Als

Een mooi woord: als. Als Simca-directeur Pigozzi technisch directeur Grégoire na de Tweede Wereldoorlog zijn gang had laten gaan en de imitatie-Fiats de deur had uitgedaan, als hij de contacten met Gordini had aangehaald, als hij Ford-France links hadden laten liggen, dan was heel misschien Simca nu geen vergeten merk geweest. Een gewaagde stelling, zeker nadat het merk in Frankrijk in 1970 door Chrysler was aangeschaft en om op te stoten in de vaart der volkeren o.a. een wereldauto ging bouwen, die niet alleen in Frankrijk en Groot-Brittannië (waar Chrysler de Rootes-groep bezat, o.a. Hillman en Sunbeam) maar ook in de Verenigde Saten zou worden gebouwd: de Horizon. Dat de firma vevolgens, na het Europees debacle van Chrysler, in handen kwam van Peugeot betekende  het eind van Simca. Het lijkt achteraf alsof de fabriek door concurrentie-overwegingen steeds maar groter wilde groeien uiteindelijk het loodje legde en door een concurrent werd opgeslokt. Het had heel anders kunnen lopen als Grégoire, die begin 1947 volledig gefrustreerd bij Simca opstapte, zijn zin had gekregen en zijn voorwielaandrijver in de markt had kunen zetten. Citroën had naast zijn Traction Avant, waarvan het ontwerp toen al dertien jaar oud was, een stevige voorwielaangedreven concurrent hebben gekregen en de Panhard Dyna zou nooit zijn gebouwd.

 

Op de foto's. 

Boven: de eerste versie van de Simca Grégoire uit 1945, met duidelijk aan de AFG ontleende vormen.

Onder: het definitieve prototype (n.b. met fotomodel) van de Simca Grégoire uit 1946. Let ook op de door Grégoire ontworpen wielen, later ook te vinden op zowel de Renault 4 als de Panhard Dyna.

Gaston

Gaston Vandenseyckere zette zijn vélo tegen 'n boom, want 'm had nog altijd niet de kunst van het rijdend patatten afgieten niet onder, maar over de knie.

Simca etc.

Simca Sport met een door Ghia ontworpen carrosserie.

Natuurlijk waren er andere carrosserie-ontwerpers, behalve Pichon-Parat,  die zich over Simca bogen: Figoni & Falaschi, Saoutchik, Chapron en Ghia zijn een paar, die een speciale body voor een Simca ontwierpen en bouwden. Niet allemaal tegelijkertijd, want Chapron deed dat pas in 1955 op basis van de "Vedette" en in 1957 werd op basis van de "Aronde" een vier-onder-de-kap gebouwd. Een jaar later stond de "Présidence' op de Parijse Salon, een zeer luxueuze auto, op basis van de "Beaulieu" en de "Chamkbord", compleet met separatie en televisie. In 1960 werd een "Présidence" aan het Élisée geleverd, zowel in open (foto onder) als gesloten vorm.

On the Eve

 

In mijn boekenkast staat een aantal boeken over de Shoah - een woord dat ik liever gebruik als Holocaust - naast boeken die me duidelijk maken hoe het zover heeft kunnen komen, de meeste boeken vertellen het verhaal land na land, maar een algemeen overzicht hoe Europa zich misdadig  tegenover de Joden ging gedragen ontbrak tot een week geleden. Het is Bernard Wassersteins "On the Eve. The Jews of Europe before the Second World War"*. In de boekwinkel zocht ik de bladzijden over Nederland. Als die overeenkwamen met wat ik al wist, dan was het boek de aanschaf waard. Dat bleek het geval en ik kocht het boek voor net geen zestien euro. Het is een fascinerend boek, niet alleen beschrijft Wasserstein het groeiende antisemitsme van land tot land van Litouwen tot Griekenland, hij maakt ook de verdeeldheid duidelijk tussen de Joden zelf: tussen zionisten, bundisten, de Agudat,  de orthodoxen, de liberalen en hij doet dat op zo'n voortreffelijke manier dat ik het boek nauwelijks heb kunnen wegleggen. Verplichte literatuur voor iedereen die precies wil weten wat aan de grote moord vooraf ging.

*Profile Books Ltd. ISBN 978 1 84668 190 5

Groningen

Volgende week, zaterdag 5 oktober, reppen alle Groningers zich naar STAD, want dan vindt de "27e dag van de Groninger Geschiedenis" plaats. Alle broodnodige informatie vindt u hier, o.a valt de Groninger formatie HoppaH! te zien en te beluisteren. Ander Gronings nieuws is het feit dat Henk Scholte, bekend van de prachtige formatie "Törf", samen met Linde Nijland Heine's Loreley in een Groninger bewerking op YouTube heeft gezet en dat is als vanzelfsprekend zeer de moeite van het bekijken waard.

