Oud geluid

Nee, ik moet het niet hebben over de geluidskwaliteit, want die is ronduit beroerd. Maar toch, maar toch, toen ik zo'n vijftien jaar geleden een CD kon kopen met opnamen uit 1897 en volgende jaren, heb ik het meteen gedaan en dus kon ik luisteren naar de enige plaatopname van een castraat: "Ave Maria" door Alessandro Moreschi. Van Nellie Melba, Enrico Caruso en Feodor Chaliapin is meer bekend, maar nu is er ook een opname van de ijzeren kanselier Otto von Bismarck (foto) opgedoken, gemaakt in october 1889 in zijn kasteel in Friedrichsruh. In juni 1889 zond Thomas Edison zijn assistent  Theodor Eduard Wangemann naar Europa om zijn wascylinderfonograaf op de Parijse wereldtentoonstelling te laten zien en horen. Wangemann knoopte daar een tocht naar zijn geboorteland, Duitsland aan vast en nam naast Bismarck ook Brahms die zijn Eerste Hongaarse Dans speelde en veldheer Helmuth von Moltke op.