17.12.12

Immigranten 10

De Joodse immigranten uit Oost-Europa spraken op een enkele uitzondering na allemaal Jiddisj, het hoofdbestanddeel van die taal was Duits, maar dan een Duits dat vijf eeuwen eerder gesproken werd in de omgeving van Frankfurt am Main. Maar er zaten ook Hebreeuwse, Poolse en Russische woorden in en eenmaal in de Verenigde Staten kwamen er Engelse begrippen bij, zoals 'nextdoorke' (buurvrouw). Met de muziek was het in feite niet anders, ook hier was sprake van een leencultuur, Joden in Polen ontleenden muzikale invloeden aan hun omgeving, die anders was dan die van Joden in Roemeniƫ. In plaats van aandacht te vragen voor het klezmerfenomeen, lijkt het me aardiger te wijzen op een aantal uit Oost-Europa afkomstige voorzangers of chazzanim die in de Verenigde Staten furore maaakten. Mordechai Hershman (1888 - 1940) [foto] kwam uit Oekraine en was o.a. voorzanger in Vilnius, voordat hij in 1920 naar Amerika vertrok, hij was de belangrijkste chazzan in de Beth El Temple in Brooklyn. Pierre Pinchik (1900 - 1971), maakte deel uit van de artistenbrigade van het Rode Leger, vordat hij begin jaren twintig voorzanger werd eerst in Kiev, later in Leningrad. In 1926 gaat hij op tournee in Amerika en wordt vervolgens chazzan in Chicago. Yossele Rosenblatt (1882 - 1933), eveneens uit Oekraine was achtereenvolgens chazzan in Munkacs (Hongarije), Bratislava en Hamburg, voordat hij in 1912 naar New York vertrok. Hershman, Pinchik en Rosenblatt zijn tenoren, maar Zavel Kwartin (1874 - 1952) was een in Rusland geboren bariton, die in 1903 als chazzan in Wenen werkte, in 1920 maakte hij een tournee door de Verenigde Staten, waarna hij een baan in New York accepteerde.