31.1.25

Achterwielaandrijving


 

Simca

 

Een advertentie van Simca, die voor degenen die zich niet voor automobielhistorie interesseren een vraag oproept: waarom werd de advertentie in het 20 octobernummer van "De Auto" door NEKAF (Nederlandse Kaiser-Frazer Fabrieken N.V.) geplaatst, terwijl als er al een associatie met NEKAF bestaat, die met het leger-manusje-van-alles, de Jeep is. NEKAF was een redelijk zelfstandig assemblagebedrijf dat de producten van de pas na de Tweede Wereloorlog begonnen Amerikaanse autofabriek Kaiser-Frazer in elkaar zette, maar in 1955 ook Simca's en Hillmans. Ook de Jeep en de Willys "Aero"en zelfs Saabs kwamen soms uit het Rotterdamse bedrijf.

Wilbur

 

Wilbur De Paris, trombone met zijn broer Sidney, trompet en Omer Simeon, klarinet plus enige anderen in 1958  met "Panama" in een moordend tempo.


30.1.25

T. 13



T.13  was de eerste Bugatti  die commercieel leverbaar was vanuit de fabriek in Molsheim. Oorspronkelijk was het een viercylinder met 8 kleppen, later was ook een 16 klepper leverbaar , die vanaf 1914 tot na 1920 leverbaar zou blijven. De wielbasis was 2 meter, maar er was ook een 2,4 meter  en een 2,55 meter wielbasis leverbaar, die heetten respectievelijk T.15 en T.17. Wat er alllemaal mogelijk was op basis van  de T.13 is gedeeltelijk te zien op de foto's. 

 

29.1.25

Peugeot

 


Ettore Bugatti had gewerkt voor Prinetti & Stucchi, De Dietrich, Mathis en Deutz voordat hij zijn eigen naam op de radiateur van een auto kon zetten, maar toch bleef hij actief voor andere fabrieken. Zo bouwde hij een  klein autootje dat hij eerst probeerde te slijten aan een Duitse fabrikant,  maar dat  uiteindelijk  als Bébé bij Peugeot terecht kwam. Hij bouwde voor zelfde firma een prototype (foto onder), maar dat werd, in dezelfde periode (1912) als de Bébé, geen succes. In 1930 produceerde hij wel de motor voor de Peugeot 201X (foto 3).

 

Zo kan he† ook 25

Het wordt tijd de serie 'Zo kan het ook" te beëindigen en ik ga dat doen met een stukje globalisering, want waarom zingen en spelen de Groninger Stroatkinkers over hun liefde voor Groninger meisjes op de manier zoals dat gebruikelijk is in het Amerikaanse bluegrassrepertoire, een  manier van zingen en musiceren ooit bedacht door Bill Monroe. Simpel. Omdat ze het leuk vinden. Hetzelfde gebeurt in Tsjechië. En in Japan. Ik herinner me de eerste Japanse auto's die tot ons kamen en hoe er gemopperd werd over imitatie, dat mopperen is jaren geleden al verdwenen, maar of dat met deze Japanse jodelaar en het jodelen in Japan in het algemeen zal gebeuren, waag ik te betwijfelen. Wij hadden hier ooit Olga Lowina, maar het jodelen in Nederland is nooit echt van grond gekomen. In Congo werd de rumba  wel razend populair en je moet ook niet vreemd opkijken van een Soedanese mambo. In feite is die globalisering van muziek al een paar eeuwen aan de gang, de polka afkomstig uit Bohemen maakte rond 1840 furore in Parijs, de tango uit Argentinië kon je rond 1900 in Europa al  horen.


28.1.25

Loewy

 

Ik had eind jaren veertig, begin jaren vijftig natuurlijk veel meer met vliegtuigen dan met  auto's. De oorzaak was dat vliegveld Leeuwarden onder handbereik lag. Ik  was daar vaak te vinden  na schooltijd. Loewy, de ontwerper van deze Studebaker had duidelijk gekeken naar vliegtuigen en ik heb werkelijk geen idee of ik daarom nog precies weet waar ik de dit model Studebaker voor de eerste keer zag.
Hij week af van alles wat ik aan auto's kende, voor- en achterkant leken op elkaar. Het was in mijn ogen een schitterende auto en hij reed op de Groningerstraatweg,  vlak bij het Groningerplein in Leeuwarden: een Studebaker "Champion" met de zogenaamde "bullet nose".

