31.12.24
Fradelhannes eerste?
In 2017 eindigde deze zogenaamde fradelhannes op de eerste plaats tijdens de Drentse Cultuurdagen in Assen. Het zich op een buitengewoon ingewikkelde manier verkleden als fradelhannes dateert uit de de tweede helft van de eerste eeuw na Christus en is daardoor één van Nederlands oudste volksgebruiken, naast het stûmstypeljen dat ieder jaar in het Friese Zwartewegsend rond de derde Augustus wordt gedaan. Bij het stûmstypeljen strijden de mededingers op handen en voeten, die alle vier in klompen zijn gestoken, met een hooivork in de mond om zo snel mogelijk een afstand van anderhalve kilometer af te leggen. Het stûmstypeljen is vermoedelijk drie weken ouder dan het fradelhannesen. De strijd over wat er eerder was is één van de oorzaken van een tot in onze tijd voortdurende twist tussen Drenten en Friezen. Zelfs Pieter Jacobus Meertens (1899-1985), de bekende volkskundige, is niet tot een nauwkeurige datering kunnen komen en dus duurt de strijd nog immer voort.
Voor Bugatti
Ettore Bugatti en zijn zoon Jean waren dermate unieke figuren in de automobielbouw dat alles wat na hun onder de naam Bugatti geconstrueerd werd door Volkswagen en nu door een Kroatisch bedrijf gebouwd wordt die naam niet verdiend. Miniaturen van laatstgenoemden komen dan ook in mijn verzameling niet voor. Maar wie op zoek gaat naar die miniaturen wordt er bijna mee dood gegooid. Ik zoek wel naar miniaturen van auto's die Ettore bouwde en aan meewerkte voordat hij zijn eigen fabriek in Molsheim had. Alles wat dus voor Type 13 te vinden is. Te beginnen met de hoofdzakelijk als bouwer van gemotoriseerde driewielers bekende firma Prinetti & Stucchi in Milaan. Bugatti bouwde ondermeer een van twee motoren voorziene driewieler waarmee hij ook een race won. Onderstaand, van vier wielen voorzien wagentje, nog steeds lijkend op een motorfiets (met fietszadel en -stuur), is van zijn hand.
30.12.24
Herdenken
Type 13 4
De originele versie van het Type 13 won een race in Noord-Italië, om precies te zijn in Brescia en het model van de winnende auto ging daarom Brescia heten. Hier zien we een Type 22 of 23, de Types 22 en 23 met 8 kleppen werden gebouwd tussen 1914 en 1920, die met 16 kleppen vanaf 1921. Het verschil tussen de Types 22 en 23 zat hem in de wielbasis, het Type 23 was 11 centimeter langer.
29.12.24
Krootje enzovoort
De herdertjes lagen intussen net over de grens in Drenthe in het veld, helaas had het drietal: Luppe, Minze en Egge tijdens het tellen van de schapen ruzie gekregen en lag Luppe met gekloofde schedel op zijn buik op de koude grond met een driekwart geledigde kruik citroenjenever naast zich. Minze was net van plan zijn illegale vuurwerk af te steken, toen aan de horizon vanuit de richting Ooststellingwerf een engel verscheen, bij nader inzien bleek het Krootje, die na het openen van haar oogjes, deze op aarde voorgoed gesloten had, maar op weg naar de hemel ze weer wijd opende en beide handen uitstrekte naar Luppe die meteen, voornamelijk vanwege acute alcoholvergiftiging, het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde. “Dat moet ons weer 'ebeur’n”, mompelde Egge, die van een ooi met de naam Itske afstapte. “Zal je ’n keer kerstemis vier’n, goat Luppe de piepe uut”. “Maar oe hebt doar flink oan biedroag’n”, zei Minze, “eerstens heb oe de jenever ‘ekocht en daarna heb oe ‘m de schedel ‘ekloofd omdat oe 68 skapen ‘eteld had en hij 69.” “’t Was altied donderen met Luppe”, zei Egge, zijn gulp dichtknopend. “Fient oe dat gek dan? Luppe kwam uut Donderen”, zei Minze, terwijl hij de eerste