Simca Neuf

 

In het voorjaar van 1951 verscheen de Simca 9, die al heel snel de naam "Aronde" kreeg, dat is dus ver voor de tijd dat auto's absurde namen als "Getz", Jazz" of "Soul" kregen. Het was de eerste Simca-sedan , die qua uiterlijk niets gemeen had met de auto's van het oorspronkelijke moedermerk Fiat. De motor werd overgenomen uit de "8" en had dus een cylinderhoud van 1221cc. De "Aronde" bleek een groot succes, de wagen kon  het opnemen tegen de Peugeot "203" en de Citroën "11" en stelde directeur Pigozzi in staat in 1954 de Franse Fordfabrieken over te nemen en de "Vedette" en zijn derivaten te gaan produceren. Natuurlijk waren er Franse carrosseriebedrijven, zoals  Pichon-Parat, die op basis van de "Aronde" onderstaande, eigen versie fabriceerden.

Forts 17

"Woutertje", klonk het van achter uit de zaal. "Moedah", riep Wouter terug, " kom op, we gaan naar huis. En jullie allemaal oprotte, optiefuh mafkeitels!" Langzaam verdween de massa. Een enkeling bebloed, een ander, zoals Ronalda Plasterk, zonder linkeroor. Forts kroop op handen en voeten naar de artiestenuitgang met in zijn kielzog Frederika Teeven, de restanten van haar harp rond haar middel. "Op de Honda Goldwing", mompelde Forts verdwaasd, terwijl hij in het nachtelijk duister verdween.

Simca Sport

 

Op de Parijse Salon van 1949 stond het prototype van de Simca Sport, niet in eigen huis, maar ontworpen door de carrosseriefirma Facel. De tweeziter was zwaarder dan de sedan en had in feite een iets te lichte motor. De wagen kwam in 1950 op de markt en zou met de nodige wijzigingen tot 1959 in productie blijven. Kopers, die de Simca Sport ontworpen door Facel, niet zagen zitten, konden zich wenden tot een ander befaamd carrosseriebedrijf, Pourtout, dat in 1950  zijn versie uitbracht.  In 1948 en '49 deed het Simcamechaniek ook dienst voor de razendsnelle Monopoles, eind 1949 stapte Monopole echter over op het gebruik van Panhardmotoren.

 Simca Pourtout

 

Monopole 1949 (12e in Le Mans)

Kapper in Bussum

Kapper in het goyse dorp met geiwe:

Wij scheren al uw haar en lijsten het vervolgens voor u in.

Forts 16

Toen de muziek stil viel, hield geheel onverwacht ook de vechtpartij achter in de zaal op: het werd doodstil. Enigszins bedremmeld stapte directrice Harmina Wuttelsje-Lepelenboer uit de coulissen het toneel op. "Meneer, meneer", begon ze. "Wat is er, wyffie?" vroeg Wouter. "Ik zou u willen vragen of u iedereen wilt opdragen naar huis te gaan?" "Maar dan moet ik eerst effe deze achtelukke megoâle verwèhdûrre." Wouter veegde eerst Forts met de restanten van diens trombone van het podium, om zich vervolgens over Fredrika Teeven te buigen en haar met harp en al onder de uitroep "Opsoademitere vuil sekreet met je tyfusmuziek. An de Amsterdamse grachte? Hoe komt 'n mens erop? Gaat maar eens fèn oefenûh op Oh, oh Den Haag mooie stad achter de duinen, dan mag je terugkomûh, stinkdeken!" de zaal in kieperde. Daarna stelde Wouter zich op achter de microfoon en zei "Ma, waar zit je nâh? Ik heb een half uur buiten staan afniften en dan kom ik èndeluk binne en is 'r hier 'n rauspartèh waar de tekkels geen brood van lustûh en dan heb ik het nog niet over die achtelukkûh derderangsvarjeténeukûhs die ik net van 't podium heb gesodemietûhrd!"

Dansen

Een aantal jaren geleden was ik op de Faroer, meestal voegt men er eilanden aan toe, maar dat is dubbelop want Øer betekent al eilanden. Far heeft trouwens niets met ver te maken maar met schapen. Ik word altijd redelijk nerveus wanneer ik ergens een aanplakbiljet zie hangen voor een muzikaal feestje, waarvan ik de tekst niet helmaal begrijp, maar dat ik voor geen prijs wil missen. Dat was precies in Thorshavn, de hoofstad van de Faroer aan de hand. Ik informeerde bij de VVV waar ik kaarten kon krijgen, men peuterde mij aan het verstand dat dat niet nodig was. Ik vertrouwde het niet en ondernam een tocht naar het - overigens schitterende - gebouw waar die zaterdagavond het muzikale feestje zou plaatsvinden om een kaartje aan te schaffen en was ruim op tijd diezelfde avond aanwezig. Ik zag geen microfoons en dat bevreemdde me, want het was een grote ruimte. Om klokslag tien begaf een groot deel van het publiek zich naar de vloer in het midden van de zaal en het begon al zingend te dansen. De eerste dans, slechts door zang begeleid, duurde 27 minuten, mensen verlieten de kring, anderen voegden zich er aan toe. Het was een fascinerend gezicht. Vorige week ontdekte ik dat in Bretagne een zelfde soort kettingdans wordt uitgevoerd en men vermoedt dat daar de origine te vinden is van de dans op de Faroer. Hier is een fragment van de dans op de Faroer tijdens het Ólavsøka Festival in 2010 en hier een soortgelijke kettingdans in Bretagne.