Jollity Farm

 

In 1967 viel er, in tegenstelling tot vandaag, nog  wat te lachen als muziekliefhebber. Je had P.D.Q. Bach aan één kant van  het muzikale spectrum en de Bonzo Dog Doo Dah Band aan de andere kant. Op de lp "Gorilla " van The Bonzo's stond "Jollity Farm" dat ik al had op een 78-toerenplaat als "comedy foxtrot" van Jack Payne and His B.B.C. Dance Orchestra uit 1930. Payne was in 1928 de baas van de afdeling dansmuziek van de B.B.C. en tegelijkertijd leider van B.B.C.'s eerste dansorkest.

Bloemetje

 

Decreet

Nu president Trump zoveel decreten  heeft getekend is de  kans groot dat sommige oekazes in de grote hoeveelheid verloren gaan, een daarvan is het  verbod op het bezit en gebruik van toiletpapier in de presidentiële suite van het Witte Huis. Trump heeft vicepresident  J.D Vance aangesteld als hoofd kontlikker, d.w.z. dat hij zelf niet  likt, maar dat hij bij toerbeurt bepaalt wie die dag de presidentskont mag likken. Zodra de president  zijn grote boodschap heeft afgeleverd trekt hij aan een schellekoor waarna een opname klinkt van de Village People met "Y.M.C.A.", waarna de  gereedstaande kontlikker zich spoorslags naar het presidentiële toilet dient te bewegen. Er schijnen zich in de presidentiële vertrekken al kleine worstelingen te hebben voorgedaan, maar tot nu toe heeft vicepresident J.D. Vance alles in redelijk goede banen kunnen leiden, vooral nadat hij waarschuwde dat hij bij groter onheil  zelf zal gaan likken.

27.1.25

Baron

In 1919 stond op de Parijse vliegtuigsalon een gesloten en redelijk gestroomlijnde tweedekker voor de - ook toen al - snelle zakenman, die zich samen met een piloot wilde verplaatsen , helaas bleef het succes van het vliegtuig uit en besloot baron De Marçay, net als andere Franse vliegtuigconstruceurs de markt uit te  breiden en auto's te gaan bouwen. Hij had, net als Farman, luxe limousines kunnen maken, maar koos voor de in opkomst zijnde uiterst lichte racewagens:  sportieve cyclecars. Het werd een kleine met een een door Anzani (geen onbekende vliegtuigmotorconstructeur uit de Eerste Wereldoorlog) gebouwde luchtgekoelde tweecylinder met een innhoud van 1100cc als aandrijvingsbron.

 

Zo kan het ook 24

 


"Lady be good" is wat je een jazzstandard kunt noemen. Lester Young (foto) had het nummer op zijn repertoire, maar ook Artie Shaw en niet vergeten Art Tatum  en Charlie Parker. Geschreven door  de gebroeders Gershwin,  (George de muziek en Ira  de woorden) als een musical in 1924 van dezelfde naam. "Lady be good" is behalve een liedje  uit de musical, net als "Fascinating Rhythm trouwens, tijdloos gebleken, maar zo moet het origineel geklonken hebben.

26.1.25

Dumptruck

 

Muir-Hill was een bedrijf  in Manchester dat op basis van  Fordsontractors niet alleen smalspoorlocomotieven bouwde, maar ook "dumptrucks" als deze. Een Dinky Toysmodel verscheen in de serie "Supertoys" in 1948  onder nummer 562, maar werd later vernummerd in 962. De chauffeur zit op een draaibare zetel.

Springtime

 

 


Springtime for Elon and the GOP

Zo kan het ook 23

 


Dit is een van de meest merkwaardige muziekfragmenten die ik  ken. Het origineel, de  "Polovetser Dansen" maakt deel uit van de opera "Prins Igor", een compositie van de Rus Aleksandr Borodin. Maar in de Verenigde Staten kreeg  de compositie grotere faam als "Stranger in Paradise", met name in  de uitvoering van Nelson Eddy (foto).