superzevenklapper aanstak, waarna de schapen “Daar is uit ’s werelds duist’re wolken” aanhieven. De schapen waren nauwelijks uitgezongen of er klonk blaasmuziek. "Hemelse hoorns, halléhalléluja", riep Minze en zonk, de handen ten hemel geheven, op de knieën. "Welnee man, dat is oe gettobloater", zei Egge. "Gettobloatster", verbeterde Minze, terwijl hij een takje uitgebloeide struikhei van zijn broek sloeg. En inderdaad bleek het een nachtprogramma van de Evangelische Omroep op NPO3FM met een live-uitzending vanuit Ulrum met medewerking van het christelijk-gereformeerde fanfarecorps "Soli Deo Gloria". “Wilt oe nog een slokkien?”, vroeg Egge, die de bijna lege citroenjeneverfles naast het levenloze lichaam van Luppe had opgeraapt en voorzichtig een klein slokje nam. “Nou loat’n we dat moar doen, want ’s toch koalder dan dat ik docht” en Minze nam een forse teug. “Niet zoa hastig”, zei Egge, terwijl “Soli Deo Gloria” “Nu zijt wellecome” inzette.
Mars
Type 13 3
28.12.24
Soev 4
Mijn oudste zoon meldt dat katten - dus ook Soev - pas gaan meppen al ze angstig zijn, dus dat brengt een heel nieuw licht op Soevs worsteling met de kater in het huis van de toneeldecorateur en haar verzet tegen Metoo. Aanval is de beste verdediging. Op zeker moment had Soev een ontstoken oor. Klaarblijkelijk had ze er aan gekrabd met een vuile nagel en het zwol dusdanig op dat we besloten op zaterdagavond een dierenarts te bellen. De enige die dienst had zat helemaal in Scheveningen, dus ging ik een kwartier later met bus en tram met Soev op schoot daar naar toe. De arts prikte de zwelling door en Soev had de rest van haar jaren leven in plaats van een kattenoor, iets dat meer leek op een verschrompelde vijg op haar kopje.
Walker
Jerry Jeff Walker in "Circus Maximus"
Toen
ik hem ooit vroeg Texas te beschrijven, antwoordde de in de staat New
York geboren Jerry Jeff Walker: "Flat, the highest point is the top of
your car!" De in 2020 overleden "cosmic cowboy", die voornamelijk herdacht wordt als de schrijver van "Mr. Bojangles", had echter meer
noten op zijn zang. Want voordat dat lied
samen met David Bromberg op de plaat werd vastgelegd zat hij in
"Circus Maximus", verantwoordelijk voor twee elpees op het label
Vanguard. Op 17 februari 1981 liet ik - heel wonderlijk heb ik het
draaiboek van die uitzending bewaard - "Lost Sea Shanty" van
de eerste elpee horen. Jerry Jeff neemt de vokalen voor zijn rekening.
Opvallend hoe de groep als "The Byrds" klinkt en op de volgende langspeelplaat
als "Country Joe & The Fish", het orgeltje van Bob Bruno
produceert nagenoeg hetzelfde geluid als dat van David Cohen in "The
Fish". Niet zo heel merkwaardig omdat zowel Jerry Jeff Walker, Country
Joe McDonald als Roger McGuinn vanuit een folkachtergrond naar een
electrisch instrumentarium switchten. In 1978 ontmoette ik - ik logeerde
bij Kinky Friedman in Austin - Jerry Jeff en ik herinner me hoeveel
moeite ik had om, de als een beschonken duivel rijdende Jerry Jeff op
weg naar zijn huis, bij te houden. Kinky en Jerry Jeff begonnen een
uren durend gesprek over Amerikaanse stand-up comedians, zodat Kinky en
ik pas rond een uur of negen de volgende ochtend weer in huize Friedman
arriveerden. Op mijn vraag hoe Jerry Jeff zijn liedjes schreef
antwoordde hij: pas op het laatste moment, wanneer de opnamestudio al
geboekt was. Er verschenen platen, soms met ingehuurde muzikanten uit
Nashville (Norbert Putman, Johnny Gimble), maar altijd met zijn vaste
begeleidingsgroep "The Lost Gonzo Band", waarvan hij in 1976 afscheid
nam. Op "Ridin' High" staat dit "Pissin" in the wind".
