27.5.07

Balderdash & Piffle

Hoera! “Balderdash and Piffle” is terug op de BBC. In dit programma over de Engelse taal wordt onder meer met behulp van de kijker getracht het onstaan van woorden en het eerste gebruik ervan te achterhalen. Uiteindelijk brengt presentatrice Victoria Coren de woorden naar een streng kijkend gezelschap van de Oxford Dictionary, die een oordeel velt.
Gisteravond ging het over eufemismen. “To go to the loo”, waar komt hetvandaan en wanneer verscheen het voor de eerste keer in druk, want van-horen-zeggen, daar doen ze in Oxford niet aan. Het komt uit de zeilsport, van leeward (lijkant), want het is buitengewoon dom om tegen de wind in te pissen, zei iemand, nee, nee, het komt van Lady Lou, een adelijke dame, die in 1867, omdat ze eeuwig roddelend, zeurend en zangerend, het bordje “Lady Lou” op haar kamerdeur door een aantal neefjes verhangen zag worden naar de wc-deur. Om bij hetzelfde onderwerp te blijven, stel dat de Nederlandse Publieke Omroep zo’n programma zou maken, maar dat gebeurt niet, tenzij een van de Hilversumse prietpraters wordt ingehuurd om een oorspronkelijk Brits programma als “Antique Roadshow” onder de titel “Tussen Kunst en Kitsch” om zeep te helpen, wanneer en door wie werd het woord scheithuis voor het eerst als scheldwoord gebruikt? Of, beter voorbeeld, wie had het het eerst over “:de aardappels afgieten” of “de geit verzetten” terwijl een gang naar het toilet bedoeld werd?
Er kwamen ook militaire eufemismen aan de orde, die werden behandeld door een voormalig minister van defensie, Michael Portillo, die opmerkte dat defensie in feite al een eufemisme is. “Friendly fire”en “pushing up the daisies” kwamen voorbij.
Tenslotte werd met behulp van de schrijver van “Z Cars”, een televieserie uit de jaren zestig, het eerste gebruik van het woord “domestic” als zelfstandig naamwoord achterhaald, “domestic “ in de zin van een uit de hand gelopen huiselijke ruzie. Er werd naarstig gezocht naar scripts en die werden uiteindelijk gevonden: “domestic” werd het eerst gebruikt in een Z-cars-script in 1962. Een ingezonden notitieboekje van een echte expolitieman, die om begrijpelijke redenen anoniem wilde blijven, want hij had het boekje moeten inleveren, uit 1957 werd niet geaccepteerd.