25.1.25

White 2

 

De laatste White-personenauto werd op speciale bestelling in 1936 gemaakt, de fabriek in Cleveland was namelijk 18 jaar eerder overgeschakeld op de productie van vrachtwagens. De firma, ontstaan uit een naaimachinefabriek, was al eerder van benzine in plaats van stoom als aandrijvingsbron voor zijn auto's gaan gebruiken. Dat gebeurde rond 1910. Maar de hoogtijdagen voor het merk lagen daarvoor toen de Amerikaanse president Theodore Roosevelt een White gebruikte en Webb Jay met zijn "Whistling Billy" (foto boven) bijna 120 km/u reed.

Zo kan het ook 22

 

Vijfenzeventig jaar geleden, we konden luisteren naar Hilversum 1 of 2, kwam met enige  regelmaat "In  a  Persian market" van de Engelse componist Ketèlbey (foto)  voorbij. Het maakte op mij zo'n indruk dat ik  het begin nog steeds kan fluiten. Wilbur De Paris zette het, hoe wonderlijk, ook op het repertoire.

24.1.25

Duits(?) automobilisme

 

Dat linker autootje is natuurlijk een in Duitsland in licentie gebouwde Austin Seven, een Dixi DA 1, later - in 1929 -  toen de Dixifabriek in Eisenach was overgenomen maakte het wagentje furore als BMW Dixi. Rechts staat een Swift, afkomstig uit een fabriek in Coventry die tussen 1900 en 1931 auto's bouwde, na eerst naaimachines, fietsen en gemotoriseerde driewielers te hebben gefabriceerd. Het merk verdween omdat het niet kon concurreren  met merken als Austin en Morris. Opvallend is het verschil in verlichting van beide auto's, de Dixi heeft electrische verlichting, de Swift carbidlantaarns. Beide auto's komen uit Hessen, ERB staat voor Erbach, OF voor Offenbach.

Zo kan het ook 21

 


Humoresque nummer 7 is een veel gespeeld werk van de Tsjechische componist Dvorak. Je komt het tegen op viool en cello maar waarschijnlijk het vaakst op piano. Pianogeweldenaar Art Tatum  gaf er zijn eigen draai aan.

23.1.25

White

 

White maakte in de jaren dertig vrachtwagens voor elk doel, van kleine bestelwagens voor de melkboer tot trucks met V12-motoren. In 1937 werd een verkenningswagen voor het Amerikaanse leger ontworpen, de M3A1, waarvan uiteindelijk meer dan 20.000 zouden worden gebouwd en die behalve in het Amerikaanse leger ook dienst deden in het Britse, Canadese en Russische leger. De van dezelfde neus voorziene halftrack, de M3 (foto boven) was tot ver na de Tweede Wereldoorlog overal te vinden. De M3 had een  zescylinder Whitemotor met een inhoud van net geen zeseneenhalve liter. Natuurlijk kwamen er derivaten met een andere codering, die ook door andere vrachtwagenfabrieken werden gebouwd.
In 1939/40 construeerde White onder de naam "White Horse". een interessante bestelwagen met een viercylinder luchtgekoelde motor achterin.
Begin 1949 werd onderstaande COE-(cab over engine)-truck geintroduceerd, de cabine kon binnen een halve minuut gekanteld worden.

Zo kan het ook 20

Hier werd het liedje bekend door Rowwen Hèze als "Bestel maar", maar het origineel kwam uit Los Angeles van Los Lobos als "Anselma".

22.1.25

Golden Earring(s)

Ik moet ver terug in de  tijd, maar omdat de afgelopen dagen de "Golden Earring" in  het nieuws was, lijkt het me wel leuk. André van der Louw en ik interviewden lang geleden de  band voor "Hitweek". Hun oefenruimte was een  rolschaatsbaan  aan de Haagse  Savornin Lohmanlaan., waar de jongens werden  afgericht door Fred  Haayen. Het ging er heel streng aan toe. Je zou bijna zeggen dat Haayen een loopbaan als dompteur was misgelopen. Voor zover ik me herinner  schreef de band zijn naam nog als "Golden Earrings", later zou die s aan  het eind vervallen.