Wilders
Bij geruchte vernam ik dat Geert Wilders zich tot aankomend president Trump heeft gericht met de boodschap dat hij gaarne, anders dan Canada, Groenland en Panama, Nederland aanmeldt om 51ste staat van de USA te worden. Hij benadrukt het feit dat er qua taal geen enkele moeilijkheid bestaat omdat het Nederlands toch reeds op het punt staat door het Engels te worden vervangen. Koning Willem Alexander kan de eerste jaren het gouverneurschap waarnemen, dat na verloren verkiezingen door Wilders zelf zal worden ingenomen. Dennnis Worstebroodje, Almere.
Type 13 2
27.12.24
Vuurwerk
Stoffel Cromcond
Kanselier Albenauwer was genoemd naar dit type Mercedes-Benz.
Type 13
Soev 3
Op zeker moment kregen wij, doch niet Soev zo bleek, het idee dat zij best voor enige nakomelingen zou kunnen zorgen en via-via namen wij contact op met iemand in Amsterdam die een siamese kater bezat. Soef werd daar naar toe getransporteerd. Na een paar dagen meldde de man zich. of we de kat zo snel mogelijk wilden ophalen, want ze had zijn kater alle hoeken van het huis laten zien door fors op hem in te meppen maar bovendien, hij was ontwerper van theaterdecors, op zijn tekeningen gaan zitten om daar haar behoefte op doen. Wij spoorslags vanuit Breukelen naar Amsterdam om Soev terug te halen. Een paar jaar later kregen we het verzoek om een siamese kat in huis op te nemen. Ze heette Metoo (het was in de dagen dat niemand nog gehoord had van Harvey Weinstein en consorten) en we namen de kat in huis. Dat was geheel tegen de zin van Soef, die ogenblikkelijk een enorme meppartij begon, zodat Metoo voorlopig, angstig, naar de eerste verdieping werd gebracht en Soef op de begane grond haar domein had. Dat kon niet zo blijven en dus werd Metoo elders geplaatst.
26.12.24
Feest
en hun vorige megasucces
"Stroffelstientsje Lizze, Nimmen Sizze"
King
Bugatti "Pur-Sang"
Toch een tikkeltje merkwaardig dat de serie echte Bugattis met het Type 13 begint, als hij een eigen fabriek start in het dan in Duitsland gelegen Molsheim. Waar zijn de Type 1 tot en met 12? Het is simpel. Alle auto's waaraan hij gewerkt heeft voor andere fabrieken, of ze nou Prinetti & Stucchi, De Dietrich, Mathis of Detuz heten. Bugatti werkt in 1909 nog bij Deutz als hij voor zichzelf in de kelder van zijn woning de "Pur-Sang" construeert, later bijgenamd "de kreeft", vermoedelijk vanwege de oranje kleur. Het autootje met een boring en slag van 62x100 heeft niet de van latere modellen bekende hoefijzervormige radiateur.
Soev 2
Om Soevs vernieldrift in toom te houden gebruikten we het woord "af", dan stopte ze onder luid protest waarmee ze bezig was. Bezoekende vrienden vertelde ik dat Soev de enige kat was die automerken uit elkaar kon houden. Ik zei: "Soev rijdt in Citroën". Het bleef muisstil. "Soev rijdt in een Nash". Doodse stillte. "Soev rijdt in een DAF". Dan brak de hel los. Soev ging als een dolle hond te keer. Ze kwam overigens niet buiten, in elk geval niet op straat. Hoogstens op het balkon. Toch wist ze daar een mus te vangen. Ze was twee keer in Berlijn, een keer per auto, een keer per trein. In de trein zat ze aan een riem bij mij op schoot. Een Duits jongetje dat haar zag sprak de woorden: "Gucke Mal Mutti, ein Äffchen." Op zijn volgende verjaardag schijnt de jongen de vollediige Brehm cadeau te hebben gekregen.
