23.6.09

Archief 3

Pake verdiende behalve kost en inwoning vijfentwintig gulden per jaar. Zijn moeder moest zijn kleren wassen, als vergoeding kreeg ze ieder jaar een kaas. Geld om schoenen te kopen was er niet, dus toen er een aantal jaren later een toneelavond was met dansen na, kon hij er niet naartoe. Want dansen op sokken deed je niet. Buiten de boer om, leende de boerin pake een paar goede schoenen van de boer. Er werd voor en na het eten gebeden en uit de bijbel gelezen. 's Winters kon dat gemakkelijk een kwartiertje duren, 's zomers, wanneer er er meer werk was, werd het voorlezen tot hooguit twee minuten beperkt, want werk, zo schrijft mijn oom, was belangrijker dan de leer van Christus. En hij vervolgt: "Is het dan geen wonder dat de ogen van vele arbeiders opengingen en naar vergaderingen gingen, waar dan een man als Piter Jelles Troelstra de arbeiders toesprak?" Later ging pake naar Westfalen om daar op een boerderij te werken. "Daar waren de omstandigheden soms nog erger, vooral de Duitse boerenarbeider was er slechter aan toe. Daar werd de arbeider nog wel eesn gegeseld, dat gebeurde niet in Friesland. Maar de "Ausländer" - zo werden de Nederlanders genoemd - werden correcter behandeld, maar dat kwam ook omdat ze zo'n behandeling niet namen. Mijn vader heeft het regelmatig voor zo'n Duitse arbeider opgenomen wanneer de boer een arbeider wilde slaan. Er vielen dan heftige woorden, maar als mijn vader en de andere Nederlanders vervolgens dreigden op te stappen, dan veranderde de boer snel van mening."