Double & Triple

 

Terwijl de État tot 1935 moest wachten op de bestelde aanhangrijtuigen onderzocht een andere Franse spoorwegmaatschappij, de P.L.M. of het mogelijk was een snelle dienst tussen Parijs en Lyon te openen met gelede Bugattitreinnstellen waar plaats was voor 74  eersteklaspassagiers. Omdat het zicht te beperkt zou zijn voor de machinist werd de kiosk op de "Double" hoger geplaatst. Op 25 mei 1934 werd het treinstel tijdens een rit van Parijs naar Lyon aan de pers voorgesteld. Maar wat met twee gelede rijtuigen kan, kan ook met drie en dus bestelde de État begin november 1935 twee "Triples", die medio 1936 werden afgeleverd. Hier onder mijn model van de "Triple" van de État dat ik in gedeelten heb moeten fotograferen. Na de État bestelde de Alsace-Lorraine vijf "Triple"-treinstellen. Een "Triple" van de État had 144 zitplaatsen, die van de AL 131. De maximale snelheid van een "Triple" was 140 km/u.



Zo kan het ook 19

 


Henry Mancini's "Moon River " door een mandolineorkest uit Bandoeng

21.1.25

Trommelen

 

Настало время, что я был на своем груди барабана*

*Het is weer hoog tijd dat ik op mijn borst trommel

Zo kan het ook 18

 


Het nummer werd tegen het eind van het tweede decennium  van de twintigste eeuw voor de eerste keer op de grammofoonplaat gezet en er zouden nog  heel veel opnames volgen, maar geen enkele zoals deze.

20.1.25

Bloemendaal

 


Barclay

 


Soms hadden automodellen groteske vormen, want cabine en laadbak staan bij dit model in geen enkele verhouding. Dit vrachtwagentje oorspronkelijk uitgerust met zes melkbussen werd gemaakt door de Amerikaanse firma Barclay, een firma die beter bekend was als producent van tinnen soldaatjes. Een echte vrachtwagen met zo'n COE (cab over engine) heette in de Verenigde Staten een cherrypicker. Barclay moet in de jaren zestig in Europa onbekend geweest zijn want Greilsamer en Azéma noemen het niet in hun "Catalogue Mondial des Modèles Réduits Automobiles".

PAC

 

Links een Rolls-Royce, rechts een Georges Richard, laatstgenoemde auto gemaakt door de Société des Anciens Etablissements Georges Richard in Ivry-Port. Richard was in 1897 begonnen met een  Benzachtig voertuigje, maar in 1900 werd een Belgische Vivinus onder licentie gebouwd met een tweecylindermotor.

Burgerluchtvaart

 

 
Toen de KLM in 1920 zijn eerste reguliere lijndienst startte huurde men de vliegtuigen bij de Britse firma Aircraft Transport Travel Ltd., die naam is ook duidelijk, net als de Britse registratie zichtbaar op bovenstaande foto. Later, ik heb geen idee, hoe veel later, heeft iemand de foto geretoucheerd de naam van het Britse bedrijf is verdwenen en het toestel heeft een Nederlandse registratie. 
 
Het vliegtuig, een De Havilland DH 9, was niet als passagierstoestel gebouwd, er konden verkenningen mee worden verricht en bommen mee worden afgeworpen. 
Ook na de Tweede Wereldoorlog werden bommenwerpers aangepast aan passagiersvervoer, de AVRO Lancaster was in 1943 door Victory Aircraft in Canada al geciviliseerd en het bleek zo'n succes dat er nog een achttal werd omgebouwd. 
 
Na 1945 bouwde AVRO zelf nog dertig aangepaste Lancasters, die Lancastrians gingen heten, voor de British Overseas Airways Corporation. Ook vlogen Lancastrians in Argentinië, Australië, Canada en Italië. Er konden slecht negen passgiers mee worden vervoerd.
Op een heel andere, onofficiële manier werden in Zweden Boeing B-17's aangepast. Svenska Aeroplan A.B. (SAAB) verbouwde vijf Flying Fortress-  bommenwerpers, die in Zweden een noodlanding hadden gemaakt, op verzoek van A.B. Aerotransport (ABA, de Zweedse luchtvaartmaatschappij). Ze waren geschikt voor het vervoer van veertien passagiers.