24.12.24
Habits
Eén van de allereerste jazzplaten die ik kocht - nog op 78-toeren - was "Buddy' Habits" van de Dutch Swing College Band. Voor die opname heb ik niet gekozen, wel voor deze live opname uit 1958. Schilperoort, Kesber van Dorsser, Mak en Merkt zijn inmiddels verdwenen, van de oude getrouwen zijn alleen Kolstee, Schrier en Ligthart over. Omdat ik altijd graag opnamen vergelijk volgen nog twee opnamen, de oudste dateert van october 1923 en is van King Oliver's Jazz Band en is daarom bijzonder omdat Louis Armstrong, naast tweede cornet ook een solo op slidewhistle geeft en er in plaats van de destijds gebruikelijke tuba een bassax te horen is. Van totaal andere orde is een recentere opname maar wel in een gedateerder stijl, gespeeld door het Heliotrope Ragtime Orchestra.
Soev
Pixy is niet de eerste kat in mijn leven, zestig jaar geleden was er Soevana kortweg Soev of Soevje, een Siamees en aanzienlijk praatgrager dan Pixy. Soev had overal een antwoord op. Dat een huisdier pas laat in mij leven kwam had alles te maken met mijn vader, hij vond zo'n indringer niet nodig. Goed, in de jaren vijftig was er heel even een goudhamster, oorspronkelijk uit Syrië, dat kon toen nog, Wilders en Faber waren heel jong of ongeboren. Ik had een paartje, maar twee dagen na aankomst had het vrouwtje het mannetje doodgebeten. Het vrouwtje noemde ik De Wodder en ik liet haar 's avonds los in de woonkamer waar, ze ogenblikkelijk achter de boeken verdween, zodat het een hele toer was om haar terug te vinden achter Simenon en Jean Jaurès. Grotere huisdieren bleven bij Bloemendaal Sr. ongewenst. Pas toen ik op eigen benen stond verscheen Soefje. Behalve dat zij de bek in beide pootjes had, maakte ze veel stuk: zo gebruikte een prachtig gordijn voor de voordeur in de kleuren van de black watch als klimrek en vond ze het nodig om in een emmer klaargelegd wasgoed als toilet gebruiken.
23.12.24
HTM
Bestellen
Twee
zaken vallen op bij deze Austin bestelwagen uit 1911: het is een heel
vroege frontstuurauto en de zijkanten van de auto worden voor reclame
van het bedrijf gebruikt. Dat laatste werd overgenomen van de door
paarden getrokken bestelwagens, maar ook daar was het pas van recente
datum, net als het thuis bezorgen trouwens.
22.12.24
21.12.24
Hochzeit?
Een paar vragen
Hoe lang moet je naar Wilders maatstaven in Nederland wonen om echt Nederlander te zijn? Komen al zijn kiezers door een inburgeringscursus voor nieuwe Nederlanders? Hoe ziet het door zijn kiezers gewenste Nederland er uit?
20.12.24
Brass Monkey
Combineer Britse volksmuziek op snaren met het in het Verenigd Koninkrijk populaire brassbandmuziek je krijgt de in de jaren tachtig van de vorig eeuw en in de negentig herenigde prachtformatie Brass Monkey met Martin Carthy.
19.12.24
T46 4
De eerste Bugatti T46 werd in 1930 afgeleverd, de laatste in 1936, terwijl er vanaf 1932 ook een T46 met compressor, de T46S, verkrijgbaar was. Natuurlijk was er in die zes jaren wel het een en ander in de carrosserievorm gewijzigd. De "surprofilé" van 1936 zag er totaal anders uit.
18.12.24
Choro 2
Dat volksmuziek de grote concertzaal bereikt is niet uniek. Hier laat de Braziliaanse componist Heitor Villa-Lobos zijn Choro No.10 horen.