8.11.21

Retoucheren

 


Beide foto's, van "J.H. Schaefer's Kunstcentrum, Amsterdam", zijn meer dan honderd jaar geleden genomen en hevig geretoucheerd: zowel op de Amsterdamse als de Haagse foto ontbreekt de bovenleiding en de Haagse tram mist zelfs een stroomafnemer. Ik heb lang naar beide foto's zitten kijken, vooral het plaatje van de tram op de brug bij de Groothertoginnelaan stelt me voor raadsels: want het nummer van de motorwagen ontbreekt en waarom zit het lijnnummer 3 links, terwijl dat in de regel rechts zat? Het koersbord is onleesbaar, er zijn drie aan de bovenzijde gebogen ramen aan de zijkant, dus het is geen 'tweeramer", maar het is ook geen "fordje" want die hadden rechte ramen, lijn 3 reed in die tijd nog over het Binnenhof en omdat de toegangspoorten laag waren, reden daar lage "tweeramers" later aangevuld met lage "fordjes". Uiteindelijk heb ik besloten dat de motorwagen een "laagdakker fordje" is uit een in 1907/08 door Werkspoor geleverde serie van achttien wagens.

De Amsterdamse foto genomen van motorwagen 68 op lijn 8 is gelukkig minder geretoucheerd, zelfs het koersbord is met het enige moeite leesbaar: "Stationsplein, J.D. Meijerplein, Weesperzijde", het is een zogenaamde "Union" uit de serie 50