(De afbeelding met de drie papegaaiduikers toont de spelling op de eilanden zelf)

Simca Huit 2

 

Amédée Gordini (1899 -1979) was van jongsaf gebiologeerd door auto's, hij werkte als monteur voor Maserati, verhuisde in 1926 naar Frankrijk, racete voor Fiat en ging in de jaren dertig voor Simca aan de slag en begon vervolgens zijn eigen bedrijf. In 1939 deden aan de "24 Heures du Mans" vijf wagens uit zijn stal mee: drie Simca Huits en twee Simca Cinqs ( laatst genoemden op basis van de Fiat "Topolino") met een totaal gewijzigde carrosserie, slechts één Huit viel uit, Gordini zelf eindigde met José Scaron in bovenstaande auto op de tiende plaats. Op 9 september 1946 vond de eerste autorace plaats in Frankrijk, in het Bois de Boulogne, Gordini werd eerste in de wagen uit 1939,  datzelfde jaar won José Scaron een race in Nice, zelfs in 1948 behaalden de Huits uit 1939 nog successen.

Forts 15

“Wat sèn we hier an ’t doen, speknek?  Beetje an’t klootfiolûh, terwèl fèftig metûh verderop mensûh  mekaar fermoordûh? Jèh ben toch fan de pot geruk. Zal ik jâh us ‘n hengst  foah je trèter gewûh zodat je kiezement je reet uit komt stappûh?” Forts besteedde geen enkele aandacht aan Wouter Boutenstein, dat had hij beter wel kunnen doen, maar dat zat niet in zijn aard. Hij had zich altijd beschouwd als het centrum van het firmament. Wouter duwde de schuif van Forts’ trombone volledig in en ramde het mondstuk tegen zijn valse voortanden, die onder het geweld afbrokkelden. “Nâh kan je toeterûh, koekuhbakkûh!” Vervolgens wendde Wouter Boutenstein zich tot Frederika Teeven: “Wat  mot jèh nôh met je supûhkattepult, takkûhwèf?” en hij probeerde de harp als eiersnijder te gebruiken door Frederika door haar harp te trekken.

Simca Huit

Alhoewel er na de oorlog duidelijk andere plannen waren dan alleen maar Fiats in licentie te bouwen, kwam er van die voornemens van Simca weinig terecht. Simca zat in de G.F.A.- (Générale Française Automobile)groep van het plan Pons waar ook Delahaye, Bernard, Laffly en Unic waren opgenomen. Simca moest zich volgens dat plan bezig houden met de productie van auto's met een kleine cylinderinhoud en men was van plan een kleine wagen te maken, die tijdens de oorlog was ontwikkeld door de befaamde ingenieur Jean-Albert Grégoire in samenwerking met AF (Aluminium Français): de AFG (de G stond voor Grégoire), uiteindelijk werd dat min of meer de Panhard Dyna. De Simca-Grégoire, voorzien van een carrosserie ontworpen door Simca-ingenieurs beviel de directeur van Simca niet - de auto zag er uit als een ietwat ingekorte Peugeot 203 en had geheel tegen de zin van de directeur voorwielaandrijving - en alhoewel de rijkwaliteiten uitstekend waren en de wagen in september 1946 in productie had kunnen worden genomen, gebeurde dit, ook vanwege de te verwachten hoge productiekosten, niet, en dus kwam de vooroorlogse Fiat 508 C als Simca 8 weer op het tapijt, in diverse varianten: als berline, als berline décapotable, als cabriolet décapotable en als coupé, laatstgenoemd model was uniek en werd niet geleverd door Fiat. Daarnaast was er nog geheel volgens de Amerikaanse mode een stationcar op basis van de Huit, met houten zijpanelen, al werd die niet in eigen huis vervaardigd. In september 1949 stond bovenstaand afgebeelde Simca Huit 1200 op de Parijse Salon, die 1200 sloeg op de cylinderinhoud (1221 cc), de grille en bumpers waren gewijzigd en er zat in plaats van een reservewiel een echt  kofferdeksel achterop.

 

Simca-Grégoire

Doezum

Ik was het weekend even in Doezum, omdat Pieter Knorr zijn nieuwe atelier opende en Pieter kennende weet ik dat zoiets altijd gepaard gaat met muziek, veel muziek, waarin hij laat zien dat hij in vele stijlen thuis is, van volksmuziek tot musique manouche, hij draait er zijn hand niet voor om, dus er was een bont gezelschap muzikanten, van wie de meesten nog nooit met elkaar hadden samengespeeld. Op de foto boven is degeen met uitgestrekte arm de schilder/muzikant zelf.  Ik zag en hoorde weer eens een draailier.

Voor wie meer wil weten over Pieter Knorr: dankzij  de goede zorgen van Paul Fantin van de Art Mix Gallery in Antwerpen verscheen een boek + DVD met werk van de kunstenaar, het boek is te bestellen via info@pieterknorr.nl.

