Noem Mexico en ogenblikkelijk wordt het land muzikaal geassocieerd met mariachi, maar waar het woord mariachi precies
vandaan komt zal naar alle waarschijnlijkheid altijd wel een raadsel
blijven. Lang werd gedacht dat het een verbastering was van het Franse
woord mariage, niet zo vreemd omdat de Fransen in 1862 Mexico binnen
vielen en kort daarna Maximiliaan als keizer op de troon plaatsten. Het
keizerrijk was van korte duur: op 19 juni 1867 werd Maximiliaan geëxecuteerd. Het woord mariachi dateert echter al van voor de zogenaamde "Franse Interventie".
Vandaag de dag associëren
we mariachi met violen, gitaren en trompetten, maar van schallend koper
is in de eerste grammofoonplatenopnames geen sprake. Het Cuerteto
Coculense, genoemd naar de plaats van herkomst, Cocula, telde vier
instrumentalisten: twee violisten, een vihuela- (kleine gitaar) en een
guitarron (basgitaar)-speler. Het kwartet werd in 1907-'08 door drie
verschillende Amerikaanse maatschappijen opgenomen: Edison, Columbia en
Victor. Dit is "Las Abajeñas"
waarin de vrouwen uit uit het laag gelegen land worden bezongen. Ook
bij de Mariachi Coculense de Cirilo Marmolejo is van trompetten
(nog) geen sprake. Een opname uit 1937 van "La Cantinera". Cirilo's oomzegger José
Marmolejo maakte voordat hij een eigen mariachigroep (Mariachi Tapatio)
startte deel uit van het orkest van Cirilo, en alhoewel er sprake is
van een cornetspeler in sommige vroege mariachibands, is de eerste
bekende trompettist Jesús Salazar, die we hier horen in "La Rosita"
met de Mariachi Tapatio. Een ander fameus mariachi-orkest is dat van
Silvestre Vargas en zijn Mariachi Vargas de Tecalitlán. Niet alleen een
trompettist (Miguel Martinez) maar ook een harpist in een naoorlogse
opname van "El Toro Viejo".
