Mazurka,
eigenlijk zou het mazurek moeten zijn, maar net zoals aboriginal in
feite aborigine moet zijn, gaan benamingen soms tegendraads hun eigen
weg. In ieder geval werd de dans net als de polka in Westeuropese
balzalen populair in de negentiende eeuw. Het woord is afgeleid van een
volk in Polen: de mazuren. In zijn oorspronkelijke volkse vorm is de
mazurka in ons land nauwelijks meer gekend, hier wordt in de regel een link
gelegd naar Chopin die er negenenzestig op zijn naam heeft staan. De mazurka is onstaan uit twee andere Poolse dansen de kujawiak en de oberek.
Chopin was trouwens niet de eerste componist die de mazurka naar het
concertpodium tilde, die eer komt toe aan de pianovirtuose Maria Szymanowska (1790-1831, foto). Ook Henryk Wieniawski (1835-1880) schreef mazurka's die door het gebruik van de viool dichter bij het origineel bleven. Toen de mazurka een keer de "volksdansfase' was ontstegen en met name door Chopin de concertzaal was binnen gebracht, waren er andere componisten die zich aan het oorspronkelijk Poolse ritme waagden, natuurlijk veel stukken - in navolging van Chopin - voor piano: de Fransen Saint-Saëns en Debussy, maar ook, zij het jaren later, de Cubaan Lecuona. Dvorak schreef onder de originele naam mazurek deze mazurka, hier uitgevoerd door de violist David Oistrakh en de pianste Frida Bauer. De Braziliaanse componist Villa-Lobos componeerde een mazurka voor gitaar, de Rus Glazunov sluit de rij van klassieke componisten met een mazurka voor symphonie-orkest.
Wie
dacht dat de mazurka het internationaal alleen maar op het
concertpodium heeft gemaakt komt bedrogen uit en om te bewijzen dat her
en der de van oorsprong Poolse dans uiteraard met lokale variaties wordt
gespeeld en gedanst heb ik een aantal bij elkaar gesprokkeld, om te
beginnen uit Ierland en dan speciaal uit Donegal. Maar de mazurka is ook te vinden op de Kaap Verden, op Réunion, in Nicaragua (als mazurkaatje: marzurquita), op Curaçao, op de Philippijnen, in Noord-Mexico en spaanssprekend Texas en op Martinique, waar de mazurka werd getransformeerd tot mazouk en inmiddels in die vorm tot het nationale erfgoed behoort.