508 C

 

In 1937 verscheen de 508 C, die min of meer de lijnen van de een jaar eerder uitgekomen 500 volgde. De motor, met een inhoud van 1089 cc, was bijna 100 cc grote dan die van zijn voorganger, en zou tot 1969,  toen  Fiat  de bouw van de 1100R  beeindigde, in gebruik blijven. In plaats van en starre vooras had de 508 C onafhankelijke voorwielvering en er werden ook een open en een verlengde verstie gebouwd.

Forts 14

Wouter Bouterstein, in Den Haag, van waaruit hij na zijn recente scheiding "van se wèf' weer bij "se soogteef" was ingetrokken,  beter bekend als Wâht Bâht, stond nu al meer dan een half uur voor de schouwburg op zijn moeder te wachten. Het was inmiddels kwart voor elf en hij had overduidelijk de smoor in. Hij had een paar keer geprobeerd de aandacht van de portier te trekken, maar die had niet gereageerd. Hij begon een flinke trommelpartij op de draaideur. De "geünifomeedûh huftûh" opende uiteindelijk een zijdeur waardoor gewoonlijk invaliden werden binnengelaten. "Kankûhlèjûh", begon Wouter, is 't in je Gooise lèhpe knèhter geslagen? Ik kom me moedâh haluh en die sâhw om kwart over tien buitûh weze, gombal. Wegweze lèhphannus!" en Wouter stierde naar binnen, zag de vechtende menigte, maar zijn moeder niet. Hij had weinig trek zich in "'t geraus" te werpen en vond na enig zoeken een andere deur, die hem via een trapje op het podium bracht, waar Forts en Frederika Teeven - maar nu gezamenlijk - net aan "De Amsterdamse grachten " waren begonnen.

508

Fiat had in 1929 de NSU- (Neckarsulmer  Fahrzeugwerke AG, Neckarsulm; Heilbronn) fabriek overgenomen en gebruikte de fabriek als assemblagebedrijf, de 508 kreeg in Duitsland net als in Italië de naam 'Balilla', de 508 S en SC 'Balilla Sport'. In Frankrijk werd de 508, onder licentie van Fiat, gemaakt door Simca (Société Industrielle de Mécanique et Carrosserie Automobile) in de oude Donnetfabriek in Nanterre. De Franse 508's weken iets af van de Italiaanse, o.a. door een andere motorkap.

Forts 13

Forts speelde nu al dertien minuten lang, ondersteund door Frederika Teeven "Ride Pagliaccio", maar er viel nog steeds niets te lachen: Leoncavallos' compositie zette geen zoden aan de dijk, integendeel, de gevechten werden  heviger. Wobkjewumke Rabbinaat - van Scharnegoutum uit Menaldum, die haar zeventienjarige zoon Wolfgang-Ulbe, met het syndroom van down, een gezellig avondje had geprobeerd te bezorgen, raakte verward in de mêllée toen de zoon plotseling, vergezeld van slurpende geluiden, op smekende toon uitriep "Jak los". Wobkjewumke antwoorde terwijl ze hem aan de hand greep: "Nee, leave dat giet no net, mem kin 't jak no net los meitsje". Petrus Franciscus Johannes Servatius Chrysantus Paulus Phlateranus Timotheus Maria Pulvermans uit Roermond, die ondanks zijn vele voornamen altijd op de lokale VVD gestemd had en zelfs een t-shirt droeg met het portret van Van Rey in badcostuum, had evenwel iets geheel anders verstaan en dacht dat Wolfgang-Ulbes kreet tegen hem gericht was: "Jakhals? Heilige moeder Gods, wat denk jij wel die je voor je hebt, sjabbetuuch van de richel" en begon er meteen gepassioneerd op los te beuken. Dat liet Wobkjewumke niet over haar kant gaan en ze greep Pulvermans bij zijn strot, die ze stevig dichtkneep. Ze had per slot van rekening in haar jeugd nog met de hand gemolken. Wolfgang-Ulbe was haar alles.

Fiat 508 S en SC

 

De "Balilla Sport", die tot en met 1937 in productie zou blijven, kende nog een tweede open versie, die had in  tegenstelling tot het gister getoonde model - zeg maar - motorfietsspatborden. Daarnaast was er een gesloten variant, een berlinetta. In 1934 kregen alle versies een vierversnellingsbak, net als de gewone 508, de zogenaamde "Balilla 4 Marce" (foto onder), die eveneens tot en met 1937 in productie zou blijven en waarvan 71700 exemplaren van de band rolden. De cylinderinhoud bleef 995cc, net als de maximum snelheid: 85 km/u.

Verwarring

Fiat 508

 

In 1933 verscheen een sportieve versie van de 508, voorzien van een door Ghia ontworpen carrosserie, de 508S eerst met de zijklepper van de 508, een jaar later met een kopklepper, als 508CS,  die 36 PK leverde. Het verbruik was 9,5 liter per 100 km en de maximale snelheid van de auto was 110 km/u. Op het modelletje van de "Coppa d'Oro"-versie van de auto valt weinig aan te merken, behalve dat de voorruit ietwat grof is uitgevallen, maar motorkap, deuren en bagageruimte kunnen worden geopend.

