Op de voorgrond de Praagse PCC-car met trolley, daarchter een Haagse met pantograaf.
De naam herinner ik me en ook heel vaag dat ik de muziek redelijk spannend, maar ook absurd vond. Een grammofoonplaat van het Sauter-Fineganorkest heb ik nooit gekocht, gister vond ik twee stukken, helaas niet hun meest bekende "Doodletown Fifers", op YouTube. De aarzelende introductie van zowel "Midnight Sleighride" en "Holiday" door de heren is ontroerend en in enorme tegenstelling met de "drive" van de band.
Zoals in een marching band gebruikelijk twee drummers: Lawrence Marrero op bass- en "Baby" Dodds op snaredrum.
De rol van de rol was in 1919 nog niet uitgespeeld, zo verschenen opnamen van het tweede orkest uit New Orleans, het Louisiana Five Jazz Orchestra op Edisonrollen. Het verband tussen het eerste orkest, de Original Dixieland Jass Band en het Louisiana Five Orchestra is clarinettist Alcide "Yellow" Nunez (foto), in 1916 vertrok hij naar Chicago, waar hij optrad met eerst genoemde band, maar vertrok voor dat er in 1917 opnamen gemaakt werden. In 1919 assisteerde hij drummer Anton Lada bij de formatie van de Louisiana Five, na opnieuw een poos in Chicago te hebben gespeeld, ging Nunez terug naar New Orleans, waar hij, naast clarinettist, ook werkzaam was bij de politie. "B-Hap-E" opgenomen op 14 april 1919.
De negentiende eeuw is wat uitvindingen betreft een buitengewoon vruchtbare eeuw geweest, ook op muziekinstrumentengebied. Veel van de destijds uitgevonden instrumenten zijn inmiddels al weer verdwenen, maar de saxofoon - genoemd naar zijn uitvinder Adolphe Sax - heeft het, ook omdat er ogenblikkelijk voor "het instrument met de menselijke stem" werd gecomponeerd, gehaald. Er is een hele familie van sopranino- tot bassax, maar zelfs bij de saxofoons zijn instrumenten in onbruik geraakt , zoals de C-melodysax, een instrument, tussen de alt- en de tenorsax, dat o.a. bekendheid kreeg door Frankie Trumbauer. Een andere C-melodysaxofonist was Rudy Wiedoeft (foto), een uit Duitse immigranten in Detroit geboren klarinettist, begonnen in een familieorkest, maar die honderd jaar jaar geleden bekend werd als saxofoonvirtuoos. Eerst in de Frisco 'Jass' Band, waarvan de naam ten onrechte suggereerde dat het orkest uit San Francisco kwam. Van het orkest twee nummers, de "Johnson 'Jass' Blues" en "Night Time in Little Italy" (waarin o.a "O Sole Mio" voorbijkomt") beide opgenomen in 1917. In de jaren twintig ging Wiedoeft solo, vaak begeleid door een pianist, waarin hij alle trucs uit de kast haalde en de saxofoon liet lachen en huilen. Ook de titels verwijzen naar de grappen en grollen, die Wiedoeft zich veroorloofde: "Saxarella", "Sax-o-Phun" en "Saxophobia".
Het orkest van James Reese Europe is aanzienlijk groter dan een jazzband uit diezelfde tijd, soms telt het zelfs 125 leden. Populair is hij al, wanneer hij door het blanke danskoppel Vernon en Irene Castle wordt ingehuurd om hen te begeleiden. Deze opname van "Castle House Rag" door Europe's Society Orchestra dateert uit begin 1914, de titel verwijst naar het echtpaar Castle, dat de, naar de zin van veel blanken in de Verenigde Staten, zwarte, extravagante danspassen in gepastere - lees geciviliseerder witte - banen trachtte te leiden. Hoe er in die jaren naar zwarte cultuur werd gekeken, hoort en ziet u hier, terwijl ook de bijdrage van de Castles en Europe aan bod komt. Europe (foto) leidde tijdens de Eerste Wereldoorlog een Amerikaans legerorkest, dat in Frankrijk enorm furore maakte. Na terugkeer in de Verenigde Staten werd hij door een drummer van zijn orkest doodgestoken.
