Herinner ik tante Betty, herinner ik me tante Josie? Nee. Ik was te klein toen ik ze de laatste keer zag. Opa herinner ik me wel, ik heb hem en oma in 1941 nog gezien. Opa was doof of zoals dat destijds heette doofstom. Zijn stemgeluid week af van dat van anderen, misschien dat ik me hem daarom herinner. Ik kroop een autootje voortduwend over de vloer en hij vroeg me wat. Ik antwoordde. Dat antwoord werd door oma herhaald en ik werd boos op oma, want ik sprak toch duidelijk. Pas jaren later begreep ik dat opa mijn antwoord via oma's lippen aflas. Opa had het kleermakersvak geleerd, maar had daar geen rust voor en werd waarschijnlijk de eerste dove handelsreiziger in ons land.