Forts 12

Dat had Diederika beter niet kunnen doen, want de Reetse zusters Van den Ketelaere - Antonia, Hendrika en Esmeralda - hadden in een nog niet zo grijs verleden een uit het naburige Kontich afkomstige onverlaat, die voorgesteld had een avondje te gaan kwartetten zonder kaarten, een tandartsrekening bezorgd van vijfenzestighonderd euro. "Blottekop!" riep Hendrika, gevolgd door Esmeralda met: "Vleesklak!" Diederika kreeg van Antonia, tegelijkertijd met een forse stomp in de maagstreek, "Pekelteef!" toegevoegd, daarna werd Diederika door de zusters opgetild en als een baal ongebleekt katoen over de hoofden van de strijdenden weggesmeten. "Zo doen we dat met Hollandse karottentrekkers", siste Esmeralda. "Kom meiskes we gaan naar huis.", zei Antonia en de zusters verlieten het strijdgewoel. Diederika mompelde met een bebloed hoofd: "Kunnen ze wel, een joint strike, in plaats van één tegen één" en verloor het bewustzijn.

Draailier

Er is een snaarinstrument dat op het eerste gehoor wel iets wegheeft van een doedelzak: de draailier of in 't Engels de hurdy gurdy, ook dat instrument is nauwelijks meer te beluisteren in de 'klassieke' concertzaal. Hier horen we "La Furstemberg" uitgevoerd door het Duo Piccolo e Grande: Enzo Puzzovio, draailier en Stewart McCoy, theorbo. "La Furstemberg" werd voor eerst genoteerd in 1696 in "The English Dancing Master" en een kleine eeuw later bewerkt door Michel Corette (1707-1795), een Franse componist en organist.

Forts 11

En omdat Forts een weinig origineel man was begon hij "Ridi Pagliaccio" te spelen, hij had natuurlijk ook "Ory's Creole Trombone" kunnen blazen, maar dat nummer kende hij niet. Fredrika Teeven kende dat trouwens ook niet en zij zette van pure zenuwen "Aan de Amsterdamse Grachten" in, dat, zoals de naam al zegt, eveneens weinig met New Orleans te maken heeft. Mevrouw Harmina Wuttelsje - Lepelenboer, nog immer in de coulissen, zag haar theater in een puinhoop veranderen, ze had de politie gebeld, maar het dichtsbijzijnde bureau bleek gesloten en de kans was uiterst gering dat binnen een half uur een agent ter plaatse kon zijn, werd haar verzekerd. Iedereen participeerde achter in de zaal in de strijd, Diederika Samsom had uit voorzorg haar platinakleurige pruik afgezet en in haar directoire gefrommeld, voordat ze met de kreet "Harrekrastus! Harrekrastus! Harrekrastus!" Antonia van den Ketelaere, die speciaal met haar zusters uit Reet bij Antwerpen voor een optreden van de drie tromboneurs was komen aanreizen, een kopstoot gaf.

Verbouw 2

Het is met de nummering van de auto's van Fiat wonderlijk gesteld: het type 521 dateert van 1928 evenals de 525, de 514 dateert van 1929, de 524 van 1931 en de 508 van 1932. De 508 kreeg ook een naam, "Balilla", naar Mussolini's jeugdorganisatie. Het autootje had een viercylinder motor met een inhoud van 995 cc, een drieversnellingsbak en een topsnelheid van 95 km/u. Er werden 41395 exemplaren gebouwd. Ik heb van een miniatuur 508 een bestelauto gemaakt.

Wobbe

"Partisipaasjesamenleving? Je salle die imitaasje sosiaal-demmekraat Samsom met 'n urinaal an je hospetaalbed komme sien, dan doene je toch foor altiten je ogen dicht en frage je allenich noch maar om 'n flinke spuit morfine!"

Derde Dinsdag op het Binnenhof

Forts 10

Inmiddels was rond de deuropening naar de grote zaal van het theater een enorm slagveld ontstaan. Het was opvallend dat met name de dames zich niet onbetuigd lieten door schoppen, slaan en bijten. Ene Geertruida von Grepsch - haar voorouders van oude Duitse landadel, waren rond 1840 in Nijmegen beland van waaruit ze zich over geheel Nederland hadden verspreid -  kauwde moeizaam het linkeroor van Ronalda Plasterk weg, waarna ze een fikse boer liet. Boekweit Kassiers trombone was volslagen in het ongerede geraakt, de schuif van het instrument was in een hoek van 90º verbogen. Jantien van Ruusbroecs piccolo stak in de gulp van Hommert Stuitje die volslagen verdwaasd een gedateerd kinderliedje mompelde: "Epompee, poedenee, poedenaske, epompee, epompa". "Hier steek dat in je zak, pompeeër" krijste Tipitina Kruiden - Bitter, terwijl ze de piccolo verder in het kruis van Hommert Stuitje dreef. Forts had intussen het podium bereikt, waar harpiste Frederika Teeven juist maatregelen nam om haar harp in te pakken en weg te wezen. Forts keek voor de eerste keer om, overzag de chaos en riep: "Doorspelen Fredrika, juist nu doorspelen!"