Even terug naar 1907. Waarom? Omdat ik gek word van de voortdurende beweringen van zogenaamde popprofessoren, die blijven suggereren dat met Elvis Presley de populaire muziek begint. Nooit afgevraagd waarom Debussy Golliwog's Cakewalk schreef, duidelijk beinvloed door de populaire muziek van een eeuw geleden, maar ach, van Debussy zullen ze ook nooit gehoord hebben. Goed 1907 dus, Olly Oakley (foto), een banjospelende zoon van een juwelier in de Britse Midlands, samen met een pianist in "Lumbrin Luke".
Al mut ik wel seer gnize om disse sin inne adfertinsje:
Zo'n naam klinkt niet Engels, dat is niet zo verwonderlijk want de Shetlanders hebben meer op met de Vikingen, in de haven van de hoofdstad, Lerwick, ligt een vikingschip en sommige straatnamen liegen er ook niet om: King Haraldstreet en King Haakonstreet. De Noorse stad Bergen ligt dichterbij dan de Britse hoofdstad. Op de veerboot van Aberdeen naar de Orkneys dronk ik mijn eerste flesje Shetlands bier, gebrouwen op Unst, en toen ik ontdekte dat een bezoek aan de brouwerij, de Valhalla Brewery, tot de mogelijkheden behoorde ben ik daar op een middag naar toe gegaan. Het is een eenmansbedrijf met vier verschillende bieren en ik kreeg een persoonlijke rondleiding van de eigenaar. Vooral de namen van de bieren zijn fraai: "White Wife", "Auld Rock", "Simmer Dim" en "Sjolmet Stout", een verklaring van de namen staat hieronder.
Ik verkeerde in de veronderstelling dat Standard tijdens de Tweede Wereldoorlog overschakelde op miltaire vrachtwagenproductie, maar nee, gister ontdekte ik dat de fabriek ondermeer de beroemde De Havilland "Mosquito", bouwde oorspronkelijk bedoeld als jachtbommenwerper, maar later ook ingezet als jachtvliegtuig.
Natuurlijk keek ik afgelopen zondag naar het programma "Boeken" van Wim Brands, hij sprak met Douwe Draaisma over diens "Vergeetboek". De vrijdag ervoor had ik een herinneringsmoment gekoppeld aan vergeten. Ik kocht in Den Haag een pakje "Lurpak", Deense boter, die naar Groot-Brittannië wordt geëexporteerd. Het was de "Lighter"-versie gemengd met plantaardige olie.En plotseling herinnerde ik me dat een onderwijzer in Leeuwarden me meer dan zestig jaar geleden vertelde dat de Friese zuivelfabrieken de export van boter naar Groot-Brittannië waren kwijtgeraakt omdat ze roomboter hadden gemengd met plantaardige olie, iets dat toen verboden was. De Denen namen de Britse markt over en Harlingen werd een minder belangrijke zeehaven. Dat verhaal herinner ik me, maar de naam van de onderwijzer, die het vertelde, ben ik vergeten.
Raymond Burr zit, nadat ik de deur achter hem heb gesloten al in de Nash, terwijl ik keurig in streepjespak omloop om achter het stuur plaats te nemen.
Het gaat zelden over brood in de Tweede Kamer, dat is wel eens anders geweest, jaren geleden beklaagde Gerda Brautigam (P.v.d.A.) zich over de slechte kwaliteit van deze dagelijkse kost. Eigenlijk zou er best wel weer eens in het parlement lawijt over brood gemaakt kunnen worden, want ik ben inmiddels wel uitgekeken op vikorn, waldkorn of hoe het gebakken deeg ook mag heten. Ik eet nu al een paar dagen brood uit Den Haag van superieure kwaliteit, gekocht op de Denneweg, bij zoals ze het zelf omschrijven de Haagschere bakkers Hans en Frans Hessing, twee broers ooit begonnen in de Reinkenstraat, maar inmiddels met filialen aan de, net genoemde, Denneweg en de Theresiastraat. Spelt, cranberrybrood en krentenbrood, waarbij je geen fiets nodig hebt om van krent naar krent te fietsen, van ongeevenaarde kwaliteit. Hier zijn Hans en Frans aan het woord.
In 1936 kwam Standard met een reeks nieuwe modellen, ze hadden allemaal een nummer, ontleend aan het aantal pk's voorafgegaan door het woord "Flying". De Standard "Flying Twelve" (foto boven) had een viercylinderzijklepmotor met een inhoud van 1609cc. Het model bleef nagenoeg ongewijzigd tot de oorlog uitbrak en de Britse automobielindustrie overging op de productie van militair materieel. Na de oorlog kwam nagenoeg dezelfde auto terug, die overigens ook met een iets grotere motor als "Flying Fourteen" verkocht werd. De carrosserieën werden in een andere fabriek gemaakt, zodat ze op een vrachtwagen naar Coventry moesten worden gebracht, waar de auto's werden afgemonteerd.
