Lezen

Ik lees zelden twee boeken naast elkaar, maar dit keer ontkom ik er niet aan.  "The Kaiser's Holocaust" wissel ik af met "Ontmoetingen met Willem Elsschot". Wat er in de eerste jaren van de vorige eeuw in Zuidwest Afrika plaats vond grijpt me dusdanig bij de keel dat ik er iets lichtvoetigers naast nodig heb. Want het was er allemaal al, ruim een eeuw geleden, alleen op een ander continent: de rassenwaan, de concentratiekampen, de dwangarbeid, de uithongering, de genocide, tot en met het vervoer van mensen in veewagens toe. Het gebeurde allemaal in naam en medeweten van de Duitse keizer, die nog geen vijftien jaar later een gastvrij onthaal zou ontvangen in ons land, in plaats van voor een tribunaal te verschijnen. Een van de leidende moordenaars, de generaal Adrian Dietrich Lothar von Trotha kreeg ik van Wilhelm II een brief met de volgende inhoud: "You have entirely fulfilled my expectations when I named you commander of the colonial troops , and I take pleasure in expressing, once again, my utter gratitude for your acccomplishments so far." Stel dat de keizer na de Eerste Wereldoorlog terecht had moeten staan en veroordeeld was, in plaats van met het Verdrag van Versailles het hele Duitse volk te straffen, waren de gevolgen dan anders geweest, had de geschiedenis een ander verloop gehad?