Vetro 2

Het zal sommige liefhebbers van 'klassieke' muziek rauw op het dak vallen dat de doedelzak eens als 'serieus' muziekinstrument werd beschouwd, want in hun ogen is het toch 'slechts' een jankerig Schots oorlogsinstrument, dat je maar beter op grote afstand kunt houden. Fabio Vetro speelt het Concert #2 van Marc-Antoine Charpentier (1643-1704). De melodie, ja juist, Eurovisie!

Verbouw

De  Russo-Baltic Wagon Factory (Русско-Балтийский вагонный завод) in Riga, destijds in Rusland, was een Zweigniederlassung - filiaal - van Van der Zypen en Charlier in Keulen-Deutz. Van der Zypen en Charlier, in 1845 opgericht door twee Belgen, bouwde spoorrijtuigen, maar ook trams: de Haagse tweeramers 11 t/m 20, in 1904 in dienst gesteld, kwamen bij Van der Zypen en Charlier vandaan, net als  de Amsterdamse serie 180 t/m 229, die in Amsterdam daarom Keulenaren werden genoemd. 

Twee Haagse, door Van der Zypen & Charlier gebouwde trams, nog in de oude, blauwe kleur met bruine zijpanelen, Van der Zypen & Charlier bouwde ook de eerste rijtuigen voor de Berlijnse U-Bahn.

Een overgroot deel van de aandelen van de fabriek in Riga kwam in 1894 in handen investeerders in Riga en St. Petersburg en in 1905 begon men met de bouw van automobielen, eerst met Fondu, met een viercylinder motor met een inhoud van bijna vijf liter, gebouwd in Vilvoorde (België) als voorbeeld, later na de komst van Ernst Valentin (die hoofdontwerper van de Rex-Simplex was geweest bij Automobilwerk Richard & Hering A.G. in Ronneburg, Duitsland) leek de Russo-Belt meer op een Rex-Simplex.

 

Net als ik gister al liet zien, kregen personenauto's een nieuwe carrière als kraan-, bestel- of brandweerwagen, het is een is een uitdaging voor me om dat zelfde in minatuur te doen.

Vetro

Fabio Vetro woont in Modena en is een muzikale alleseter: van heavy metal tot opera, van gregoriaanse zang tot musical en hij speelt doedelzak, de Italiaanse doedelzak, de cornamusa. Vetro is in de Italiaanse muziekliteratuur gedoken en heeft een aantal klassieke stukken op zijn repertoire o.a. dit concert nummer 6 voor doedelzak en orkest van Vivaldi.

Forts 9

"Jouw heer kan me de bout achelen", schreeuwde Alida Bitter, ongehuwde zuster van reeds genoemde Tiptina Kruiden - Bitter en Johannes Bitter - de Bitters uit Laren (Noord-Holland) hadden namelijk het optreden van de drie tromboneurs aangegrepen voor een familieuitje - en kneep Zus ter Bertken haar strot dicht. "Dat moogt gij niet doen, ik vind zulks hoogst onverkwikkelijk", vond ene H. de Wijch, sinds 1931 importeur van orewoet en oorsmeer te Blaricum en hij begon met zijn ebbenhouten wandelstok om zich heen te meppen. Forts had inmiddels geheel alleen "Alte Kameraden" ingezet, want de rest van het polonaisend gezelschap was in het ongerede geraakt, ook deze Duitse mars behoorde niet tot het Dixielandrepertoire, maar zoals ik al eerder opmerkte, Forts keek niet zo nauw en zou bij wijze van spreken Saint-Saëns' "Danse Macabre" met een swingsausje hebben overgoten.

Hotchkiss 3

Het verbouwen van een personenauto in een bestel-, vracht of kraanwagentje was destijds tamelijk gemakkelijk: auto's hadden een chassis en zo kon bijvoorbeeld op basis van een Alfa-Romeo 6C uit 1934 redelijk eenvoudig een kraanwagen worden gemaakt: de auto kreeg een tweede leven, en wat in het echt kon, kon ook in miniatuur.

Kultereel

Me al jarenlang afgevraagd wat 't goyse dorp met geiwe Bussum onder cultuur verstaat. Gelukkig is me dat sinds j.l. woensdag toen het het krantje "Bussums Nieuws" verscheen volslagen duidelijk, in een hoofdzakelijk fotografisch verslag van een drie daags evenement onder de titel "Bussum Cultureel": touwtjespringen, broodjesbakken, bellenblazen en aan schragen dineren. Kortom Bussum: wel kapsones, maar geen inhoud.

Hotchkiss 2

Soms eindigen personenauto's, zoals deze Hotchkiss 411 uit 1934, als kraanwagen.