In 1948 verscheen de eerste nieuwe Standard, de "Vanguard" met een viercylinderkopklepmotor met een inhoud van 2088cc, de meeste werden dat jaar geëxporteerd. In 1953 werd niet alleen het front ingrijpend gewijzigd, maar kreeg de wagen ook een echte kofferbak. Van beide types waren "estates" en "vans" leverbaar. Onderstaande Israelische ambulance is een "Vanguard Phase II estate" uit 1953.
In 1955 kwam de "Vanguard Phase III" uit met een zelfdragende carrosserie, in feite ging het op de motor na, om een geheel nieuwe auto.
De Engelse taal kent een prachtige uitdrukking, die zich moeilijk leterlijk in het Nederlands laat vertalen: "marching to his own drum". Sinds anderhalf jaar ken ik de heer Ozenfant nu, en als er iemand is, die volslagen op de muziek van zijn eigen trommeltje marcheert, dan is hij het. Ik ontdekte al snel dat hapklare brokjes voor hem zeer belangrijk waren en dat ik het niet moest wagen, nadat ik de etensbak gevuld had, daarbij in de buurt te komen. Niet dat hij at, nee, hij beschermde zijn voer. Dat betekende min of meer dat de keuken waar de voerbak stond, voor mij zolang er eten in de bak zat, voor mij verboden terrein was. Ik besloot daarop de heer Ozenfant eerst wat brokjes uit de hand te voeren, zodat hij wist dat zijn kostelijk voer door mij verstrekt werd, en pas daarna de voerbak neer te zetten. Dat ging enige tijd goed tot de heer Ozenfant besloot niet meer uit mijn hand te eten. Zoiets van: jij denkt dat je slim bent, maar ik ben slimmer en ik trap niet in zo'n handeling. De heer Ozenfant mag buitengewoon graag wandelen: zodra hij zijn hals- en lijnband ziet voert hij een koddig dansje uit, waarvan een kozak nog wel iets kan leren. Maar sinds eergister vertoont hij ook wat wandelen betreft nieuw gedrag. Vaak komt hij 's avonds met zijn voorpoot tegen mijn broek aanslaan om me te herinneren dat het tijd is om uit tegaan. Soms wil ik eerst iets afmaken, waar ik op dat moment mee bezig ben en gaan we daarna pas wandelen, een woord dat hij trouwens uitstekend begrijpt. Sinds dinsdagavond gaat hij, als er niet ogenblikkelijk door mij gereageerd wordt, achter een stoel zitten en wenst hij, hoe ik ook met de verleidelijke halsband zwaai, niet te reageren. Boos?
Van 1941 tot 1945 woonde ik in Drachten, daar reed geen electrische tram, maar een stoomtram in drie richtingen: Heerenveen, Groningen en Leeuwarden, meestal werden de wagons getrokken door vierkante, doosvormige locomotieven, die door spoorliefhebbers "stoofjes" genoemd worden. Maar zo nu en dan stond er in mijn ogen een echtere, door Maffei gebouwde, locomotief voor de wagons. De tram naar Leeuwarden reed over een eigen baan naar Veenwouden, daar werd omgerangeerd en vervolgens reed de tram over de treinbaan naar Leeuwarden, vlak voor het spoorstation daar zwenkte hij naar rechts om langs dat station naar het tramstation te rijden. Het gekke is dat ik me van het interieur van de rijtuigen (foto) niets meer kan herinneren, maar misschien heb ik ze ook alleen maar van de buitenkant bewonderd.
"Ik las krekt disse adfertensje en toen docht ik "postkantoren gewoan geopend?" Wat salle we nou hewwe, de postkantoren binne ommers al tyden leden dichtgaan."
Uit die tijd herinner ik me de radiopraatjes van ir. Posthumus Meyjes op zondag onder de titel: "De Spoorwegen Spreken", waarin hij de veranderingen en verbeteringen op het spoor besprak. Een ding vergeet ik nooit: hij had het nooit over Zwolle maar altijd over Zwol, dat vond ik als klein kereltje prachtig. Zwol!
