Nynke

Het boek, dat ik j.l. vrijdag kocht bij antiquariaat Kretzschmar aan het Haagse Noordeinde, moet kort na de oorlog voor het laatst gelezen zijn, want halverwege vind ik een stukje papier uit het Amsterdamse telefoonboek, dat als bladwijzer heeft gediend. Amsterdam heeft vijfcijferige telefoonummers en Euterpestraat heet de Gerrit v.d. Veenstraat (politieke tekenaar en filmrecensent L.J. Jordaan woont op nummer 134). Ik moet Nienke* van Hichtums " Schimmels voor de koets" toen voor de eerste keer gelezen hebben en gister heb ik het, waarschijnlijk veel sneller als destijds, opnieuw gelezen. Niet vanwege een "heilig moeten", maar gewoon omdat ik nieuwgierig was of ik na zestig jaar het boek met plezier zou kunnen lezen. Inmiddels weet ik dankzij Aukje Holtrops voortreffelijke biografie over Sjoukje Troelstra - Bokma de Boer (Nynke van Hichtum)**, dat de basis van het verhaal berust op de geschiedenis van een jongen uit haar geboortedorp Nes, Ruurd van Kuiken. "Schimmels voor de koets" is weliswaar in het Nederlands geschreven, maar het is een echt Fries boek, niet alleen vanwege de vele friesismen, maar ook omdat het, zelfs als het verhaal zich naar Amsterdam verplaatst, bijna volledig onder Friezen speelt, soms, moet ik zeggen, bijna op het irritant nationalistische af. Misschien paste dat in 1936, toen het boek voor de eerst keer verscheen, 72 jaar later heeft het, anders dan "Afkes Tiental", Jelle van Sipke-Froukjes" en "Drie van de Oude Plaats" van dezelfde schrijfster, een te gedateerd patina.
* Sjouke Bokma de Boer debuteerde als in het Fries als Nynke fen Hichtum, zelfs prefereerde ze Nynke boven Nienke, maar Van Goor in Den Haag spelt haar naam in "Schimmels voor de koets" met ie.
**Nynke van Hichtum. Leven en wereld van Sjoukje Troelstra - Bokma de Boer 1860 - 1939 door Aukje Holtrop, ISBN 978 90 254 1806 6)