Scott

Ronald Belford Scott (1946-1980), beter bekend als Bon Scott, emigreerde op zesjarige leeftijd met zijn ouders van Schotland naar Australië, waar hij eerst in Melbourne en later in Fremantle woonde. Hij werd daar lid van een doedelzakgezelschap, maar zat ook negen maanden o.a. wegens diefstal in een opvoedingsgesticht. Na in een paar rockbandjes (Spektors, Valentines, Fraternity) gezeten te hebben verving hij eind 1974 Dave Evans als zanger van AC/DC en in die rol zien we hem hier èn met doedelzak. Scott overleed in Londen na een avondje drankmisbruik, achtergelaten in de Renault 5 van een kennis, die hem de volgende dag dood vond.

Forts 8

Erica Terpstra, die net de benen weer onder het eigen gat had, begon met de restanten van haar inmiddels vertrapte mandoline om zich heen te slaan, ze raakte daarbij  ene Tipitina Kruiden - Bitter tegen het hoofd. Van de broer van deze aan epilepsie of vallende ziekte leidende vrouw, hoenderhouder te Laren (Noord-Holland) maakte zich een razernij meester, zoals die zich in de laatste honderdvijftig jaar in het Gooi niet meer had voorgedaan (de laatste keer was in 1861 toen een een erfgooier door een andere erfgooier betrapt werd op geslachtsgemeenschap met een drie weken oud lam, dat toebehoorde aan de burgemeester van Bussum. Een duidelijk geval van pedobestialiteit.) en hij stortte zich als een rottweiler op Zus ter Bertken, die met de hele zaak niets uitstaande had, maar de broer van Tipitina, Johannes, genoemd naar de beschermheilige van Laren (Noord-Holland) was vanaf de geboorte buitengewoon slechtziend. Zus ter Bertken prikte haar piccolo in één van de bijna blinde ogen van Johannes Bitter, met de van haar gekende strijdkreet: "de Heer is mijn herder".

Vreemd

Er doet zich, net als een paar maanden geleden, een merkwaardig verschijnsel voor: ik heb meer buitenlandse dan Nederlandse bezoekers aan dit blog. Dat zint me niet! Als iedere Nederlandse bezoeker nu eens twee of drie vrienden attent maakt op dit blog komt er misschien verandering in.

Harley

In december 2009 schreef ik op dit blog een reeks over de doedelzak, land na land liet ik het instrument horen, waarvan de meeste mensen denken dat het alleen in Schotland populair is. Ik vergat toen dat er in ieder geval een jazzmusicus was die bagpipes speelde, bovendien was er op YouTube destijds geen opname te vinden van Rufus Harley (1936 - 2006). Hier een opname met het kwintet van Sonny Rollins uit 1974 in Ronnie Scott's Club in Londen. Het kwintet, bestaande uit Sonny Rollins, tenorsax; Rufus Harley, doedelzak; Yoshiaki Masuo, gitaar; Bob Cranshaw, bas en David Lee, drums speelt "Swing low, sweet chariot", al valt in de intro ook "Twinke, twinkle little star" (bij ons beter bekend als "Kortjakje") te herkennen.

Forts 7

Schouwburgdirectrice Wuttelsje-Lepelenboer, nog steeds in de coulissen, keek de optocht vol afgrijzen aan. Ze kon Forts' fratsen missen als kiespijn, vooral omdat ze net een uitnodiging had ontvangen om te solliciteren naar de functie van zendercoördinator van Radio 4 in Hilversum. "Hufter", mompelde ze. Toneelmeester Jochem Frutselmans, die naast haar stond, verbeterde: "Rufter!" De drie tromboneurs: Forts, Stuitje en Kassier, gevolgd door het damesorkest, met uitzondering van Frederika Teeven die haar harp niet lopend kon bespelen en alleen op het podium achterbleef, marcheerden  op de tonen van de "Radetzkymars" de zaal uit in de richting van de foyer, toen mandoliniste Erica Terpstra struikelde en languit in een deuropening bleef liggen.  Het publiek begon op en over haar heen te klimmen. Forts die de polonaise met een grote slinger door dezelfde deur de zaal weer in wilde leiden beklom, terwijl hij een matig swingende versie van "Waar de blanke top der duinen" inzette, Erica van de andere zijde. Er ontstond een handgemeen.

Hotchkiss

Ik kocht het blad gister aleen maar vanwege deze advertentie om te laten zien wat een tekenaar in 1933 vermocht, want de echte auto zag er toch wel even anders uit. 

 

 

De Hotchkiss 411 was een opvolger van de Hotchkiss AM2. De 411 had viercylinders met een motorinhoud van 2010cc en een topsnelheid van 110km/u. Grappig dat in de advertentie geen enkel gegeven vermeld wordt, alleen de fiscale PK's worden aangegeven: 11CV.  Het merk was genoemd naar Benjamin B. Hotchkiss (1826 -1885), een Amerikaan geboren in Watertown, Connecticut, die later met zijn ouders verhuisde naar Sharon in dezelfde staat, vanwaar hij naar Hartford trok om Coltrevolvers en Winchestergeweren te maken. Omdat er na de Amerikaanse burgeroorlog in de Verenigde Staten weinig interesse was voor wapens, verhuisde hij naar Frankrijk, waar hij het zogenaamde "canon-revolver"  ontwierp. Dat verklaart ook de kanonnen in het merk Hotchkiss op de grille van de auto's. Voordat Hotchkiss in 1903 eigen auto's ging maken, werden er voor Panhard-Levassor en De Dion-Bouton krukassen gefabriceerd.

