerde hij de The Chesters aan, die na een naamsverandering The
Imperials gingen heten. De toevoeging "Little" kreeg hij van dj Alan
Freed. En daar was ook Dion DiMucci van Dion & The Belmonts, genoemd
naar een straat in de buurt waar hij opgroeide, zijn groepsgenoten
waren destijds (1958) Carlo Mastrangelo, Angelo D'Aleo en Freddie
Milano. Het noemen van Dave, Anthony en Dion wil niet zeggen dat ik de
rest van het programma niet waardeerde, maar ik heb nu eenmaal een hang
naar geschiedenis en ook naar die van de popmuziek. Toen ik in 1971 in
het Concertgebouw in Amsterdam de Everly Brothers zag en vader Ike en moeder
Margaret ook op het toneel verschenen, wist ik ogenblikkelijk met wie ik
na afloop moest gaan praten, hier was iemand die
"fingerpickin'-gitaarspel" mede op de kaart had gezet. Na afloop kreeg
ik ongevraagd een gesigneerde foto.
Voor
me ligt een EP-tje van de Mound City Blue Blowers (Jazz Collector, Blue
Blowing Jazz Vol.1 JEL.1), een gezelschapje rond Red McKenzie, blue
blowing (kam & papier) bestaande Dick Slevin, kazoo; Jack Bland,
banjo en Eddie Lang, gitaar. Vermoedelijk is het plaatje al zo'n 40 jaar
in mijn bezit. Vorige week vond ik Red McKenzie met een heel ander
gezelschap (maar wel met dezelfde naam), van wie ik alleen
Eddie Condon op de peervormige gitaar herken, op het internet met St. Louis Blues.
Eerder
besteedde ik al aandacht aan de muziek van Esquivel, de man die stoeide
met stereo en op zeker moment zover ging zijn orkest op te delen en een
deel in één zaal neer te zetten en het andere deel in een ander zaal om
het vereiste effect te bereiken. Ik heb geen idee of dat met "Mucha Muchacha"
ook gebeurd is, maar vreemd klinkt het wel. Er waren anderen die nieuwe
opnamemogelijkheden onderzochten. Daar was bijvoorbeeld André Popp, die
een muziekstuk omgekeerd uitvoerde om het dan vervolgens weer goed op
de plaat te zetten. In 1957 verscheen zijn "Delirium in Hi-Fi" waarop
o.a. dit "Java". Een andere
experimenterende Fransman was André Hodeir (foto), oorspronkelijk
opgeleid als klassiek violist, maar later compositie studerend bij
Olivier Messiaen. Vervolgens speelde hij jazz, eerst onder de schuilnaam
Claude Laurence, daarna onder eigen naam o.a. met Pierre Michelot,
Donald Byrd en George Duvivier. Dit is Hodeirs compositie "Jazz et Jazz".
Het was een pracht idee: vier buitenaardse wezens in de vorm van heuse mensen zoeken hun weg tussen aards volk ergens in Ohio. De oudste van het stel heet Dick Solomon, gespeeld door John Lithgow. Ik heb het over de televisieserie "3RD ROCK FROM THE SUN". Om u even op streek te helpen: de aflevering "Lonely Dick".
Veel geplukt dan wel gestreken werk op de bullfiddle viel er, toen jazz accoustisch op de 78-toerenplaat werd gezet, niet te genieten. Het is meestal de geblazen bas, de tuba, die op de plaat terecht komt. Die kan niet alleen beter worden opgenomen, maar heeft in New Orleans ook een rol die een bullfiddle nooit kan spelen: in een "streetparade". Cyrus St.Clair blaast de tuba in "Red River Blues" en laat duidelijk horen dat de tuba meer kan zijn dan een ritme-insrument. Eén van de allereerste opnames waar de bullfiddle luid en duidelijk hoorbaar is is "Hot and Bothered" van Duke Ellington met Wellman Braud (foto) aan de bas. Het chase-chorus van Bubber Miley, trompet en Baby Cox, stem is een ander opmerkelijk deel van deze opname uit 1928.
