12.6.22

ROTH

 

Laat ik beginnen met slechts één zin te citeren: "De Prenzlauer Allee dankt haar verleidelijke naam aan de paar teringachtige bomen die aan het armoedige plaveisel van de voorstad zijn ontsproten, en niet van nature maar op grond van een besluit van het stadsbestuur bomen zijn." Wat een prachtzin. Hij komt uit de pen van Joseph Roth (1894 - 1939) in een artikel voor de Neue Berliner Zeitung - 12 Uhr-Blatt van 23 september 1920. Ik las de zin in "Joseph Roth in Berlijn - Een leesboek voor wandelaars"*, onder redactie van Michael Bienert dat ik ooit bij De Slegte vond. Ik tastte ik in het duister, hoe kon het in hemelnaam dat zo'n boek in de ramsj belandde? Roth hield niet van Berlijn, zo lees ik, maar hoe fascinerend beschrijft hij de stad en zijn bewoners. Zijn stamcafé was "Mampes Gute Stube" aan de Kurfürstendamm, maar sinds 1986 zit er een zelfbedieningsrestaurant, want van de glorie van de Kudamm is sinds de "Wiedervereinigung" weinig meer over, zelfs café "Kranzler" is nagenoeg verdwenen. "Mampes Gute Stube" (genoemd naar Mampes "Halb und Halb", een maagbitter) heb ik gelukkig nog gekend, het was een soort etablissement dat in Nederland bijna niet te vinden is,want ik ken geen café waar een schrijver een volledige roman kan schrijven, dat kon klaarblijkelijk in 1932 want Joseph Roth schreef in "Mampes Gute Stube" zijn roman "Radetzkymarsch". Ik ben een paar jaar geleden nog een keer met de trein in Berlijn teruggeweest, ik vond er de weg nog steeds, maar er was te veel veranderd en had het bijster slecht naar mijn zin, maar dat kan ook aan mijn buitengewoon neurotisch reisgezelschap gelegen hebben. Wie de echte sfeer van de jaren twintig in Berlijn wil proeven moet "Joseph Roth in Berlijn" aanschaffen, Roth toont de andere kant van de stad die Isherwood in "Goodbye to Berlin" (verfilmd in "Cabaret") beschrijft.
*Uitgeverij Atlas, ISBN 978 90 450 06277 d/2009/0108/559 NUR 302