Zo kan het ook 17

Nadat ik de man  gisteravond een uur had horen  raaskallen, op zeker moment vergezeld door een stotterende Elon Musk en diens peuter, en hij vandaag in het Witte Huis plaatsneemt, leek het me aardig deze bewerking van de "Star spangled banner" te laten horen.

19.1.25

R

 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed de SNCF een enorme bestelling stoomlocomotieven in de Verenigde Staten  en Canada om het naoorlogse spoorverkeer weer op gang te brengen,  want van de 17259 dienstvaardige locomotieven in 1938 waren bij de bevrijding slechts 6000 bruikbaar. De 1340 nieuwe locomotieven kwamen in twee series: de 141 R 1 tot en met 701 waren kolengestookt, van de 141 R 701 tot en met 1340 was het merendeel oliegestookt. Een locomotief,  een in 1917-'18 voor de United States Railroad Administration ontworpen machine, kostte $12.000 (inclusief tender). De eerste serie werd door drie Amerikaanse fabrieken geleverd: Lima Works in Lima (Ohio), Alco in Schenectady (New York) en Baldwin in Chester (Pennsylvania), de tweede serie door Baldwin, Alco, Lima, de Montreal Locomotive Works in Montreal (Canada) en de Canadian Locomotive Works in Kingston (Ontario, Canada). De 141 R 1220 tot en met 141 R 1235 en de 141 R 1241 hebben nooit in Frankrijk gereden, ze zijn met het Noorse vrachtship Belpamela op 11 april 1947 ter hoogte van Newfoundland vergaan.  Op de foto's twee oliegestookte locomotieven, al werd onderstaande 141 R 1264 (gebouwd door de Montreal Locomotive Works) in 1956 tijdens de Suezcrisis omgebouwd naar kolenstook.

Zo kan het ook 16


Debbie Houle, Sarah Pocklington en Sherryl Sewepagahan vormen het trio Ansani en zij zingen het Canadese volkslied op een heel bijzondere manier.



 

18.1.25

Lam

 

In werkelijkheid heette hij Zanddervon Beliah Lamb, maar klaarblijkelijk kon je met zo'n naam aan het eind van de jaren twintig ook al geen platen maken dus werd het Bela Lam. Voor reis- en hotelkosten plus $50 per titel reisde hij met echtgenote Rose, zoon Alva en zwager Paul van Joliet Hollow, Virginia naar New York om als The Green County Singers zes opnamen te maken. Dat er een filmpje van Bela Lam bestond, wist ik heel lang niet, maar hier zingt hij samen met Rose (met naar ik aanneem een luisterend kleinkind in hun midden) "Poor Little Benny".

Texan?

In zijn geboorteland aan de overkant van de Atlantische Oceaan heette hij oorspronkeliijk AT-6 wanneer hij als trainer bij de U.S. Airforce dienst deed, of SNJ als hij marinepiloten na de basistraining beter vliegen  bijbracht. Bekender werd hij in de Verenigde Staten onder de naam "Texan", hier heettte hij "Harvard" en het was in mijn jeugd zonder enige twijfel het toestel met het meest indrukwekkende geluid. De "Harvard" werd in Canada in licentie door Noorduyn Aviation gefabriceerd en van het toestel bestaan verschillende varianten, niet alleen door de motor, altijd een Pratt & Whitney R-1340, maar dat kan het type 47, 49 of AN1 zijn. Door verondersteld gebrek aan aluminium werd in 1941 dat materiaal minder gebruikt en vervangen door staal  en multiplex, maar daar werd later op teruggekomen. Er is nog altijd een indrukwekkende aantal in vliegende staat aanwezig en hier is een opname van 23(!)  bij een vliegfeest in Oshkosh.

 

Kwartet

Eén van de eerste zwarte kwartetten die op de grammofoonplaat werd vastgelegd is het "Dinwiddie Colored Quartet". Het zong gospels en ging op tournee ten bate van de "Dinwiddie Normal and Industrial School" in Dinwiddie (Virginia). Dit is één van de zes opnamen die in 1902 werden gemaakt. Er zouden nog veel van die zwarte kwartetten volgen, in januari 1935 stonden "The Ink Spots" in New York in de studio met het komische "Mama don't allow".