Fiedel in Nederland zelden nog gebruikt synoniem voor viool. Dat is in de Verenigde Staten wel even anders, toch wordt daar een verschil tussen een violin en een fiddle gemaakt, maar dat heeft weinig met het instrument zelf te maken: een violin gebruikt men in serieuze muziek en een fiddle bijvoorbeeld in bluegrass. Je kunt je dan vervolgens afvragen of laatstgenoemde muzieksoort niet serieus is, maar goed, u begrijpt was ik bedoel. Naast de fiddle is er ook de bullfiddle, dat is een ietwat oneerbiedige naam voor de bas: de gestreken of geplukte bas. Aan dat instrument is de "Bull Fiddle Blues" opgedragen (compeet met korte bassolo) uitgevoerd door Johnny Dodds Washboard Band met Johnny Dodds, klarinet; Natty Dominique, cornet; Honoré Dutrey, trombone; Charlie Alexander, piano; Bill Johnson (foto), bas en Baby Dodds, washboard, opgenomen in 1928 in Chicago.
Het
idee was: "vier wielen onder een paraplu, in staat om vier personen met
vijftig kilo bagage met een snelheid van 50km/u te vervoeren". Helaas
is slechts een deel van de oorspronkelijke carrosserie van deze oer-2CV
bewaard gebleven. Ik zag hem een paar jaar geleden in het prachtige
automuseum in Rochetaillée-sur-Saône vlakbij Lyon. Hij werd voor de
Tweede Werldoorlog in deze staat gebruikt om Michelinbanden te testen in
Clermont-Ferrand.
Dit
prototype van de 2CV uit 1938 is niet bewaard gebleven, er wordt
destijds geexperimenteerd met twee verschillende motoren: een twee- en
een viercylinder.
Dit
complete prototype eveneens uit 1938/'39 werd in 1970 volledig
gerestaureerd in de oorspronkelijke staat. Het is een klein wonder dat
deze wagen uit een pré-serie van 250 exemplaren nog bestaat, want in
1948 had de hoogste baas van Citroën, Pierre Boulanger, opdracht gegeven
alle protoypes te vernietigen. Ze waren voorbestemd om op de Salon van
1939 te worden voorgesteld, maar die vond vanwege de oorlog nooit
plaats. De prototypes hadden een watergekoelde 2- of 4cylinder motor.
In
1948 stond de 2CV voor de eerste keer op de Parijse Salon, de motorkap
bleef gesloten. Maar het was een publiek geheim dat er een luchtgekoelde
tweecylinder met een inhoud van 375cc onder stak. Herkenbaar zijn die
eerste 2CV's aan de lichtjes op de spatborden.
Ooit gehoord van Tjalling Smit? Nee? Ik tot een uurtje geleden ook niet, maar Smit stuurde in zijn hoedanigheid van Directeur Commerie & Ontwikkeling Nederlandse Spoorwegen een brief waarin hij me meedeelt dat het e.e.a. aan de voorwaarden van mijn abonnement in 20121 wordt gewijzigd. Ontwikkelaar Smit is echter dermate onderontwikkeld dat hij meent mij te kunen tutoyeren. Net de zandbak ontgroeid, zwaaiend met een eergister in de kinderopvang ontvangen schepje en emmerje meent hij de klandizie van het spoor te kunnen je en jouen. Eerst maar eens leren het eigen piemeltje vast te houden en keurig in het potje te piesen Smit!
Het lijken - op het eerste gehoor - vier willekeurig bijeengesprokkelde wijsjes, want wie combineert nou Dvořák met Sousa en vult de composities van dit tweetal aan met Mexicaanse en Hawaiiaanse klanken? Toch heb ik er wel degelijk een bedoeling mee, maar eerst wil ik u de originele versies van de muziek laten horen. Hier is Dvořáks "Humoresque" uitgevoerd door Itzhak Perlman en Yo Yo Ma, gevolgd door Sousa's "Washington Post March" uitgevoerd door een Amerikaanse legerorkest. "Cielito Lindo" staat op het repertoire van vrijwel iedere mariachiband, het liedje werd rond 1882 door Quirino Mendoza genoteerd, maar was toen al een paar eeuwen oud. "Na Lei O Hawaii" dat ook als "Song of the Islands" op de plaat werd gezet, dateert uit 1915, dit is de uitvoering van Led Kaapana (foto). 
Het staat ergens op een op dit moment onvindbare verzamelelpee vol Westcoastjazz. Westcoastjazz, wanneer gebruikte ik dat begrip uit de jaren vijftig voor het laatst, ik heb geen idee. Ik kom er op omdat ik vanmorgen "The King" floot. Lekker thema, oorspronkelijk van Count Basie, maar ik heb het ergens op vinyl van tenorsaxofonist Richie Kamuca (1930-1977). Kamuca maakte ook deel uit van bastrompettist Cy Touffs Quintet, hier met "It's Sand, Man".