Meer marsmuziek 2

Wie alleen het geluid zou horen en er geen beeld bij zou hebben, zou zweren een Schotse doedelzakband te horen: maar het is wel degelijk het orkest van de politie in Singapore. Let op dat alleen de dames rokken dragen, klaarblijkelijk ging het toch iets te ver om de heren in rok te steken.  Het is trouwens niet alleen in Singapore dat dit eigenlijk specifieke Schotse geluid te horen is. Klaarblijkelijk hebben ze iets magisch: doedelzakken en strak gespannen trommelvellen.

Museum 3

Vandaag  gaat op het Zaailand het nieuwe Fries Museum open, net alsof het vandaag geen vrijdag de dertiende is, maar misschien stond deze datum ook wel beschreven in de nalatenschap van Bonne Abema of Abe Bonnema of hoe de man ook heten mag.  En zijn wil schijnt in Leeuwarden wet te zijn.

Gister kocht ik (hoe toevallig) op de markt een brochure uit 1935 "Gids voor Leeuwarden" uitgegeven door de "Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingenverkeer te Leeuwarden". Op pagina 16 staat volgende advertentie:

 Op pagina 19 volgt een korte beschrijving:

"Juist tegenover de Kanselarij heeft men het Friesch Museum, bevattende: een schat van historische bizonderheden omtrent lijfdracht, versieringen, wapens; vele oudheden, opgegraven uit de talloze afgegraven terpen.

Een wereldberoemde muntverzameling.

Een ongeëvenaarde porceleinverzameling, geschonken door wl. Mr. Age Looxma Ypey; de vijf prachtige kamers van wl. den Leeuwarder kunstschilder Bisschop en de Hindelooper kamers. Een schilderijenverzameling van oude en nieuwe meesters. In de kelders een complete installatie van het zuivelbedrijf, uit den tijd , toen de boer nog zelf boter en kaas maakte.

Geopend: Zondags van 12-4, overige dagen, 's zomers van 10-5, 's winters van 10-4. Toegangsprijs 25 cents. Op Kerst-, Paasch- en Pinksterdage, zoomede Zaterdags n.m. 10 cents per persoon."

Forts 6

"FORTSIE!....FORTSIE!....FORTSIE!" begon iemand in de zaal te scanderen. Het werd in de kortst mogelijke keren overgenomen door het volledige publiek. "FORTSIE!....FORTSIE!....FORTSIE!" klonk het uit 595 kelen. Er waren namelijk slechts vijf stoelen onbezet gebleven. De drie tromboneurs zetten "Oeperdepoepzatopdestoep" in, alhoewel dat zeker niet tot het traditionele dixielandrepertoire behoorde, maar zoals immer wel vrolijkheid verhogend werkte. Ronalda Plasterk deed een poging tot het dansen van de can-can terwijl ze de luchtgitaar achter haar rug bespeelde, maar viel na exact achtenveertig seconden jammerlijk op  haar bek, terwijl haar kokette hoedje van het podium rolde. Een obese echtpaar op de derde rij begon een polonaise, weldra gevolgd door de hele zaal. Met enige moeite, want het vet zat hun wel degelijk in de weg, beklom het echtpaar het podium. Forts stelde zich ogenblikkelijk op aan het hoofd van de stoet.

Meer marsmuziek.

Ten onrechte wordt wel eens verondersteld dat er door het militair al eeuwenlang op het geluid van koper wordt gemarcheerd, maar fluiten en trommels behoorden tot het echte instrumentarium, hier te zien in de Verenigde Staten waar een groep enthousiastelingen oude tijden doet herleven. Pas in de negentiende eeuw grijpt het koper zijn kans en dit is een Amerikaans muziekgezelschap (foto) dat op authentieke instrumenten muziek laat horen uit de Amerikaanse burgeroorlog.

Electrische tram

De eerste electrische tram met bovenleiding in ons land reed op 3 juli 1899 in Haarlem, de Eerste Electrische Tram-Maatschappij, de ENET, begon met twaalf kleine motorwagens met één motor en acht grotere motorwagens met twee motoren, de spoorwijdte was 1000 mm, zogenaamd meterspoor. Het wonderlijke is dat hoofstad van Nederlandsch-Indië, Batavia in april van datzelfde jaar al een electrische tram had, daar waren tweeëntwintig door de Union Elekricitäts-Gesellschaft in Berlijn geleverde motorwagens met twee motoren in dienst op de merkwaardige spoorwijdte van 1188 mm.

onderdelen Uniontrammotor